Malullük Sigortası
Malul Sayılma Şartı:
1.)Sigortalının ,
2.)İşverenin talebi üzerine
SGK’unca yetkilendirilen sağlık hizmeti sunucularının sağlık kurullarınca usulüne uygun düzenlenecek raporlar ve dayanağı tıbbi belgelerin incelenmesi sonucu,
4/1-(a)[SSK] ve 4/1-(b)[Bağ-Kur] sigortalıları için çalışma gücünün veya iş kazası veya meslek hastalığı sonucu meslekte kazanma gücünün en az % 60’ını kaybettiği SGK Sağlık Kurulunca tespit edilen sigortalı malul sayılmaktadır.
Malullük Aylığına Hak Kazanma Koşulları Nedir?
Kanunun 26. maddesi gereğince, sigortalıya malullük aylığı bağlanabilmesi için sigortalının;
a)Kanunun 25. maddesine göre malul sayılması,
b)En az on yıldan beri sigortalı bulunup, toplam olarak 1800 gün ,
c)Başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede malul olan sigortalılar için ise sigortalılık süresi aranmaksızın 1800 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş olması,
ç)Maluliyeti nedeniyle sigortalı olarak çalıştığı işten ayrıldıktan veya işyerini kapattıktan veya devrettikten sonra SGK yazılı istekte bulunması,
gerekmektedir.
Fakat 4-1(b)[Bağ-Kur] bendine göre sigortalı sayılanların kendi sigortalılığı nedeniyle;
1.) GSS primi,
2.) Prim ve prime ilişkin her türlü borçlarının ödenmiş olması zorunludur.
Çalışırken Malullük Aylığına Sevk Yapılır:
Kanuna göre sigortalılara malullük aylığı bağlanabilmesi için öncelikle sigortalının maluliyet durumunun tespit edilmesi gerekmektedir. Maluliyet durumunun tespiti için sevk işlemi yapılacak sigortalının, sevk talebinde bulunduğu tarihte sigortalılığını sonlandırması şartı aranmayacak.Sigortalılık devam ederken de sigortalı sevk talebinde bulunabilecektir.
Tahsis İçin İşten Ayrılma,İşyerini Kapatmak Şart:
İşten ayrılma, işyerini kapatma veya devretme koşulu tahsis talep aşamasında aranacak olup, sigortalının tahsis talebinde bulunmadan önce mutlaka sigortalılığını sonlandırması gerekmektedir.
Malullük Aylığının Başlangıcı Esası Nedir?
5510 sayılı Kanunun 4/1-(a)[SSK] ve 4/1-(b)[Bağ-Kur] bentleri kapsamındaki sigortalıların sigortalılıklarını sonlandırmadan maluliyet durumlarının tespiti için sevk talebinde bulunup, malul sayıldıktan sonra işten ayrılarak tahsis talebinde bulunmaları veya sonlandırdıktan sonra sevk ve tahsis talebinde bulunmaları hallerinde, sağlık kurulu rapor tarihi veya tahsis talep tarihleri önce veya sonra olacağından aylık başlangıç tarihleri değişmektedir.
Buna göre, sigortalının malullük aylığı;
Malul sayılmasına esas tutulan rapor tarihi yazılı istek tarihinden önce ise yazılı istek tarihini,
Malul sayılmasına esas tutulan rapor tarihi yazılı istek tarihinden sonra ise rapor tarihini,
takip eden ay başından itibaren başlatılacaktır.
Geçici İş Görmezlik Ödeneğine Göre Malullük Aylığı Nasıl Bağlanır?
Sigortalı, aylığın başlangıç tarihinde geçici iş göremezlik ödeneği almakta ise, malullük aylığı geçici iş göremezlik ödeneğinin verilme süresinin sona erdiği tarihten sonraki aybaşından başlatılacaktır. Bağlanacak malullük aylığı sigortalının almakta olduğu geçici iş göremezlik ödeneğinden fazla ise aradaki fark, tahsis talep veya rapor tarihine göre belirlenecek malullük aylığı başlangıç tarihinden itibaren verilecektir.
Bağ-Kur Borcuna Göre Tahsis İşlemi:
4/1-(b) kapsamındaki sigortalıların tahsis talep tarihinde prim ve prime ilişkin her türlü borçlarının bulunması halinde, talepleri reddedilerek borçlarını ödedikten sonra yeniden yazılı istekte bulundukları tarihi takip eden aybaşından itibaren aylık bağlanacaktır.
