İş İlanlarında Yer Alan “SSK” Aldatmacasıİş ilanlarına baktığımızda sık sık gördüğümüz ifade kişiye verilen ücret dışında sözüm ona vaatlerdir. Aslında yol ve yemek gibi vaatlerin dışında ilginç olan “SSK” ifadesidir. 5510 sayılı kanunun 4. Maddesinde sigortalıların kimler olacağı, 80. maddesinde ise prime esas kazançların ne olduğundan bahsedilmiş, prime esas kazançların en başında hak edilen ücretler yer almış, bunlarında brüt ücret olarak prime esas kazanca tabii olduğuna değinilmiştir. İşverenlerin iş ilanlarında işçiye verecekleri net ücreti işaret ederek sigorta primini lütuf gibi sunmaları emek piyasanın yapısından kaynaklanmaktadır. Ülkemizde emek piyasasının kurumsallaşmış olmaması söz konusu duruma neden olabilmektedir. İşte bu noktada üzerinde durulması gereken husus iş ilanlarında bu ifadenin yer almasını engellemek kayıt dışı istihdamda bir çözüm olup olamayacağıdır.
Kayıt dışı istihdamın optimum çözümü için gerekli parametreler birden fazla olmakla birlikte “maaş+ssk+yol+vs…” ifadelerinin iş ilanlarında yer almaması psikolojik parametreler açısından önem arz etmektedir. Gerek emek arz eden gerek emek talep eden taraflar açısından bilincin gelişmesi için “SSK” ifadesinin ilanlarda yer alması kayıt dışının mubah olduğu algısını pekiştirmektedir. Bunun yanında aynı sayfada iş ilanı veren firmalardan biri bu ifadeyi kullanarak iş gücü buluyor, ancak bir diğer firma kayıt dışı çalışmaya müsamaha göstermediği halde bu ifadeyi kullanmadığı için işgücü bulmakta zorlanıyorsa bu durum firmalar arasında haksız rekabete de yol açabilmektedir. “SSK” ifadesinin yer alması işçi ile işveren arasında zorunlu olan prim ödemesinin pazarlık konusu yapılmasına dahi neden olabilmektedir. İşte bu durum “sigortalılık kültürünü” oturtabilmek için söz konusu ifadenin ne kadar önemli olduğuna işaret etmektedir. Kayıt dışı istihdamın azalması aslında genel ekonomik düzen içinde ki büyüme kavramı gibidir. Kayıt dışı istihdamın azalması ekonomideki büyüme, kayıt altına alınan verilerin doğru olması ise kalkınma gibi okuyucunun zihninde tezahür edebilir. Şöyle ki işveren tarafından sigortalılar adına ödenen sigorta primleri her zaman gerçeği yansıtmamaktadır. Asgari ücretten daha fazla ücret geliri elde etmesine rağmen asgari ücret alıyor gibi kuruma bildirimi yapılan sigortalılardan dolayı tam anlamıyla kayıt dışı sorunu çözülmüş değildir. Ekonomik kalkınma da ki endekslerin daha çok sosyo-kültürel içerikli endeksler olduğu düşünüldüğünde doğru kayıtlarında (ödenen ücretin kuruma doğru bildiriminin yapılması ) aynı kalkınma aşamalarını tamamlamış bir ülke gibi “sigortalılık kültürüne” katkı sağlayacağı aşikardır.
İş ilanlarında söz konusu ifadelerin yer almaması, muhakkak ki kayıt dışı çalışmayı engelleyebilecek güce sahip bir araç değildir. Ne var ki kayıt dışı için küçük bir adım olarak atılmalı ve yükümlüler açısından “lütuf” algısı yenilmelidir. Başlangıç ekseni bu olduğu takdirde elbette ki kalkınmanın diğer aşamaları da tamamlanacaktır.
Mustafa Erkay DURAK
Sosyal Güvenlik Denetmen Yrd.
http://calismarehberi.com/is-ilanlarinda-yer-alan-ssk-aldatmacasi-makale,71.html
