Enflasyon,haziranda gıda fiyatlarındaki yüzde 6,4'lük gerilemenin etkisiyle tarihin enbüyük düşüşünü yaşadı. Türkiye İstatistik Kurumu'nunverilerine göre, geçen ay Tüketici FiyatlarıEndeksi'nde (TÜFE) yüzde 1,43'lük rekor düşüş olurken, Üretici FiyatlarıEndeksi (ÜFE) yüzde 0,01 arttı. Haziran itibarıyla yıllık enflasyon TÜFE'deyüzde 6,24, ÜFE'de yüzde 10,19 oldu.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), haziran ayında Tüketici Fiyatları Endeksi'nin(TÜFE) yüzde 1,43 azaldığını, üretici fiyatları endeksinin (ÜFE) ise yüzde 0,01arttığını açıkladı. TÜİK'in 2003 baz yıllık verilerine göre, haziran itibarıylayıllık enflasyon ise TÜFE'de yüzde 6,24, ÜFE'de yüzde 10,19 oldu. Bu yılın ilkaltı ayında, tüketici fiyatlarında yüzde 3,43, üretici fiyatlarında yüzde 6,21oranında artış gerçekleşti. Haziran ayı itibarıyla 12 aylık ortalamalara göreyıllık enflasyon tüketici fiyatlarında yüzde 6,47, üretici fiyatlarında yüzde9,42 düzeyinde oldu.
Ekonomistler, haziran ayında TÜFE'deki yüzde 1,43'lük gerilemenin MerkezBankası'nın mevcut para politikasınıbiraz daha sürdürme konusunda elini rahatlattığıgörüşünde. Yaz aylarında mevsimsel olarak enflasyonun gerileme eğilimindeolduğuna ancak çekirdek enflasyonda yukarı yönlü seyrin halen korunmasınınenflasyonist baskıların sürdüğüne işaret eden ekonomistler, bu durumun, kısavadede eli güçlü olan Merkez Bankası'nın yılın ikinci yarısında faiz artırımına gitmesini gerektirebileceğinibelirtiyor. Gıda ve giyim fiyatlarındaki yükselişin etkisiyle mayısta TÜFEbeklentilerin oldukça üzerinde yüzde 2,42 artmış, Merkez Bankası, taze meyvefiyatlarında sezon geçişlerinden kaynaklanan yüksek artışlar ve baz etkisininbunda belirleyici olduğunu, haziranda meyve fiyatlarındaki aşağı yönlü düzeltmeile enflasyonun tekrar düşeceğini söylemişti. Garanti Ekonomik Araştırmalartarafından yayımlanan notta, verilerin Merkez Bankası'nın öngörüleriyle paralelolduğu ve bu bağlamda para politikasında enflasyona bağlı olarak bir değişiklikyapılmasını gerektirmediği belirtildi.
SONUÇ, MERKEZ BANKASI'NIN ELİNİ GÜÇLENDİRDİ
TÜİK verilerine göre özel kapsamlı TÜFE göstergelerinden 'H', haziranda yıllıkolarak yüzde 5,73, 'I' ise yüzde 5,27 arttı. Vakıfbank Ekonomik Araştırmalar'ınnotunda, manşet enflasyondaki düşüşün beklentilerden hızlı olmasına rağmen Ekim2010'dan beri yıllık bazda yükseliş trendinin devam ettiği belirtildi. Raporda'I' endeksinin yurtiçi talebin güçlü seyrinin sürdüğüne ve enflasyonistbaskılara işaret ettiği ve son dönemde TL'deki değer kaybının, önümüzdekidönemde kur artışının gecikmeli etkilerinin ithal fiyatlar aracılığı ile TÜFEüzerinde baskı oluşturmasının mümkün olabileceği ifade edildi. Verinin MerkezBankası ve alışılmışın dışında politikasının kredibilitesini toparlamayayardımcı olacağını söyleyen JPMorgan ekonomisti Yarkın Cebeci, şudeğerlendirmeyi yaptı: "Veri finansal piyasalara geçici de olsa birrahatlık sağladı. Bu verinin mevcut politikasının verimliliği konusunda MerkezBankası'nın kendisine daha da güvenmesini sağlayacağını düşünüyoruz.
Merkez Bankası'nın 28 Temmuz'da açıklayacağı Enflasyon Raporu'nda bu politikayabağlılığını daha sıkı ifade etmesini bekliyoruz. Ekonomide soğuma sinyalleri veenflasyondaki düşüşle birlikte, Merkez Bankası'nın yılın son çeyreğine kadarfaizleri sabit tutmasını bekliyoruz. Yılın son iki ayında kümülatif 50 bazpuanlık artış öngörüyoruz ancak artırımın zamanlaması daha çok globalfaktörlere bağlı olacak." Yatırım Finansman Başekonomisti Levent Durusoy,sonucun gıda fiyatları kaynaklı olumlu bir sürpriz olduğunu ifade ederek,"Yüzde 6,4'lük düşüş, endeks tarihindeki en sert gıda fiyatı hareketi.Yıllık enflasyonun yaklaşık 1 puan gerilemesi olumlu ancak çekirdek enflasyonuneğilimi halen yukarı yönlü ve bizce esas kayda değer olan gelişme bu. Yıllıkbazda yüzde 5,3 ile yıllık hedefin hemen altında yer alan ve 8 aydır yükselişgösteren çekirdek enflasyon ile ilgili Merkez Bankası'nın bundan sonra daha netmesajlar vermesi ihtiyacı var. Çünkü enflasyonun temel eğiliminin net birşekilde hedefin üzerine doğru hareketlendiği görülüyor. Çekirdek enflasyonuneğilimi yılın ikinci yarısında bir artırımın gerekliliğini ortayakoyuyor." şeklinde konuştu.
