6111 SAYILI KANUNLA YARARLANILAN BORÇ YAPILANDIRMASININ BOZULMAMASI İÇİN DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR
I- GİRİŞ
Türkiye Cumhuriyeti tarihinin en kapsamlı yapılandırması olan, 13.02.2011 tarih ve 6111 sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ve Diğer Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanundan yararlanmak için yapılan başvuruların çokluğuna bakılarak amaca ulaşıldığını söylemek mümkün. Ancak, Ekim ayı itibariyle gerek taksit ödemelerinin seyrine gerekse cari ay prim ödemelerinin seyrine bakıldığında, yapılan düzenlemeyle ilgili olarak hala tam anlaşılmayan hususların var olduğu görülmektedir.
Bu tespit doğrultusunda, çalışmamızda söz konusu borçları yapılandırma hakkından yararlananlar için borç yapılandırmalarının bozulmaması için dikkat edilmesi gereken hususlar örneklendirilerek izah edilmeye çalışılacaktır.
II- BORÇ YAPILANDIRMASININ BOZULMAMASI İÇİN DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR
6111 sayılı Kanun kapsamına giren borçlar için taksitle ödeme yolu tercih edilmiş olmasına rağmen, bir takvim yılı içinde yasal süresi içinde ödenmemiş veya eksik ödenmiş ikiden fazla taksitin bulunması ya da bir takvim yılında ikiden fazla olmamakla birlikte ödenmemiş veya eksik ödenmiş taksitlerin en geç son taksiti izleyen ayın sonuna kadar ödenmemesi halinde, ödenmeyen taksitler yönünden 6111 sayılı Kanun hükümlerinden yararlanma hakkı kaybedilmiş olacaktır.
Yapılandırmanın bozulmaması için diğer önemli bir husus da cari ay primlerin ödenmesi konusudur. Şöyle ki; 6111 sayılı Kanun’un gereği, borçlarını taksitle ödemek amacıyla başvuruda bulunan borçlularca, ilk taksit ödeme süresinin başladığı ayda ödenmesi gereken primlerden başlanılarak, bir takvim yılı içinde ikiden fazla cari aya ilişkin sigorta primlerinin ve/veya işsizlik sigortası primlerinin, çok zor durum hali olmaksızın ödenmemesi veya yasal süresi dışında ödenmesi ya da eksik ödenmesi halinde, kalan taksitler için yapılandırmadan yararlanma hakkı kaybedilmiş olmaktadır.
ÖRNEK:
X LTD. ŞTİ. nin 6111 sayılı Kanun kapsamına giren borçlarının 12 taksit seçeneği ile yapılandırıldığını ve ödeme dönemlerinin aşağıdaki gibi olduğunu varsayalım.
2010/HAZİRAN, AĞUSTOS, EKİM, ARALIK
2012/ŞUBAT, NİSAN, HAZİRAN, AĞUSTOS, EKİM, ARALIK
2013/ŞUBAT, NİSAN
1- Söz konusu işyerinin cari ay primlerini ödemekle birlikte 1. ve 2. taksiti (Haziran ve Ağustos) ödemediği veya eksik ödediği varsayımında, şayet, en geç Ekim’in sonunda ödenmesi gereken 3. taksiti de ödemediyse yapılandırması bozulacaktır.
2- Söz konusu işyerinin cari ay primlerini ödemekle birlikte 1. ve 3. taksiti (Haziran ve Ekim ) ödediği, ikinci taksiti ise (Ağustos) ödemediği veya eksik ödendiği varsayımında, söz konusu yapılandırmanın bozulmaması için devam eden taksit ödemeleriyle birlikte, ödenmeyen ikinci taksitin, son taksiti takip eden ayın sonuna kadar yani 2013/NİSAN takip eden ay olan 2013/MAYIS’ın sonuna kadar ödenmesi gerekmektedir.
3- Öte yandan taksit ödemeleriyle birlikte cari aylara ait prim ödemelerinin de aksamaması gerekmektedir. Örneğimizdeki işyerinin taksit ödemelerini aksatmadığını ancak 2011/HAZİRAN, TEMMUZ ve AĞUSTOS aylarına ilişkin sigorta primlerinin ve/veya işsizlik sigortası primlerinin, çok zor durum hali olmaksızın ödenemediğini veya yasal süresi dışında ödendiğini ya da eksik ödendiğini varsaydığımızda söz konusu işyeri için yapılandırma bozulacaktır.
Bu örnekte geçen bazı hususlara açıklık getirmek yerinde olacaktır. Kanun, bir takvim yılında ikiden fazla olmamakla birlikte ödenmemiş veya eksik ödenmiş taksitlerin en geç son taksiti izleyen ayın sonuna kadar ödenmesi halinde yapılandırmanın bozulmayacağını hüküm altına almıştır. Ancak, bu ödeme normal ödeme vadesinin sona erdiği tarihten itibaren 6183 sayılı Kanun’un 51. maddesine göre belirlenen gecikme zammı üzerinden hesaplanacak geç ödeme zammı ile birlikte yapılabilecektir.
