Yurt Dışından Temin Edilen Kredilerin BSMV ve KDV Karşısındaki Durumu Şirketler zaman içerisinde faaliyetlerini devam ettirebilmeleri için daha fazla nakde ihtiyaç duyabilmektedir.
I- GİRİŞ
Bu ihtiyaçlarını sermaye artırımı ya da borçlanma yoluyla karşılamaktadırlar. Günümüzde firmalar faiz ve vade avantajı, yurt içinden kredi temin edememe, çeşitli risk unsurları vs gibi sebeplerle sadece yurtiçinden değil yurtdışından da borçlanabilmektedirler. Yurtdışından sağlanan kredilerin KDV Kanunu karşısındaki durumu özellik arz etmektedir. Biz de bu yazımızda firmaların yurtdışından temin ettikleri kredilerin KDV karşısındaki durumunu ele alıp irdelemeye çalışacağız. www.ozdogrular.com
II- YURT DIŞINDAN TEMİN EDİLEN KREDİLERİN BSMV KARŞISINDAKİ DURUMU
BSMV gider vergisi niteliğinde bir vergi olup, bu verginin mükellefi banka ve sigorta şirketleridir. Gider Vergileri Kanunu’nun 28. maddesi hükmü uyarınca, banka ve sigorta şirketlerinin 3226 sayılı Finansal Kiralama Kanunu’na göre yaptıkları işlemler hariç olmak üzere, her ne şekilde olursa olsun nakden veya hesaben aldıkları paralar BSMV’ye tabidir. Bu madde hükmü uyarınca, kredi ihtiyaçlarının yurtiçindeki banka ya da finans kurumlarından temin edilmesi durumunda, söz konusu kredilere ilişkin faiz tahakkuku ile BSMV yönünden vergiyi doğuran olay gerçekleşmektedir.
Yurtdışından kredi temin edilmesi işlemi ise, kredi verenlerin kanuni ve iş merkezinin Türkiye’de bulunmaması nedeniyle BSMV kapsamına girmemektedir(1). www.ozdogrular.com
III- YURT DIŞINDAN TEMİN EDİLEN KREDİLERİN KDV KARŞISINDAKİ DURUMU
Maliye Bakanlığı’nca yurt dışından temin edilen kredilerin KDV karşısındaki durumuna ilişkin 46 Seri No.lu KDV Genel Tebliği’nde bazı açıklamalarda bulunulmuştur. Buna göre özetle;
KDV Kanunu’nun 17/4-e maddesi hükmü uyarınca, BSMV kapsamına giren işlemler ile sigorta acente ve prodüktörlerinin sigorta muamelelerine ilişkin işlemleri KDV’den istisnadır. Bu madde hükmü uyarınca, gerçekleştirilen işlemin KDV’ye tabi olmamasının yegane şartı işlemin BSMV kapsamında olmasıdır.
KDV uygulaması açısından mal ve hizmetlerin yurt içinden veya yurt dışından temin edilmesi hallerinde, bu işlemler arasında özellikle oran ve istisna uygulaması bakımından bir farklılık bulunmaması esastır. Vergilemede eşitsizlik ve tarafsızlık ilkesinin bir gereği olarak aynı mahiyetteki işlemlerin vergileme bakımından aynı esaslara tabi tutulması gerekir.
Yurt dışından sağlanan ve BSMV’ye tabi olmayan kredilerin, yurt içinden temin edilen ve BSMV’ye tabi olan kredilerden bir farkı yoktur. Dolayısıyla, yurt dışı kredi işlemlerinin KDVK’nın 17/4-e maddesi hükmü kapsamında değerlendirilmesi gerekli olup, bu kapsamdaki işlemler nedeniyle ödenen faiz, komisyon ve bunlara ilişkin kur farkları KDV’ye tabi değildir.
Ancak, KDV’ye tabi bir mal teslimi veya hizmet ifasına ilişkin bedelin ödenmesine bağlı olarak ortaya çıkan vade farklarının kredi işlemleri ile bir ilgisi yoktur. Bu nedenle, bir mal teslimi ve hizmet ifasına bağlı vade farkı, faiz veya benzeri diğer menfaatlerin KDV Kanunu’nun 24. maddesi hükmü uyarınca vergiye tabi işlemin matrahına dahil edilmesi gerekmektedir.
