ASKERİ İŞ MÜFETTİŞLİĞİ NEDİR?26/4/1975 tarihli ve 15219 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Millî Savunma Bakanlığı İş, Sosyal Sigorta, İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Müfettişleri ve İş Yerleri Teftiş Yönetmeliği yürürlükten kaldırılmıştır.
MİLLÎ SAVUNMA BAKANLIĞI ASKERÎ İŞ MÜFETTİŞLERİ YÖNETMELİĞİ 16.12.2011 tarihinde RG yayımlanarak yürürlüğe girilmiştir.
Yönetmelik kapsam olarak Millî Savunma Bakanlığı, Genelkurmay Başkanlığı, Kara, Deniz ve Hava Kuvvetleri Komutanlıkları ile İçişleri Bakanlığı (Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı) tarafından doğrudan doğruya işletilen askerî işyerlerini kapsıyor.
4857 sayılı İş Kanununun 91 inci, 31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 59 uncu maddelerine dayanılarak yönetmelik hazırlanmıştır.
Merkez Ankara
MSB Askerî İş Teftiş Kurulu Başkanlığı ve müfettişlerin görev merkezi Ankara’dır.
Denetimde Sorumlu Oldukları Ana Konular:
1.)MSB adına işçi harcamalarının ve işçi tabldotlarının denetimini yapmak,
2.)5/6/1986 tarihli ve 3308 sayılı Mesleki Eğitim Kanunu gereğince, askerî işyerlerindeki beceri eğitimi ile ilgili uygulamaların mevzuata uygunluğunu denetlemek,
3.)Askerî işyerlerinde uygulamada tereddütlere sebep olan yoruma muhtaç mevzuat hükümlerinin açıklığa kavuşturulması için MSB teklifte bulunmak,
4.) Teftiş sonuçlarını bir rapor ile MSB bildirmek,
5.) Her yıl sonunda işyerlerinde iş mevzuatı ile toplu iş sözleşmesinin uygulanmasından kaynaklanan aksaklık ve noksanlıklar ile giderilme yöntemlerini gösteren devre sonuç raporunu yayımlamak,
6.) Teftiş esnasında 4857 sayılı İş Kanunu, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ve toplu iş sözleşmesi ile ilgili mevzuat hükümlerinin doğru uygulanması için ilgili personeli bilgilendirmek,
7.) Yıllık teftiş planını hazırlamak, onaylatmak ve uygulamak.
Askeri İş Müfettişlerin görev, yetki ve sorumlulukları:
.
1) Askerî iş müfettişleri, aşağıda belirtilen hususlarda görevli ve yetkilidirler:
a) İş mevzuatı ile ilgili kanun, tüzük, yönetmelik, toplu iş sözleşmesi, yönerge, karar, genelge, tebliğ ve emirlerin işyerlerinde uygulanmasına ilişkin teftiş, inceleme, araştırma ve soruşturma yapmak,
b) İş mevzuatının tutulmasını veya bulundurulmasını öngördüğü kayıt, puantaj cetveli, defter, belge, liste, çizelge, rapor, bordro, makbuz, hesap pusulası, ilan, sağlık raporu, iş sağlığı ve güvenliği kurulu toplantı tutanakları, tesisat, makine ve cihazların periyodik bakım ve kontrol kartları ve benzeri evrak, belge ve kayıtların işyerlerinde bulundurulup bulundurulmadığını tespit etmek, bunları yetkililerden incelenmek üzere istemek, örnek almak veya özet çıkartmak,
c) İşyerlerinin iş sağlığı ve güvenliğine uygun olup olmadığının tespitine ilişkin olarak, işyerleri ve tüm eklentileri ile iş ekipmanlarını yasal bir sakınca olmamak koşuluyla önceden haber vermeden her zaman görmek, araştırmak ve incelemek, işyerlerindeki iş sağlığı ve güvenliğine aykırı durumları saptamak,
ç) Çalışma hayatı ile ilgili kanunlardan doğan her çeşit teftiş ve denetimle ilgili bulunan kimseleri, işyerinde ya da işyeri dışında dinlemek, sorular sormak, bunlardan gerekli bilgileri istemek ve imzalı ifadelerini almak,
d) Teftişe tabi tutulan yerde inceleme olanağı bulunmayan, bırakıldığında inceleme seyrinin değiştirilmesi ya da suç kanıtlarının yok edilmesi ihtimali bulunan durumlarda ilgili belgelerin onaylı bir suretini almak,
