Hangi işyerleri grev yasağı kapsamındadır?
Geçen hafta itibarıyla önce memurlar, sonra da THY çalışanları istediklerinin olması için greve giderek işyerlerinde faaliyetleri 1 günlüğüne durdurmak istedi. Memurlar zam talep etti, THY çalışanları ise sivil havacılığa getirilen grev yasağını protesto etmek istedi. Grev neticesinde; memurlar 2012 için % 4+4 zamla istediklerini aldılar mı bilmiyorum ama THY çalışanlarının itirazına rağmen TBMM Genel Kurulu’nda görüşülen bazı kanunlarda değişiklik yapan yasa teklifi neticesinde sivil havacılık hizmetlerinde grev ve lokavt yasağı getiren birinci maddesi kabul edildi.
Kanun dışı grev
Aslında grevin hangi hallerde kanundışı olduğu Anayasa’da ve 2822 sayılı Kanun’da açık. Mevzuata göre siyasi amaçlı, dayanışma amaçlı ve genel grev kanun dışı grev olarak belirlenmiştir. Kısaca ‘kanuni grevin şartlarını taşımayan grev’ olarak tanımlanabilir. Bir de sivil havacılık sektöründe uygulanmak istendiği üzere grev yasağı konulan işyerleri mevcut. Bu işler ve işyerleri toplumsal hayatın düzenin bozulmaması için belirlenmiş iş ve işyerleridir.
Grev yasağı işler ve işyerleri
Toplumsal hayatın ciddi şekilde etkilenmemesi için bazı işlerde grev ve lokavt yasağı vardır. Buna göre:
1. Can ve mal kurtarma işlerinde
2. Cenaze ve tekfin işlerinde
3. Su, elektrik, havagazı, termik santrallarını besleyen linyit üretimi, tabii gaz ve petrol sondajı, üretimi, tasfiyesi, dağıtımı, üretimi nafta veya tabii gazdan başlayan petrokimya işlerinde
4. Banka ve noterlik hizmetlerinde
5. Kamu kuruluşlarınca yürütülen itfaiye, sehiriçi deniz, kara ve demiryolu ve diğer raylı toplu yolcu ulaştırma hizmetlerinde, grev ve lokavt yapılamaz.
Bununla birlikte,
1. İlaç imal eden işyerleri hariç olmak üzere, aşı ve serum imal eden müesseselerle hastane, klinik, sanatoryum prevantoryum, dispanser ve eczane gibi sağlıkla ilgili işyerlerinde
2. Eğitim ve öğretim kurumlarında, çocuk bakım yerlerinde ve huzurevlerinde
3. Mezarlıklarda
4. Milli Savunma Bakanlığı ile Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı’nca doğrudan işletilen işyerlerinde çalışanlar da grev yapamazlar.
Söz konusu işyerlerinde toplumsal hayatın düzenin korunması maksadıyla grev yapılması kesinlikle yasaktır. Bu işyerlerinde çalışanlar grev yapamaz.
Yapmaları halinde; işveren, böyle bir grevin yapılması kararına katılan, böyle bir grevin yapılmasını teşvik eden, böyle bir greve katılan veya böyle bir greve katılmaya veyahut devama teşvik eden işçilerin hizmet akitlerini, feshin ihbarına lüzum olmadan ve herhangi bir tazminat ödemeye mecbur bulunmaksızın feshedebilir.
Çalışma performansı kötü olan işçi işten atılabilir mi?
SORU: Muhasebe kayıtlarını tuttuğum bir mükellefim işyerinde fazla verim alamadığı işçisini işten çıkarmak istiyor. Bu işçiyi işten çıkarmak için verimsiz olduğunu hangi kriterlere göre değerlendirmeliyiz? (Alper Yazıcı)
CEVAP: 4857 sayılı İş Kanunu 18. Maddesi’nde iş akdinin feshedileceği hallerden biri olarak ‘işçinin yeterliliğinden kaynaklanan sebepler’ olarak düzenlenmiştir. Ancak söz konusu düzenlemede belirtilen ‘yeterlilik’ ifadesinin ne manaya geldiği kanunda tanımlanmamıştır. Bu konu Yargıtay kararlarında açıklığa kavuşmuş ve genel olarak Yargıtay kararı, konuyu ‘performans nedeniyle fesih’ olarak tanımlamıştır. Konuyla ilgili güzel bir Yargıtay kararında (Yargıtay 9. Hukuk Dairesi’nin 2007/27584 Esas, 2008/5327 Karar ve 18.03.2008 tarihli kararı) ‘İşçinin yetersizliğine bağlı fesih’ şu şekilde tanımlamıştır.