KDVK’nın 17/4-e maddesi hükmü uyarınca, gerçekleştirilen işlemin KDV’den istisna tutulabilmesi için BSMV’ye tabi olması gerekmektedir. Diğer bir ifadeyle, KDV’den istisna olabilmenin şartı BSMV’ye tabi olmaktır. Bu çerçevede yurt dışından temin edilen kredilerin Türkiye’de KDV’den istisna tutulabilmesi için, bu kredilerin Türkiye’de BSMV’ye tabi kredi işlemleri ile aynı mahiyette olması gerekmektedir.
Buna göre Türkiye’deki firmalara kredi sağlayan yurt dışındaki kişi ve kuruluşların;
- Türkiye’de BSMV mükellefi olan banka, banker ve benzeri finans hizmeti veren kişi ya da şirketler kapsamına girmesi halinde, bunlardan temin edilen kredilere ilişkin faiz, komisyon ve kur farkları KDV Kanunu’nun 17/4-e maddesi uyarınca vergiden istisnadır.
- Türkiye’de BSMV mükellefi olan kuruluşlar kapsamına girmemesi halinde ise, bu durumda verilen hizmet Gider Vergileri Kanunu’nun 28. maddesi kapsamında değerlendirilemeyeceği için BSMV’ye tabi olmayacaktır. Bu durumda verilen finansman hizmetinin KDV Kanunu’nun 17/4-e maddesi kapsamında değerlendirilmesi mümkün değildir ve dolayısıyla söz konusu finansman hizmeti KDV’ye tabidir. Bu durumda söz konusu kredi kullanımına ilişkin olarak doğacak KDV’nin krediyi kullanan yurt içindeki kişi ya da kurum tarafından 2 no.lu KDV beyannamesi ile beyan edilerek ödenmesi gerekecektir. www.ozdogrular.com
IV- İDARENİN KONUYA BAKIŞI
Maliye Bakanlığı tarafından konuya ilişkin olarak son dönemde verilmiş olan muktezalarda, yurt dışında bulunan ve kredi temin edilen kuruluşun niteliğine ve bu kuruluşun faaliyet konuları arasında “kredi vermek” unsurunun bulunup bulunmamasına göre karar verildiğini görmekteyiz. Bu bağlamda idarenin görüşü, yurt dışında yerleşik bir kurumdan kullanılan kredilere ilişkin olarak ödenen faiz tutarlarının, ilgili kuruluşun esas faaliyet konularından birinin kredi vermek olması ve ilgili ülke mevzuatı gereğince kredi vermeye yetkili kuruluş olduğunun tevsik edilmesi kaydıyla sorumlu sıfatı ile katma değer vergisine tabi olmayacağı yönündedir.
“Ancak, şirketiniz tarafından kullanılan kredi, ortağınız konumunda bulunan Almanya’da faaliyet gösteren …..Gmbh.Co. firmasından alındığı ve bu firmada münhasıran finansman hizmeti veren bir kuruluş olmadığından, bu kredi işleminin katma değer vergisine tabi olması ve söz konusu kredi işlemlerinin katma değer vergisi sorumlu sıfatıyla Türkiye’de KDV mükellefi olan şirketiniz tarafından ödenmesi gerekmektedir.”(2)
“İlgide kayıtlı dilekçenizde, … Vergi Dairesi Müdürlüğü’nün … vergi numarasında işlem gören şirketinizin, 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 12. maddesinde yer alan örtülü sermayeye ilişkin sınırlamalar dikkate alınarak Nisan/2007 ayı içerisinde …’da kurulu yurt dışı grup firmanız olan ve ana faaliyet konularının arasında grup şirketlerine finansman temini de bulunan … şirketinden kullanılan krediler kapsamında ortaya çıkan faiz tutarları üzerinden kurumlar vergisi stopajı ve katma değer vergisi hesaplanıp hesaplanmayacağı ile düzenlenecek kredi sözleşmeleri nedeniyle damga vergisi tahakkuk ettirilip ettirilmeyeceği konularında bilgi verilmesi istenilmektedir.
…
17.03.1995 tarih ve 22230 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 46 Seri No.lu Katma Değer Vergisi Genel Tebliği’nin “A – Yurt Dışından Temin Edilen Kredilerin Katma Değer Vergisi Karşısındaki Durumu” başlıklı bölümünde; yurt dışı kredi işlemlerinin Kanun’un 17/4-e maddesi hükmü kapsamında değerlendirilmesi gerektiği ve bu kapsamdaki işlemler nedeniyle ödenen faiz, komisyon ve bunlara ilişkin kur farklarının katma değer vergisine tabi olmadığı açıklanmış bulunmaktadır.
