.
.
.
FATURADA AYRICA GÖSTERİLMEYEN KDV'NİN İNDİRİLİP İNDİRİLEMEYECEĞİ
.
.
.
.
A-GİRİŞ:
KDV esas itibariyle indirim mekanizmasına dayanmaktadır. Vergi mükellefleri, faaliyetlerine (mükellefiyetine) ilişkin olarak yaptıkları mal ve hizmet alımları sırasında ödedikleri KDV'yi, satışları üzerinden hesaplayıp tahsil ettikleri KDV'den indirerek, hesaplanan verginin indirilecek vergiden fazla olması halinde aradaki farkı vergiyi vergi dairesine beyan ederek ödemektedirler. İndirim mekanizması, mükelleflerin kendi safhalarında yarattıkları katma değerin vergilendirilmesini sağlamaktadır.
Faaliyetlere ilişkin olarak yüklenilen KDV'nin mükellefler tarafından indirilmesi genel prensip olmakla birlikte Katma Değer Vergisi Kammu'nun 34.maddesinde belirtilen şekilsel şartlara uyulmadığı takdirde yüklenilen KDV'nin indirimi pek mümkün olmamaktadır. Ayrıca kanunda indirilemeyeceği belirtilen vergilerin indirilmesi de söz konusu değildir.
Yüklenilen vergilerin indiriminin yapılabilmesi için aranılan şekilsel şartlardan birisi de özellik taşıyan durumlar hariç olmak üzere, KDV'nin fatura ve benzeri belgeler üzerinde ayrıca gösterilmesidir.
Vergi idaresi, aranılan diğer şartlar mevcut olsa dahi, KDV'nin fatura üzerinde aynca gösterilmediği durumlarda, yüklenilen verginin indirimine izin vermemektedir. Ancak, özellik taşıyan ve aşağıda belirtilecek olan bazı durumlarda, vergi, belgeler üzerinde aynca gösterilmese dahi indirilebilmektedir.
Aşağıda, KDV indirimi açısından verginin fatura üzerinde aynca gösterilmesinin zorunluğu olduğu ve olmadığı durumlar incelenecektir.
B - KDVNîN indirilebilmesi IçlN fatura üzerinde ayrıca gösterilmesinin ZORUNLU OLUP OLMADIĞI:
1. Genel Olarak İndirim
Katma Değer Vergisi Kanunu'nun 29 ve 54. maddeleri vergi indirimine, SO.maddesi ise indirilemeyecek KDV'ye ilişkindir.
KDVK'nın 29 ve 54.maddelerine göre KDV'nin indirilebilmesi için aşağıdaki şartlann topluca var olması gerekmektedir:
• Yüklenilen KDV, vergi mükellefiyeti ile ilgili ve indirilebilecek nitelikte ol
malıdır.
.•KDV, fatura veya benzeri belgelet üzerinde ayrıca gösterilmelidir.
•Alış belgeleri yasal defterlere kaydedilmelidir,Bu şartlara uyulmadığı takdirde yüklenilen KDV indirilememektedir.
2. İndirim Açısından KDV'nin Fatura Veya Benzeri Belgeler Üzerinde Ayrıca Gösterilme Zorunluluğu:
KDVK'nm 34/1 maddesine göre, KDV indirimi için aranılan şartlardan birisi de, verginin fatura veya benzeri belgeler üzerinde aynca gösterilmesidir. Aynı maddenin 2. fıkrasında ise, KDV'nin fatura ve benzeri belgelerde aynca gösterilmesine gerek görülmeyen işlemlerde vergi indiriminin nasıl belgelendirileceğinin Maliye Bakanlığı'nca tespit olunacağı hükme bağlanmıştır.
Bakanlık, KDVK'nm 34/2. maddesinin kendisine verdiği yetkiyi 22 seri No'lu KDV Genel Tebliği ile kullanmış, indirim açısından verginin fatura ve benzeri belgeler içinde aynca gösterilmesi gereken ve gerekmeyen durumları belirlemiştir.
Söz konusu tebliğin ilgili bölümü şu şekildedir.
Verginin indirimi:
Katma Değer Vergisi Kanunu'nun 34.maddesine göre, verginin indirim konusu yapılabilmesi için fatura ve benzeri vekisalarda ayrıca gösterilmesi gerekmektedir. Bu nedenle, uygulama kapsamına giren mükelleflerden gider veya maliyet unsuru olarak gözününe alınabilecek mal ve hizmet satın alan mükellefler, satın alınan mal ve hizmetlere ait katma değer vergisini indirim konusu yapabilmek için, düzenlenecek fatura ve benzeri vesikalarda verginin mutlak surette ayrıca gösterilmesini isteyeceklerdir.