e) Görevlerini yaparken öğrendikleri ve görev emrinin dışında kalan yolsuzluklar için, sorumlular hakkında soruşturma usulüne uygun olarak, gecikmeden olaya el koymak maksadıyla durumu hemen Başkanlığa iletmek, gecikmesinde zarar umulan ve delillerin kaybına meydan verebilecek hallerde delilleri toplamak,
f) Teftiş esnasında veya teftişi takiben gerekirse bölgedeki ilgili sendika başkan ve yöneticileri, işyeri sendika temsilcileri veya işçilerle görüşme yapmak, görüş ve dileklerini tespit etmek,
g) Teftişte iş mevzuatının uygulanmasına yönelik gördükleri yanlışlık, eksiklik, aksaklık ve usulsüzlük olarak değerlendirilen hususların düzeltilmesi ve işlerin daha iyi yürütülmesi için alınması gereken tedbirler ile değerlendirmeleri inceleme raporu veya yazıyla Başkanlığa bildirmek,
ğ) Teftiş kapsamındaki konularda yurt içinde veya dışında inceleme ve araştırma yapmak, görevlendirildikleri komisyon, kurs, seminer ve toplantılara katılmak,
h) Refakatlerine verilecek müfettiş adaylarının meslekte yetişmelerini sağlamak.
.
2) İş sağlığı ve güvenliği alanında görev yapan askerî iş müfettişleri görevlerini mevzuat dâhilinde ve aşağıdaki hususları kapsayacak şekilde yürütürler;
a) İş Sağlığı ve Güvenliği Kurulunun mevzuata uygun olarak oluşturulması ile çalışmalarının uygun ve yeterli olup olmadığını belirlemek,
b) İş sağlığı ve güvenliğine ilişkin eğitim faaliyetleri ile risk değerlendirmesinin mevzuata uygunluğu ve yeterliliğini incelemek,
c) İşyerinde kullanılan her türlü makine, araç, gereç, cihaz, tesis ve benzerleriyle imalâtta kullanılan veya işlenen hammadde ve malzemelerle bunların işlenmiş olanlarını görmek, iş sağlığı ve güvenliği bakımından zararlı veya tehlikeli ve genel olarak mevzuata uygun olup olmadıkları yönünden yerinde muayene, inceleme ve araştırma yapmak,
ç) Yaş, cinsiyet ve sağlık durumları bakımından yaptıkları işte çalışmaları sakıncalı bulunan işçileri tespit etmek,
d) Kişisel koruyucu donanımların, işyerindeki sağlık ve güvenlik risklerinin yok edilmediği durumlarda ilgili yönetmelikler kapsamında çalışanlara yeterli ve sürekli olarak kullandırılıp kullandırılamadığını tespit etmek.
3) Müfettişler; yaptıkları çalışmalar ve hazırladıkları raporlardan yürürlükte olan mevzuat çerçevesinde sorumludurlar.
Görev süreleri:
Müfettişlik görev süresi staj süresi dâhil 8 yıldır.
Teftişin amacı ve türleri nelerdir:
1) Teftişin amacı, inceleme yapılan birimlerde yürürlükteki mevzuat esaslarında işlemlerin yerine getirilmesi ile usulsüzlüklerin ve haksız kazanımların önlenmesine yönelik çözümler getirmektir.
2) Müfettişler teftiş, inceleme, araştırma ve soruşturma çalışmalarını genel teftiş, özel teftiş ve kontrol teftişi türlerinde yaparlar.
a) Genel teftiş; yıllık teftiş programlarına göre işyerlerinde işin yürütümü veya iş sağlığı ve güvenliği yönünden çalışma hayatına ait bütün mevzuat hükümlerine uyulup uyulmadığı hususlarında yapılan teftişlerdir.
b) Özel teftiş; Bakanlığa yapılan veya intikal ettirilen müracaat, şikâyet, ihbar üzerine veya iş uyuşmazlıklarında, Bakanlıkça lüzum görüldüğü takdirde, bununla ilgili konularda yapılan tahkik, teftiş ve incelemedir.
c) Kontrol teftişi; genel veya özel teftiş sonucunda mevzuata aykırılığı veya noksanlığı tespit edilen hususların verilen süre sonunda yerine getirilip getirilmediğinin kontrolü ihtiyacı duyulduğunda yapılan teftişlerdir.
