Sözlü sınavların denetimi nasıl olmalı?
Vergi Denetim Kurulu Başkanlığının görev, yetki ve sorumluluklarını, Grup Başkanlıklarının görev alanlarını, Vergi Müfettişlerinin görev, yetki ve sorumluluklarını, mesleğe alınmalarını, yetiştirilmelerini, yeterliklerini, yükselmelerini ve Grup Başkanlıklarında görevlendirilmelerine ilişkin usul ve esasları
düzemek üzere, 31 Ekim 2011 tarihli Resmi Gazete'de 'Vergi Denetim Kurulu Yönetmeliği' yayımlandı.
.
Yönetmeliğin önemli bir bölümü 'rutin' nitelikteki düzenlemeleri içeriyor. Bunlar arasında kısa bir süre önce 'vergi müfettişi' unvanıyla birleşen denetim elemanlarının mesleğe girişine ilişkin esaslar da yer alıyor. Yönetmeliğe göre, mesleğe giriş için gereli şartları taşıyanlar yazılı ve sözlü sınavlarda almış olduklar not ortalamasına göre sıralanarak başarı dereceleri tespit edilecek.
SÖZLÜ SINAV
Yönetmeliğin 17. maddesine göre; sözlü sınav, yazılı sınav konularından yapılacak. Bu sınavda adayın;
Bir konuyu kavrayıp özetleme, ifade yeteneği ve muhakeme gücünün,
Liyakati, temsil kabiliyeti, bilgi düzeyi, davranış ve tepkilerinin mesleğe veya göreve uygunluğunun,
Özgüveni, ikna kabiliyeti ve inandırıcılığının,
Genel yetenek ve genel kültürünün,
Bilimsel ve teknolojik gelişmelere açıklığının değerlendirilmesi suretiyle yapılacak.
.
Adayların belirtilen özelliklerinin her biri, sınav kurulu başkan ve üyelerince 100 tam puan üzerinden değerlendirilecek. Yapılan değerlendirmeye göre verilen puanlar tutanağa geçirilecek ve bu puanların aritmetik ortalaması sözlü sınav puanını oluşturacak. Sözlü sınavda başarılı sayılmak için sözlü sınav puanının 65'ten az olmaması gerekiyor. Buraya kadar ortada bir sorun yok.
.
KAYIT YASAĞI
Buraya kadar son derece objektif gözüken Yönetmeliğin 17. maddesinin 6. fıkrasında şu hüküm yer alıyor:
'Sözlü sınav ile ilgili olarak, bu maddede yer alan hususlar dışında herhangi bir kayıt sistemi kullanılmaz.'
Yani, sözlü sınav için sınav kurulunun hazırladığı tutanak dışında herhangi bir kayıt tutulması yasaklanmış, en azından gereksiz bulunmuş durumda. Bu yaklaşım tarzı, ister istemez aklımıza 'neden' sorusunu getiriyor. Tutanağın yanında başka bir kayıt sistemi kullanılmasının ne sakıncası olabilir?
.
DANIŞTAY'DAN DÖNEBİLİR
Sözlü sınavların yargısal denetime olanak verecek şekilde yapılması, hukuk devleti ilkesinin bir gereği. Yargısal denetim olanağını kısıtlayacak veya tümüyle ortadan kaldıracak düzenlemeler, hukuk devleti ilkesine ters düşüyor. Danıştay, şimdiye dek vermiş olduğu kararlarda bu konuya özellikle vurgu yapıyor. Bu şekilde yapılan sözlü sınavlar nedeniyle açılan birçok davada verilen kararlarda;
.
'...Davacının sözlü sınavda başarısız sayılmasına ilişkin işlemde, sınav öncesinde soruların ve yanıtlarının hazırlanmamış olması, sözlü sınavın sesli ve görüntülü kayıt yapılmak suretiyle gerçekleştirilmemesi, ayrıca komisyon üyelerince takdir edilen notun gerekçeleriyle ortaya konulmaması nedenleriyle hukuka uyarlık bulunmamaktadır.' denilerek bu konuya vurgu yapılıyor. Yani, Yönetmeliğin bu hükmünün açılacak bir dava ile iptal edilmesi mümkün. Dava açılma olasılığının yüksekliği karşısında dileğimiz, bu hükmün yargısal iptale gerek kalmadan denetime olanak sağlayacak şekilde değiştirilmesi.