Ancak, tarifesi vergi dahil olarak tespit edilen işler ile özel matrah şekillerine tabi mal ve hizmetlere ait katma değer vergisi iç yüzde oranı uygulanmak suretiyle hesaplanıp indirim konusu yapılabildiğinden, bu mal ve hizmetlere ilişkin fatura ve benzeri vesikalarda katma değer vergisi ayrıca gösterilmeyecek, vergi dahil tek tutar olarak ifade edilebilecektir."
Yukanda yapılan açıklamalara göre, prensip olarak yüklenilen verginin indirilebilmesi için diğer şartlann gerçekleşmiş olması koşuluyla, KDV'nin fatura veya benzeri belgeler üzerinde aynca gösterilme zorunluluğu vardır. İstisnalar hariç olmak üzere, fatura veya benzer belgelerde aynca gösterilmeyen KDV'nin indirilmesi mümkün değildir.
Vergi idaresi verdiği bir özelgede, KDV dahil olarak düzenlenen faturalar üzerine indirim yapılamayacağı, fatura ve benzeri belgelerde KDV'nin aynca gösterilmesi gerektiği yolunda idari görüş bildirmiştir. (1)
3. İndirim Açısından KDV'nin Fatura'da Ayrıca Gösterilmesine Gerek Olmayan Durumlar:
Maliye Bakanlığı yayımlamış olduğu 22 Seri No'lu KDV Genel Tebliği üe, aşağıdaki hallerde fatura üzerinde aynca gösterilmese dahi bedele dahil bulunan KDV'nin indirilmesini uygun görmüştür. Tebliğde yapılan açıklamalara göre,aşağıdaki işlemlerde KDV belge üzerinde ayrıca gösterilmese dahi, iç yüzde oranıyla verginin bulunarak indirilmesi mümkün bulunmaktadır. KDV dahil olarak belirlenen bedel içerisindeki "Vergi İç Yüzde" formülüyle şu şekilde hesaplanıp indirilebilecektir.
Vergili bedel x Vergi Oranı
Vergi=---------------------------------
100+Vergi Oranı
KDV'nin belgeler üzerinde aynca gösterilmese dahi indirilebileceği durumlar aşağıdadır:
a) Tarifesi vergi dahil olarak tespit edilen işler (Lokanta, sinema, tiyatro, biletleri gibi).
b) Bedelin biletle tahsil edildiği işler (Müzik, konser giriş ücretleri, şehirlerarası taşıma ücretleri).
c) Tekel maddeleri, gazete, dergi ve periyodik yayınların teslimi.
4. Faturada Ayrıca Gösterilmemesi Nedeniyle İndirilemeyecek Olan KDV Hakkında Yapılacak İşlem:
KDVK'nın 58.maddesine göre mükellefçe indirilebilecek KDV gelir ve kurumlar vergisi matrahlarının tespitinde gider olarak kabul edilmemektedir.
Madde hükmünün mefhum muhalifinden hareketle, mükellefçe indirilemeyecek KDV'nin gelir ve kurumlar vergisi açısından gider ya da maliyet unsuru olarak dikkate alınması gerekmektedir. KDVK'nın 34.maddesinde belirlenen vergi indiriminin şekilsel şartlarından birisi olan verginin belge üzerinde aynca gösterilmesi zorunluluğuna uyulmaması halinde, mükellefçe esasta indirilebilecek KDV, şekil şartlarına uyulmaması nedeniyle indirilemeyecek KDV haline gelmiştir. Bu bağlamda, indirimin yapüabilmesiiçin gerekli olan şekilsel şartlara uyulmaması nedeniyle indirilemeyecek hale gelen KDV'nin, kanunun 58.maddesine göre gelir ve kurumlar vergileri açısından gider ya da maliyet unsuru olarak dikkate alınması gerekmektedir.
C SONUÇ
Tarifesi vergi dahil olarak belirlenen işler ve bedelin biletle tahsil edildiği işler ile, özel matrah şekillerine tabi mal teslimi ve hizmet ifaları dışında kalan teslim ve hizmetler nedeniyle yüklenilen KDV'nin fatura veya benzeri belge üzerinde aynca gösterilmesi zorunludur. Bu zorunluluğa uyulmadığı takdirde, yüklenilen KDV'nin indirimi yapılamayacak, vergi gelir ya da kurumlar vergileri açısından gider veya maliyet unsuru olarak gözönüne alınabilecektir. Tarifesi vergi dahil olarak belirlenen ya da bedelin biletle tahsil edildiği işler ile özel matrah şekline tabi işlemlere ait yüklenilen KDV ise yukarıda verilen iç yüzde formülü ile hesaplanarak indirilebilecektir
Mehmet TİMUR *
Maliye Bakanlığı Gelirler Başkontrolörü
kaynak : http://www.yaklasim.com/mevzuat/dergi/makaleler/199409328.htm