TÜİK'in hem 1994 hem 2003 bazlı verilerine göre tüketici fiyatlarında bugünekadar yaşanan en büyük aylık düşüş yüzde 0,73 ile 2007 Temmuz ayında meydanagelmişti.
En fazla düşüş Bolu, Kocaeli, Sakarya, Düzce ve Yalova'da
Haziranda 26 istatistiki bölgenin tümünde enflasyon geriledi. Ülke genelindeortalama fiyat düşüşü yüzde 1,43 olarak hesaplandığı geçen ay, düşüşün ensınırlı kaldığı bölge, yüzde 0,04 ile 'Erzurum, Erzincan, Bayburt' oldu.Düşüşün ülke ortalamasının altında kaldığı bölgelerinde başında yüzde 0,26 ile'Malatya, Elazığ, Bingöl, Tunceli', yüzde 0,28 ile 'Gaziantep, Adıyaman,Kilis', yüzde 0,38 ile 'Van, Muş, Bitlis, Hakkâri' geldi. Tüketici fiyatlarınınhaziranda en fazla düştüğü bölge ise yüzde 2,39 ile 'Kocaeli, Sakarya, Düzce,Bolu, Yalova' oldu. Yıllık bazda ülke genelinde ortalama fiyat artışı yüzde6,24 olarak hesaplanırken, bu süreçte fiyatların en az arttığı bölge, yüzde5,16 ile 'İstanbul' oldu. İstanbul'da aylık bazda enflasyon yüzde 1,33geriledi. Başkent Ankara'da aylık enflasyon düşüşü yüzde 0,95. İzmir'de aylıkbazda enflasyon düşüşü yüzde 2,32 olarak belirlendi. Altı aylık dönemdeenflasyon artışı yüzde 3,31, yıllık bazda da yüzde 6,05 oldu.
Memura ek zam yok
TÜİK tarafından açıklananhaziran ayı enflasyon rakamının düşük çıkması memurun ek zam beklentisini boşaçıkardı. Haziranda tüketici fiyatları endeksinin (TÜFE) yüzde 1,43 azalmasısebebiyle devlet memurları, sözleşmeliler ve memur emeklilerine ek zamverilmeyecek. TÜİK yılın ilk 5 ayı için tüketici fiyat artışını yüzde 4,93 olarakaçıklamıştı. Haziran enflasyonu yüzde sıfır bile olsa ocak-haziran dönemindeyüzde 4 zam alan kamu görevlisi ve memur emeklisi, yılın ilk yarısı için yüzde0,93 oranında enflasyon farkına hak kazanacaktı. Ancak haziran ayıenflasyonunun yüzde 1,43 az çıkması sebebiyle herhangi bir şekilde ek zamverilmeyecek. Devlet memuru, sözleşmeli ve memur emeklileri, ocak ayında da,2010 yılının ikinci 6 aylık dönemi için yüzde 0,21 oranında enflasyon zammıalmıştı. Yüzde 4'lük bütçe zammı ile birlikte kamu görevlileri ve memuremeklilerinin maaşlarındaki toplam artış yüzde 4,22 olmuştu.
Fiyat artışı enfazla eğitim ve kültürde
TÜFE'de ana harcamagrupları itibarıyla bir ay önceye göre en yüksek artış, yüzde 1,41 ile eğitimgrubunda görüldü. Haziranda endekste yer alan gruplardan eğlence ve kültürdeyüzde 1,19, çeşitli mal ve hizmetlerde yüzde 1,07, haberleşmede yüzde 0,71,giyim ve ayakkabıda yüzde 0,64, ev eşyasında yüzde 0,55, lokanta ve otellerdeyüzde 0,48, ulaştırmada yüzde 0,32, konutta yüzde 0,24, sağlıkta yüzde 0,04artış meydana geldi. Gıda ve alkolsüz içeceklerde ise yüzde 6,40 düşüş görüldü.Yıllık bazda ise TÜFE'de en yüksek artış yüzde 9,50 ile ulaştırmadagerçekleşti. Çeşitli mal ve hizmetler (yüzde 9,11), gıda ve alkolsüz içecekler(yüzde 8,13), ev eşyası (yüzde 7,59), lokanta ve oteller (yüzde 7,50), giyim veayakkabı (yüzde 6,53) artışın yüksek olduğu diğer harcama gruplarını oluşturdu.Haziranda endekste kapsanan 445 maddeden 101'inin ortalama fiyatlarında değişimolmadı. 220'sinin ortalama fiyatlarında artış, 124'ünün ortalama fiyatlarındaise düşüş gerçekleşti. Üretici Fiyat Endeksi tarım sektöründe aylık bazda yüzde3,13 azaldı. Sektörde, 6 aylık ÜFE artışı ise yüzde 4,01 oldu. Yıllık bazdayüzde 6,07 ve 12 aylık ortalamalara göre yüzde 14,09 artış gerçekleşti. Sanayisektörü endeksinde ise üretici fiyatları artışı yüzde 0,68 oldu.
Kaynak: Zaman Gazetesi
twitter.com/vergivekanunlar
http://vergivekanunlar.blogspot.com/