…
Söz konusu kredi kapsamında ortaya çıkacak faiz tutarları üzerinden katma değer vergisi hesaplanmaması gerekmektedir.”(3)
“Türkiye’de banka ve sigorta muameleleri vergisine tutulmamış olan yurt dışı kredi işlemlerinin mahiyet itibariyle banka ve sigorta muameleleri vergisine tabi olan yurt içi bankacılık hizmetlerinden farksız olduğu açıktır.
Dolayısıyla, yurt dışı kredi işlemlerinin Kanun’un 17/4-e maddesi hükmü kapsamında değerlendirilmesi gerekli olup, bu kapsamdaki işlemler nedeniyle ödenen faiz, komisyon ve bunlara ilişkin kur farkları katma değer vergisine tabi değildir.
Ancak, katma değer vergisine tabi bir mal teslimi veya hizmet ifasına ilişkin bedelin ödenmesine bağlı olarak ortaya çıkan vade farklarının kredi işlemi ile bir ilgisi bulunmamaktadır. Bu nedenle, bir mal teslimi veya hizmet ifasına bağlı vade farkı, faiz veya benzeri diğer menfaatlerin Kanun’un 24. maddesi uyarınca vergiye tabi işlemin matrahına dahil edilerek vergilendirileceği tabiidir.
Buna göre, Hollanda’da mukim …’nin Hollanda mevzuatına göre kredi vermeye yetkili kuruluş olması halinde şirketinize kullandıracağı kredi üzerinden hesaplanan faiz ödemeleri katma değer vergisine tabi olmayacaktır.”(4)
“Ancak, banka veya benzeri finans kurumu niteliğinde olmayan yurt dışında yerleşik firmalardan temin edilen kredilerin geri ödenmesi sırasında uygulanan faiz, komisyon vb. adlar altında yapılan ödemeler, bir finans hizmetinin karşılığını teşkil ettiğinden katma değer vergisine tabi olacaktır.
Dolayısıyla, söz konusu ödemeler nedeniyle ortaya çıkan katma değer vergisinin, Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 9. maddesi hükmü gereğince, krediyi yurt dışından temin eden firmalar tarafından sorumlu sıfatıyla beyan edilip ödenmesi gerekmektedir.”(5) www.ozdogrular.com
V- YARGI KARARLARI
“Yurt dışında yerleşik bir bankadan bankacılık işlemleri çerçevesinde alındığı açık olan kredi için ödenen faizler KDV’den istisnadır.”(6)
“Yurt dışından sağlanan krediler nedeniyle ödenen faizler KDV’den istisnadır.”(7)
“Yurt dışındaki firmalarca Türkiye’deki şirketlere sağlanan krediler için ödenen faizler, KDV’den müstesnadır.”(8) www.ozdogrular.com
VI- SONUÇ VE DEĞERLENDİRME
Yurt dışında yerleşik kurumlardan sağlanan kredilerin Türkiye’de tabi olup olmayacağına karar verilirken söz konusu işlemin öncelikle BSMV karşısındaki durumuna bakılmalıdır. Eğer ki söz konusu işlem Türkiye’de yapıldığında BSMV kapsamına giriyorsa bu durumda işlem KDV’ye tabi olmayacaktır. Tersine söz konusu işlem Türkiye’de gerçekleştirildiğinde BSMV kapsamına giren bir işlem niteliğinde değilse bu durumda işlem KDV’ye tabi olacaktır.
BSMV’nin konusuna banka ve sigorta şirketlerinin Finansal Kiralama Kanunu kapsamı dışında yaptıkları işlemler girdiğinden, yurt dışından sağlanan kredilerin KDV karşısındaki durumuna karar verilirken kredi temin edilen yurt dışında yerleşik firmanın niteliği ve bu firmanın faaliyet konusu önem kazanmaktadır. Buna göre, yurt dışında yerleşik bir kurumdan kullanılan kredilere ilişkin olarak bu kuruma ödenen faiz tutarları, ilgili kurumun esas faaliyet konularından birinin kredi vermek olması ve ilgili ülke mevzuatı gereğince kredi vermeye yetkili kuruluş olduğunun tevsik edilmesi kaydıyla sorumlu sıfatı ile katma değer vergisine tabi olmayacaktır. Aksi durumda kredi işlemlerine ilişkin faiz, komisyon ve kur farkları KDV’ye tabi olacak, bunlara ait KDV krediyi kullanan yurt içinde yerleşik işletme tarafından sorumlu sıfatıyla 2 no.lu KDV beyannamesi ile beyan edilerek ödenecektir. www.ozdogrular.com
Volkan YÜKSEL*
Yaklaşım
