SERMAYE ŞİRKETLERİNDE BLOKE GERİ GELİYOR
.
.
01.07.2012 Tarihinde yürürlüğe girecek olan yeni Türk Ticaret Yasasında yapılan önemli değişikliklerden biriside, sermaye şirketlerinin kuruluş ve sermaye artırımlarında, sermayenin blokesi ile ilgili olarak getirilen düzenlemelerdir.
ANONİM ŞİRKETLERDE BLOKE UYGULAMASI
Yasanın, anonim şirketler bölümünde kuruluş işlemleri ile ilgili düzenlemeler arasında "pay bedellerinin ödenmesi" başlıklı bölümündeki 344 ve 345iinci maddelerinde nakdi sermaye taahhüdü ve ödemenin yeri başlıkları ile kuruluş sermayesinin blokesi ile ilgili düzenlemeler yer almaktadır.
Nakdi sermaye ödemelerini düzenlenen 344.üncü madde hükümlerine göre, nakden taahhüt edilen payların itibari değerlerinin en az yüzde yirmi beşi tescilden önce, geriside şirketin tescilini izleyen yirmi dört ay içinde ödenir. Payların çıkarma primlerinin tamamı tescilden önce ödenir. Sermaye Piyasası Kanununun pay bedellerinin ödenmelerine ilişkin hükümleri saklıdır.
Yapılan bu düzenleme ile anonim şirket kuruluşlarında, nakden taahhüt edilen sermayenin ¼'ünün nakden ve tescilden önce ödenmesi zorunluluğu getirilmiştir. Ödemelerin yapılacağı yer ve şekil ile kuruluşun gerçekleşmesi halinde blokenin çözülmesi, gerçekleşmemesi durumunda ise pay sahiplerine ödemelerinin iadesinin esasları, yasanın 345.inci maddesinde düzenlenmiş olup; mezkür 345.inci madde metni şöyledir;
•1. Nakdi ödemeler, 19/10/2005 tarihli ve 5411 sayılı Bankacılık Kanununa bağlı bir bankada, kurulmakta olan şirket adına açılacak özel bir hesaba, sadece şirketin kullanabileceği şekilde yatırılır. Taahhüt edilen payların, kanunda veya esas sözleşmede öngörülmüş bulunan ve kanunda yazılı olandan daha yüksek olan tutarlarının ödendiği, ticaret siciline yöneltilecek bir banka mektubu ile ispatlanır. Banka, bu tutarı, şirketin tüzel kişilik kazandığını bildiren bir sicil müdürlüğü yazısının sunulması üzerine, sadece şirkete öder.
•2. Şirket, 335.inci maddenin birinci fıkrasında öngörülen noter onayı tarihinden itibaren, üç ay içinde tüzel kişilik kazanamadığı takdirde, bu hususu doğrulayan bir sicil müdürlüğü yazısının sunulması üzerine, bedeller banka tarafından sahiplerine geri verilir.
Kuruluş aşamasında taahhüt edilen sermayenin ¼'ünün blokesi ile ilgili hükümlerin şirket sermaye artırımlarında da kıyas yoluyla uygulanacağı 459.uncu madde metninde yer almıştır.
Anonim şirketlerin kuruluş ve sermaye artırımlarında nakden taahhüt edilen sermaye tutarının ¼'ünün bloke edilmesi zorunluluğu, aynı zamanda işlem denetçilerinin yapacakları denetimde de aranılması gereken kriter olarak işlem denetçilerinin görevleri arasında sayılmıştır.
LİMİTED ŞİRKETLERDE BLOKE UYGULAMASI
Yeni Türk Ticaret Yasası ile limited şirketlerde asgari sermaye tutarı on bin Türk Lirasına çıkarılmış ve Bakanlar Kuruluna en az sermaye tutarını on katına kadar artırma yetkisi verilmiştir.
Limited şirketin kuruluş işlemleri hükümlerinde yer alan ve kurulma anı başlıklı 585.inci maddede, "şirketin, kanuna uygun olarak düzenlenen şirket sözleşmesinde, kurucuların limited şirket kurma iradelerini açıklayıp, sermayenin tamamını şartsız taahhüt etmeleri ve nakit kısmı hemen ve tamamen ödemeleriyle kurulur." Düzenlemesi yer almıştır.
Madde metninde yer alan hükümlerde, nakit kuruluş sermayesinin anonim şirketlerdeki ¼ oranındaki bloke yerine, limited şirketlerde %100 ödenme ve bloke zorunluluğu getirilmiştir. Blokenin yine anonim şirketler için öngörülen bankalara aynı usullerle ödeneceği ve kuruluşun gerçekleşmesi halinde blokenin serbest bırakılması veya kuruluşun gerçekleşmemesi durumunda ortaklara iadesi, limited şirketlerde de aynı hükümlere tabi olacaktır.
Limited şirketleri yapacakları sermaye artırımlarında, nakden taahhüt edilen sermaye payları içinde aynı uygulama söz konusu olacaktır. Bu durum, yasanın 590.ıncı maddesinde yer alan; "şirketin kuruluşu hakkındaki hükümlere ve özellikle sermayenin ayın olarak konması ve bir işletme ile ayınların devralınmasına dair kurallara uymak şartıyla esas sermaye artırılabilir" düzenlemesinde net olarak hüküm altına alınmıştır.
SONUÇ
Yeni Türk Ticaret Yasası ile, anonim ve limited şirketler için kuruluş ve sermaye artırımlarında nakden taahhüt edilen sermaye tutarları için bloke zorunluluğu getirilmiştir.
Bloke oranı, anonim şirketler için ¼ iken, limited şirketler için %100'dür. Halen mevcut anonim ve limited şirketlerin, yeni yasanın yürürlüğe girmesinden sonra sıkıntı yaşamamaları bakımından şu anki bilançolarına göre durumlarını değerlendirmelerinde yarar olduğu kanaatindeyim.
Nakdi sermaye taahhütlerinde getirilen yeni yasal düzenlemenin yürürlüğe girmesiyle, şirket kuruluşlarında ve sermaye artırımlarında daha gerçekçi ve iş hacmi ile orantılı sermaye tutarları üzerinden işlem yapılacak ve bu da özelikle, ortakları sınırlandırılmış sorumluluğa sahip sermaye şirketlerine olan güveni artıracak ve piyasalara olumlu yansıyacaktır.
Hayrul KAYAR
Baş Denetçi
Samsun Bağımsız Dış Denetim ve SMMM A.Ş.
kaynak : http://www.huseyinust.com/Thread-SERMAYE-SIRKETLERININ-KURULUS-VE-SERMAYE-ARTIRIMINDA-BLOKE-UYGULAMASI