Hizmet Birleştirme de Bağ-Kur Sigortalısının Borcu Nasıl Dikkate Alınacaktır?
4/1-(b) kapsamında geçen hizmetlerle 4/1-(a) ve 4/1-(c) kapsamında aylık bağlanacağı durumlarda, talepte bulunulan tarihte, 4/1-(b) kapsamında geçen hizmetlere ilişkin borcun bulunması halinde, yeni bir talep dilekçesi alınmadan, malullük aylıkları prim ve prime ilişkin her türlü borçlarını ödedikleri tarihi takip eden aybaşından başlatılacaktır. Bu uygulama, malullük sigortasından 2008/Ekim ve sonrasında tahsis talebinde bulunacaklar için yapılacaktır.
Malullük Aylığı Başvurusu ve İstenecek Belgeler:
Malullük aylığı bağlanabilmesi için;
4/1-(a) sigortalılarının çalıştığı işten ayrıldıktan,
4/1-(b) sigortalılarının ise iş yerini kapattıktan veya devrettikten,
sonra kendisinin veya varsa vekilinin Tahsis Talep ve Beyan Taahhüt Belgesi (Ek-2) ile SGK ilgili ünitesine başvurması şarttır.
Tahsis talep dilekçesine, 4/1-(a) sigortalılarından ilgili döneme ait aylık prim ve hizmet belgesi henüz SGK verilmemiş olanlar için sigortalı işten ayrılış bildirgesinin verilmesi ve işveren tarafından bu belge SGK e-sigorta yoluyla gönderildikten sonra aylık bağlama işlemi sonuçlandırılacaktır.
Sigortalılarca adi posta yolu veya kargo ile veya Kuruma doğrudan yapılan yazılı başvurularda, tahsis talep tarihi olarak dilekçenin Kurum kayıtlarına intikal ettiği tarih, taahhütlü, iadeli taahhütlü veya acele posta servisi ile gönderilen tahsis taleplerinde ise dilekçenin postaya verildiği tarih, Kuruma intikal tarihi olarak kabul edilecektir.
Sigortalıların aylığa hak kazandığı tarihin ayın son günü resmi tatil gününe veya hafta sonu tatiline rastlaması nedeniyle taleplerini Kuruma veremeyen sigortalıların, bu resmi tatil gününü takip eden ilk iş günü mesai bitimine kadar Kuruma verilen, taahhütlü, iadeli taahhütlü veya acele posta servisi ile gönderilen talepleri, önceki ayın son günü verilmiş gibi kabul edilecektir.
E-Devlet şifresi ile internet üzerinden Tahsis Talep ve Beyan Taahhüt Belgesi doldurulabilinir.
Malullük Aylığının Kesilmesi ve Yeniden Başlaması:
5510 sayılı Kanunun malullük aylığının kesilmesine ilişkin 27. maddesinde, malullük aylığının sigortalının;
1.5510 sayılı Kanuna göre veya yabancı bir ülke mevzuatı kapsamında çalışmaya başlamaları,
2.)Kontrol muayenesi sonucu malullük durumunun ortadan kalkması,
hallerinde kesileceği,
Geçici 1. maddesinde, 5510 sayılı Kanunun Ekim 2008 öncesi 1479(Bağ-Kur) ve 2926(Tarım Bağ-Kur) sayılı kanunların mülga hükümlerine göre aylık bağlananlar ile 5510 sayılı Kanunun Ekim 2008 önce sevk talebinde bulunanların aylıklarının kesilmesi ve yeniden bağlanmasında Kanunla yürürlükten kaldırılan ilgili kanun hükümlerinin uygulanacağı,
Geçici 14. maddesinde ise, 5510 sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği Ekim 2008 önce sigortalı olanlar ile malullük aylığı bağlananlar hakkında sosyal güvenlik destek primine tabi olma bakımından bu 5510 sayılı Kanunla yürürlükten kaldırılan ilgili kanun hükümlerinin uygulanmasına devam edileceği,
öngörülmüştür.
1/10/2008 Tarihi Miat:
Mülga Kanun hükümlerine göre bağlanan malullük aylıklarında, mülga Kanun hükümlerine göre işlem yapılmaya devam edilecek olup, Kanuna göre malullük aylığı bağlanıp Kanuna tabi olarak yeniden çalışmaya başlayanlardan, 01.10.2008 tarihinden;
Önce sigortalı olanların aylıklarının kesilmesi veya sosyal güvenlik destek primi uygulaması Kanunun 27 ve geçici 14. maddelerine,
Sonra sigortalı olanların aylıklarının kesilmesi ise 27. madde hükümlerine,
göre yapılacaktır.