Teftiş zamanı ve süreleri nasıl belirlenmiştir:
Genel teftiş periyodu ve teftiş süreleri; müfettiş sayısı, işyerlerinin özelliği (çalışma ortamı, çalışma şekilleri, iş riski ve benzeri) ve işçi sayısı göz önüne alınarak Askerî İş Teftiş Kurulu Başkanlığınca belirlenir. Bununla birlikte imkânlar ölçüsünde;
a) 250 ve daha fazla işçi çalıştıran işyerlerinde her yıl,
b) 100 ila 250 arasında işçi çalıştıran işyerlerinde asgari iki yılda bir,
c) 100’den daha az işçi çalıştıran diğer işyerlerinde ise azami beş yılda bir,
genel teftiş planlanmasına dikkat edilir.
50 ve daha fazla işçi çalıştıran işyerlerinde asgari beş yılda bir iş sağlığı ve güvenliği yönünden genel teftiş yapılması esastır.
Teftiş Konuları:
a) Personel ile ilgili konulardan; işyeri bildirgeleri, işyeri kurulları, işçi özlük dosyaları, işyerine giren ve ayrılan işçi işlemleri, sicil işlemleri, terfi işlemleri, izin işlemleri, ceza işlemleri, sendika ile ilişkiler ve benzeri,
b) Mali konulardan; ücret ödemeleri, ilave tediye ödemeleri, akdi ikramiye ödemeleri, prim ödemeleri, döner sermaye çalışması ödemeleri, avans ödemeleri, vergi uygulamaları, yasal kesinti uygulamaları ve benzeri,
c) Sigorta ile ilgili konulardan; işyeri bildirgeleri, sigortalılık durumları, aylık bildirimler, prime esas kazançlar, prime esas gün sayıları, prim oranları ve benzeri,
ç) İşçi tabldotu işletmesi ile ilgili konulardan; malzeme temini yöntem ve esasları, tabldot bilanço hesabı, tartı ve sayım işlemleri ve benzeri,
incelemeye dâhil edilir.
Bu konuda çalışacak Askeri İş Müfettişleri Yönetmeliği 4857 ve 5510 sayılı Kanunlar esas alınarak norm ve standartlarda düzenlemeye gidilmiştir.
Buna göre düzenleme yapılması isabetli olmuştur.36 yıldır yürürlükte olan mevzuat artık mülga olmuş.Genç subaylar tarafından güncel mevzuata uygun yönetmelik yürürlüğe girmiştir.
Müracaat Esası Nedir?
Askeri iş müfettişliği için Binbaşı, Yarbay veya Albay rütbesinde olan ,
İşin yürütümü ve sosyal sigorta alanında görev yapacak müfettişler için; öncelikle yüksek öğretim kurumlarının en az 4 yıl eğitim veren hukuk fakültesinden mezun olmak, Başkanlıkça alımına karar verilen müfettiş sayısının üç katına kadar yeterli aday olmadığı takdirde siyasal bilgiler, iktisat, işletme veya iktisadi ve idari bilimler fakülteleri ile harp okullarından birisini bitirmiş olmak,
İş sağlığı alanında görev yapacak müfettişler için tıp doktoru, iş güvenliği alanında görev yapacak müfettişler için yükseköğretim kurumlarının en az 4 yıl eğitim veren fakültelerinin elektrik, elektronik, elektrik ve elektronik, endüstri, fizik, gemi, inşaat, kimya, makine, metalürji, metalürji ve malzeme veya uçak mühendisliği bölümlerinden mezun mühendis veya yüksek mühendis olmak,
Dilekçe ekinde MSB müracaat ederek Askeri İş Müfettişi olabilirler.
Bunun için Adayların Yönetmeliği incelemeleri gerekiyor.
VEDAT İLKİ
vedat.uzman@gmail.com