Buna göre; “İşçinin performans ve verimlilik sonuçlarının geçerli bir nedene dayanak olabilmesi için objektif ölçütlerin belirlenmesi zorunludur. Performans ve verimlilik standartları işyerine özgü olmalı. Objektiflik ölçütü o işyerinde aynı işi yapanların aynı kurallara bağlı olması şeklinde uygulanmalı. Performans ve verimlilik standartları gerçekçi ve makul olmalı. Performans ve verimlilik sonuçlarına dayalı geçerli bir nedenin varlığı için süreklilik gösteren düşük veya düşme eğilimli sonuçlar olmalı. Koşullara göre değişen, süreklilik göstermeyen sonuçlar geçerli neden için yeterli kabul edilmeyebilir. Ayrıca performans ve verimliliğin yükseltilmesine dönük hedeflere ulaşılamaması tek başına geçerli neden olmamalıdır, işçinin kapasitesi yüksek hedefler için yeterli ise ancak işçi bu hedefler için gereken gayreti göstermiyorsa geçerli neden söz konusu olabilir. Diğer taraftan, performans değerlendirilmesinde objektif olabilmek ve geçerli nedeni kabul edebilmek için, performans değerlendirme kriterleri önceden saptanmalı, işçiye tebliğ edilmeli, işin gerektirdiği bilgi, beceri, deneyim gibi yetkinlikler, işyerine uygun davranışlar ve çalışandan gerçekleştirmesi beklenen iş ve kişisel gelişim hedeflerinde bu kriterler esas alınmalı” şeklindedir. Kısaca kararda işçinin verimliliğinin nesnel ölçümü için işyerinde ‘Performans Değerlendirme Sistemi’ geliştirilmesi ve yeterliliğin buna istinaden ölçülmesi önerilmiştir.
Askerden geldim, GSS için ne yapmalıyım?
SORU: Kısa dönem askerlik yaparak 21 Mayıs’ta terhis oldum. 31 Mayıs’a kadar askerliğim devam edecek. 1 Haziran’dan sonra Genel Sağlık Sigortalı (GSS) olmak için ne yapmalıyım? (Uğur Ateş)
CEVAP: Askerliğinizin resmen bittiği 1 Haziran’dan itibaren herhangi bir işyerinde çalışmaya başlayacağınız süreye kadar GSS’li olabilmeniz için gelir tespiti yaptırmalısınız. Gelir tespiti için ikamet ettiğiniz ilçenin sosyal yardımlaşma vakfına başvurmanız gerekir. Başvuru sonrası vakıfça yapılacak sizin ve ailenizle ilgili ücret veya yevmiye gibi hizmet karşılığı olan gelirleri, tarım gelirleri, menkul veya gayrimenkul kirası, faiz ve temettü gelirleri vs. gibi gelirler üzerinden ailenizin kişi başına düşen geliri hesap edilecek. Bu hesaplama sonucu, gelir testi sonucunda, 2012 yılında, aile içindeki kişi başına geliriniz 295.5 TL’den düşük olarak tespit edilirse primleriniz devlet tarafından ödenecek ve sağlık hizmetlerinden yararlanmaya devam edeceksiniz. Aile içindeki kişi başına geliriniz; 295.5 TL ile 886.5 TL arasında olursa 35 TL, 886.5 TL ile 1.773 TL arasında olursa 106 TL, 1.773 TL’nin üzerinde olursa da 212 TL prim ödeyerek sağlık hizmetlerinden yararlanmaya devam edeceksiniz. İşe girip çalışmaya başlarsanız SSK’lı (4/a’lı olarak) GSS’den yararlanabileceksiniz.
Tarım Bağ-Kur için Ziraat Odası kaydı şart
SORU: 2010 yılında aldığım bağ ile (tapu kaydı üzerimde) tarım Bağ-Kur’lusu olabilir miyim? (Erkan Biçer)
CEVAP: Tarım Bağ-Kur’lusu veya tarım 4/b sigortalısı olabilmeniz için, ziraat odalarına kayıt yaptırmanız gerekmektedir. Bu sebeple, bağın tapusu sizin tarım Bağ-Kur’lusu olmasına yeterli olmaz. En kısa zamanda, bağa ait tapu kaydını bulunduğunuz yerdeki ziraat odası götürüp, odaya kaydolun.
Ersin Umdu
http://haber.gazetevatan.com/Haber/455100/1/Gundem
