1-) Ssk Ve Bağ-Kur’lular İçin Emzirme Ödeneği
Emzirme ödeneği, 5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nda belirtilen hak sahibi kişilere dünyaya yeni gelen çocuklarını emzirmesinden dolayı kendilerine yapılan maddi bir desteğe denilmektedir. Ülkemizde emzirme ödeneği, her kişiye verilmemekle birlikte, bu haktan yararlanabilecek kişilerden bir takım şartların da yerine getirilmesi istenilmektedir.
Kanuni dayanağına bakarsak, emzirme ödeneğinden, 5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 16.maddesinin 2.,3., ve 4. fıkralarında bahsedilmiştir. Bahsi geçen kanun maddesi ve fıkralarında:
‘‘Analık sigortasından sigortalı kadına veya sigortalı olmayan karısının doğum yapması nedeniyle sigortalı erkeğe, bu Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (b) bentleri kapsamındaki sigortalılardan; kendi çalışmalarından dolayı gelir veya aylık alan kadına ya da gelir veya aylık alan erkeğin sigortalı olmayan eşine, her çocuk için yaşaması şartıyla doğum tarihinde geçerli olan ve Kurum Yönetim Kurulunca belirlenip Bakan tarafından onaylanan tarife üzerinden emzirme ödeneği verilir.
Sigortalı kadına veya sigortalı olmayan eşinin doğum yapması nedeniyle sigortalı erkeğe emzirme ödeneği verilebilmesi için, Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının;
a) (a) bendi kapsamında olanlar için doğumdan önceki bir yıl içinde en az 120 gün kısa vadeli sigorta kolları primi bildirilmiş olması,
b) (b) bendi kapsamında olanlar için doğumdan önceki bir yıl içinde en az 120 gün kısa vadeli sigorta kolları primi yatırılmış ve genel sağlık sigortası primi dahil prim ve prime ilişkin her türlü borçlarının ödenmiş olması,
şarttır.
Emzirme ödeneğine hak kazanan sigortalılardan 9 uncu maddeye göre sigortalılığı sona erenlerin, bu tarihten başlamak üzere üçyüz gün içinde çocukları doğarsa, sigortalı kadın veya eşi analık sigortası haklarından yararlanacak sigortalı erkek, doğum tarihinden önceki onbeş ay içinde en az 120 gün prim ödenmiş olması şartıyla emzirme ödeneğinden yararlandırılır.’’ denilmektedir.
Konuyu açacak olursak emzirme ödeneği,
Hizmet akdi ile çalışan (SSK’lı) ve kendi nam ve hesabına bağımsız çalışan (BAĞ-KUR’lu) sigortalılardan;
- Sigortalı kadına veya sigortalı olmayan karısının doğum yapması nedeniyle sigortalı erkeğe,
- Kendi çalışmalarından dolayı gelir veya aylık alan kadına ya da gelir veya aylık alan erkeğin sigortalı olmayan eşine verildiği anlaşılmaktadır.
Ayrıca sigortalı kadına veya sigortalı olmayan eşinin doğum yapması nedeniyle sigortalı erkeğe emzirme ödeneği verilebilmesi için;
-Hizmet akdi kapsamında olanlar (SSK’lılar) için doğumdan önceki bir yıl içinde en az 120 gün kısa vadeli sigorta kolları primi bildirilmiş olması,
-Kendi nam ve hesabına bağımsız çalışma kapsamında olanlar (BAĞ-KUR’lular) için doğumdan önceki bir yıl içinde en az 120 gün kısa vadeli sigorta kolları primi yatırılmış ve genel sağlık sigortası primi dahil prim ve prime ilişkin her türlü borçlarının ödenmiş olması,
-Doğan çocuğun yaşaması,
Şartları da aranmaktadır. Açıklamadan da anlaşılacağı gibi SSK’lı bir hak sahibi emzirme ödeneği almak isterse doğumdan önceki bir yıl içinde en az 120 günlük priminin bildirilmiş olması yeterliyken, BAĞ-KUR’lunun bu haktan yararlanması için Genel Sağlık Sigortası primi dahil prim ve prime ilişkin bütün borçlarının ödenmiş olması gerekmektedir. Ayrıca, her iki sigorta kolunda da doğacak her çocuk için - çocuğun yaşaması şartı ile - emzirme ödeneği verildiğini unutmayalım. Bu durum, tek gebelikte birden fazla doğan ve yaşayan çocuklar için de geçerlidir.