Buna göre;
01.10.2008 tarihinden önce sigortalı olup, Kanunun 26. maddesine göre malullük aylığı bağlanmış olan;
4/1-(b) sigortalısı; 4/1-(a) kapsamında sigortalı olursa prime esas kazançlarından geçici 14. madde gereği sosyal güvenlik destek primi, 4/1-(b) veya 4/1-(c) kapsamında sigortalı olursa 27. madde gereği aylığı kesilecektir.
4/1-(a) sigortalısı; 4/1-(b) kapsamında sigortalı olursa geçici 14. madde gereği aylığından sosyal güvenlik destek primi, 4/1-(a) veya 4/1-(c) kapsamında sigortalı olursa 27. madde gereği aylığı kesilecektir.
5510 sayılı Kanunun yürürlük tarihinden Ekim 2008 sonrası sigortalı olup, Kanunun 26. maddesine göre tarafına malullük aylığı bağlanmış olan; 4/1-(a) ve 4/1-(b) sigortalıları; 4/1-(a), 4/1-(b) ve 4/1-(c) kapsamında çalışırsa bunlar hakkında 5510 sayılı Kanunda sosyal güvenlik destek primi uygulaması olmadığından aylıkları 27. madde gereği kesilecektir.
Çalışmaya Başladıkları Tarihi Takip Eden Ödeme Döneminde Kesilir:
Çalışmaya başlamaları nedeniyle aylıkları çalışmaya başladığı tarihi takip eden ödeme döneminden itibaren kesilenlerden, çalıştıkları süre zarfında 5510 sayılı Kanunun 80. maddesine göre belirlenen prime esas kazançları üzerinden 81. maddesi gereğince kısa ve uzun vadeli sigorta kolları ile genel sağlık sigortasına ait prim alınacaktır.
İşten Ayrılanlarda İstek Tarihini Takip Eden Ödeme Döneminden İtibaren Başlar:
Bunlardan işten ayrılarak yeniden malullük aylığı bağlanması için yazılı istekte bulunanlara; kontrol muayenesine tabi tutulmak ve ilk aylığına esas malullüğünün devam ettiği anlaşılmak kaydıyla, istek tarihlerini takip eden ödeme döneminden itibaren yeniden malullük aylığı hesaplanarak bağlanacaktır.
Kanunun 4/1-(a) ve 4/1-(b) bendi kapsamındaki sigortalılara yeniden bağlanacak aylıkların hesabında; ilk bağlanan malullük aylığına esas prim ödeme gün sayısı dikkate alınarak Kanunun 27. maddesinin dördüncü fıkrasının (a) ve (b) bentlerindeki hükümler uygulanacaktır.
Malullük Aylığı Almakta İken Çalışması Nedeniyle Aylığı Kesilenlerin Aylığa Hak Kazanma Koşulları Nedir?
5510 sayılı Kanunun yürürlük tarihinden Ekim 2008 önce malullük aylığı bağlanmış olan sigortalılardan, Kanunun yürürlük tarihinden Ekim 2008 önce veya sonra çalışmaya başlaması nedeniyle aylıkları kesilenlerin, işten ayrılarak yeniden tahsis talebinde bulunmaları halinde bunların kontrol muayenesine tabi tutulması gerekmektedir.
Sigortalının malullük hali, SGK sevk talebinin Kanunun yürürlük tarihinden sonra olması nedeniyle yeni hükümlere göre tespit edilecek ve malul olduğu anlaşılan sigortalıya aylık yeniden hesaplanarak bağlanacaktır. Ancak, sigortalının aylığa hak kazanma koşullarını ikinci talebinde yerine getirmiş olup olmadığına bakılmayacaktır.
(506 sayılı Kanuna göre 5 yıllık sigortalılık süresi ve ortalama 180 günden aylık bağlanmış ise Kanunun yürürlük tarihinden itibaren yeniden tahsis talebinde bulunduğunda 10 yıllık sigortalılık süresi veya 1800 gün yerine gelmeyebilir.)
Malullük hali devam eden sigortalının aylık alma hakkı sigortalılık süresi ve prim ödeme gün sayısı yönünden kazanılmış hak niteliğinde olduğundan, malullük aylığı bağlanması için gerekli olan şartların sonradan değişmiş olması aylığın kesilmesini gerektirmemektedir.
VEDAT İLKİ
vedat.uzman@gmail.com
http://alitezel.com/tezel/index.php?sid=yazi&id=5572