Diğer bir husus da; “çok zor durum hali”nden ne kastedildiğidir. Bu sorunun cevabını konuyla ilgili olarak 18.03.2011 tarihinde yayınlanan 2011/29 sayılı Genelgede buluyoruz. Buna göre; Cari ay primlerini yasal süresinde ödemeyen borçluların çok zor durumda olup olmadıkları 3.2.2009 tarihli ve 2009/20 sayılı Genelgede belirtildiği şekilde incelenecektir. Anılan Genelgede belirtildiği şekilde, Mali Durum Bildirim Formunda beyan edilen bilgilere göre, borçlunun çok zor durumda olup olmadığına ilişkin rasyonun 2 veya altında olması halinde, borçlunun çok zor durumda olduğu kabul edilecektir.
Dolayısıyla, cari ay primlerini çok zor durumda bulunmaları nedeniyle ödeyemediği anlaşılan borçlular, kalan taksitlerini 6111 sayılı Kanun hükümlerine göre ödemeye devam edebileceklerdir. Söz konusu cari aylara ilişkin primler ise, icra servislerine intikal ettirilerek, talep edilmesi halinde 6183 sayılı Kanunun 48 inci maddesine istinaden tecil ve taksitlendirilmek suretiyle tahsil edilebilecektir.
Buna karşın, Mali Durum Bildirim Formunda beyan edilen bilgiler doğrultusunda rasyonun 2,01 veya üzerinde olduğunun anlaşılması halinde, taksit ödeme yükümlülükleri düzenli olarak yerine getiriliyor olsa dahi, kalan taksitler için 6111 sayılı Kanun hükümlerinden yararlanma hakkı kaybedilmiş olacaktır.
Borçluların çok zor durumda olup olmadıklarının tespiti sırasında, 2009/20 sayılı Genelgede belirtilen 100.000,00 TL’nin belirlenmesinde, bir takvim yılı içinde süresi içinde ödenmeyen üç aya ilişkin sigorta primi ve işsizlik sigortası primlerinin alacak asılları toplamının 100.000 TL’yi aşıp aşmadığına bakılarak yapılacaktır.
Diğer taraftan, çok zor durum halinin tespitine ilişkin Mali Durum Bildirim Formu, ikiden fazla cari ay priminin ödenmediği her bir takvim yılı için ayrı ayrı düzenlenecek olup, bir takvim yılına ilişkin rasyosu 2’nin altında olmasına rağmen, diğer takvim yılına ilişkin rasyosu 2’nin üzerinde olan borçluların, rasyo oranının 2’nin üzerinde olduğu yıllara ilişkin kalan taksitlerini 6111 sayılı Kanun hükümlerine göre ödemeleri mümkün bulunmamaktadır.
Bu bağlamda, taksit ödeme yükümlülüklerini yerine getirmelerine rağmen, cari aylara ilişkin primler yönünden ödeme yükümlülüklerini bir takvim yılında ikiden fazla yerine getirmeyen borçluların çok zor durumda olmadıkları belirlenmeden yeniden yapılandırma anlaşmaları bozulmayacaktır.
Öte yandan, yeniden yapılandırılan borçlara ilişkin 2011/Aralık ayına ilişkin taksitlerin ve özel nitelikteki işyeri işverenlerince düzenlenen aylık prim ve hizmet belgelerinden dolayı tahakkuk eden 2011/Kasım ayına ilişkin primlerin ödeme süresi 31/12/2011 tarihinin Cumartesine rastlaması nedeniyle 2/1/2012 tarihinde sona ermekle birlikte, gerek 2011/Aralık ayına ilişkin taksitlerin, gerekse 2011/Kasım ayına ilişkin primlerin ödenmemiş veya eksik ödenmiş ya da yasal süresi dışında ödenmiş olması halinde, taksit veya cari aylara ilişkin ödeme yükümlülüklerinin ihlali 2011 yılı içinde gerçekleşmiş sayılacaktır. Takip eden yıllarda da 31 Aralık tarihinin resmi tatile rastlaması ve taksit veya cari aylara ilişkin primlerle ilgili ödeme yükümlülüklerinin ihlal edilmesi halinde, ihlal Aralık ayında gerçekleşmiş kabul edilecektir.
Diğer bir husus da eksik ödeme konusudur. 6111 sayılı Kanun’un 19. maddesinin ikinci fıkrasına istinaden, taksit tutarının yüzde 10’unu aşmamak kaydıyla 5 TL’ye kadar (bu tutar dahil) yapılmış eksik ödemeler için, 6111 sayılı Kanun hükümleri ihlal edilmiş sayılmamaktadır. Ancak, taksit tutarının yüzde 10’unu aşmamak kaydıyla 5 TL’ye kadar eksik ödenmiş olması halinde, yapılandırma süresi içerisinde ödenmek istendiği takdirde, 6183 sayılı Kanun’un 51. maddesine göre belirlenen gecikme zammı üzerinden hesaplanacak geç ödeme zammı ile birlikte tahsil edilecektir.
III- SONUÇ
Sonuç itibariyle işveren ve mali müşavirlerimizin bu konuda daha dikkatli olmaları gerekmektedir. Zira, daha üçüncü taksit ödemesinin son süresinde yani Ekim ayının sonunda alınan veriler uyarımızda haklı olduğumuzu göstermektedir. Düşülen yanlışların tekrarlanmaması ve iyi bir imkan olan söz konusu yapılandırma hakkından olabilecek en yüksek sayıda borçlunun yararlanması samimi dileğimizdir.
Yazar:Murat ARAZ
E-Yaklaşım / Aralık 2011 / Sayı: 228
http://www.yaklasim.com/mevzuat/dergi/makaleler/20111220680.htm