Öte yandan Emzirme ödeneğine hak kazanan sigortalılardan sigortalılığı sona erenlerin, bu tarihten başlamak üzere üçyüz gün içinde çocukları doğarsa, sigortalı kadın veya eşi analık sigortası haklarından yararlanacak sigortalı erkek, doğum tarihinden önceki onbeş ay içinde eğer en az 120 gün prim ödemiş ise bu kişiler de emzirme ödeneğinden yararlandırılır. Yani sigortalılığı sona eren hem SSK’lı hem de BAĞ-KUR’lu kişler de emzirme ödeneği almak istediğinde, sigortalılıkları sona erdiği tarihten itibaren çocukları dünyaya gelir ise doğumdan önceki 15 ay içinde en az 120 gün prim ödemiş olmaları şarttır. Burada, SSK’sı sona eren kişiler için de bahsedilen primin ödenmiş olması şartının gözlerden kaçmaması gerekir.
Emzirme Ödeneği İçin Nereye ve Nasıl Başvurulur?
Emzirme ödeneğine hak kazanan sigortalılar bulundukları yerdeki Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğüne ya da Sosyal Güvenlik Merkez Müdürlüğüne evlenme ödeneği talep dilekçesi ile birlikte doğum raporu veya KPD’den (Kimlik Paylaşım Sistemi) alınan bilgiler ile birlikte başvurmaları gerekmektedir. Başvuru işlemleri SGK tarafından iki gün içinde sonuçlandırıldıktan sonra hak sahiplerine PTT aracılığı ile ödeme yapılır.
Doğum tarihinde geçerli olan ve Sosyal Güvenlik Kurumu Yönetim Kurulunca belirlenip Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı tarafından onaylanan tarife üzerinden verilen emzirme ödeneği miktarlarına gelince bunlar; 2009 yılı için 80 TL, 2010 yılı için 75 TL, 2011 yılı için 80 TL ve 2012 yılı için 89 TL’dir.
Emzirme ödeneği hakkın doğduğu tarihten itibaren beş yıl içinde talep edilmez ise düşer ve bir daha talep edilemez.
2-) Memurlar İçin Doğum Yardımı Ödeneği
Memurların emzirme ödeneği ise SSK ve BAĞ-KUR’lulardan farklı olarak 657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 207 maddesinde ‘‘Doğum Yardımı Ödeneği’’ başlığıyla bahsedilmiştir.
Devlet memurlarından çocuğu dünyaya gelenlere 2500 gösterge rakamının aylık katsayısı ile çarpılması sonucu elde edilecek miktarda doğum yardımı ödeneği verilir. Bu açıdan bakıldığında memurların emzirme yardımı daha yüksektir.
Ana ve babanın her ikisi de Devlet memuru iseler ödenek yalnız babaya verilir. Eşlerden birine iş akdi veya toplu sözleşme gereği yapılan doğum yardımı ödeneği daha yüksek ise, memur olan eşe ayrıca doğum yardımı ödeneği ödenmez, daha düşük ise yalnız aradaki fark ödenir.
Mahkemelerce verilen ayrılık süresi içinde doğan çocuklar için bu yardım anaya verilir.
Doğum yardımı ödeneği hiçbir vergi ve kesintiye tabi tutulmaksızın ve ödeme emri aranmaksızın saymanlarca derhal ödenir. Bu yardım borç için haczedilemez.
Tüm hemşerilerime sağlıklı ve huzurlu bir hafta dilerim
