GENEL SAĞLIK SİGORTASINDA KIZ ÇOCUĞU AYRICALIĞI NEDİR?6111 Sayılı Torba Kanunun 49.maddesinde yapılan düzenleme ile 5510 sayılı SS ve GSSK Geçici 12.Maddesinin 8.fıkrasında düzenlemeye gidilmiştir.
İlgili kanunları gereği tedavi yardımları karşılanan kişiler, bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte herhangi bir işleme gerek kalmaksızın, bu Kanun açısından genel sağlık sigortalısı veya genel sağlık sigortalısının bakmakla yükümlü olduğu kişi sayılır.
Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte ilgili kanunları gereği bakmakla yükümlü olunan kız çocukları bu Kanun gereğince de bakmakla yükümlü olunan kişi sayılır. Ancak durumlarında değişiklik olduğunda sağlık hizmetlerinden yararlanma koşulları bu Kanun hükümlerine göre yeniden belirlenir. (Ek cümle: 13/2/2011-6111/49 md.) Kız çocuklarının durum değişikliklerinin ortadan kalkması halinde, bu kişiler tekrar ilgili kanunlarına göre bakmakla yükümlü olunan kişi sayılır. Bu kişilerin sigortalı ve sigortalının bakmakla yükümlü olduğu kişilere ilişkin bilgileri ilgili kurumlar tarafından bu Kanunun yürürlük tarihinden itibaren en geç üç ay içinde Kuruma bildirilir.
Konuya açıklık getirdiğimizde;
1.10.2008 tarihinden önce Kız çocuğunuz SSK'ya göre,Emekli Sandığına göre,Bağ-Kur'a göre bakmakla yükümlü olarak sağlık aktivasyonları yapılmış ise,01.10.2008 tarihinde yürürlüğe giren Kanunun hükümlerine göre de bakmakla yükümlü kişi kapsamında değerlendirilecektir.
Şayet bu kız çocukları işe girer,evlenir,boşanır,dul kalır ise tekrar eski kazanılmış hakları ile GSS kapsamında değerlendirilecektir.
Bu düzenleme ile 1.10.2008 tarihi öncesi aktivasyonları olan kız çocukları,1.10.2008 tarihinde 18 yaşını dolduran Kız çocuklarına göre ayrıcalıklı bir yapıya sahip olmuşlardır.
O halde bu yeni duruma göre; 1 Ekim 2008 günü anne ya da babası üzerinden sağlık yardımı alan kız çocukları bundan sonra işe girip ayrılsalar da, evlenip boşanıp tekrar baba ocağına dönseler bile Mülga olan SSK,Bağ-Kur,Emekli Sandığı kanunlarından yararlanıp, anne yada babaları üzerinden sağlık yardımı alabileceklerdir.
5510 sayılı Kanun'un yürürlüğe girdiği tarihten sonra 18 yaşını dolduran okumaya devam ediyorsa Lise yada dengi okula devam edenler 20 yaşına kadar,Üniversite okuyorsa 25 yaşına kadar(doldurmayacak) kız çocukları anne yada babalarının GSS yararlanarak aktivasyonları yapılacaktır.
Öğrenim hayatları sona erdiğinde GSS kapsamına dahil edilerek Gelir Testine tabi olacaklardır.
Konuya Örnekler İle Açıklamaya Devam Ettiğimizde:
A)5510 sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği 01.10.2008 tarihinde ilgili kanunları gereği bakmakla yükümlü olunan kız çocukları 5510 sayılı Kanun gereğince de bakmakla yükümlü olunan kişi sayılacaktır. Ancak, durumlarında değişiklik olduğunda (evlenme, boşanma, işe girme, işten çıkma) sağlık hizmetlerinden yararlanma koşulları 5510 sayılı Kanun hükümlerine göre yeniden belirlenir. Kız çocuklarının durum değişikliklerinin ortadan kalkması halinde, bu kişiler tekrar ilgili kanunlarına göre bakmakla yükümlü olunan kişi sayılacaklardır.
Örneğin:
Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte anne yada babası üzerinden sağlık yardımlarından yararlanma hakkı bulunan kız çocuğu Ayşe 01.01.2009 tarihinde evlenmesinden dolayı durum değişikliği nedeniyle anne yada babası üzerinden sağlık yardımlarından yararlanamaz iken 01.04.2010 tarihinde eşinden boşanması ve durum değişikliğinin ortadan kalkması ile Kanunun geçici 12. maddesinde yapılan değişikliğe göre anne yada babası üzerinden yeniden bakmakla yükümlü olunan kişi olarak sağlık hizmetlerinden yararlandırılabilecektir.
B)5510 sayılı Kanunun yürürlük tarihinden önce(1.10.2008) bakmakla yükümlü kız çocuğu kapsamında olmayıp 5510 sayılı Kanunun yürürlük tarihinden sonra(1.10.2008) durum değişikliklerinin ortadan kalkması halinde, bu kişiler tekrar ilgili kanunlarına göre bakmakla yükümlü olunan kişi sayılacaklardır.
Örneğin:
01 Haziran 2007 tarihinde 506 sayılı Kanun kapsamında sigortalı olarak çalışmaya başlayan Ahmet Beyin bakmakla yükümlü olduğu 25 yaşından büyük bekar yada dul kız çocuğu, 01 Haziran 2008 tarihinde sigortalı olarak çalışmaya başlamıştır. Söz konusu kız çocuğu, 1 Mayıs 2011 tarihinde işinden ayrılması halinde sigortalı olan anne ya da babası üzerinden yeniden bakmakla yükümlü olunan kişi olarak değerlendirilecektir.
C)5510 sayılı Kanunun yürürlük tarihinden önce(1.10.2008) ilgili kanunları gereği sigortalılığı sona eren bir kişi, söz konusu 5510 sayılı Kanunun yürürlük tarihinden sonra (1.10.2008) 5510 sayılı Kanunun 60. maddesi kapsamında yeniden genel sağlık sigortalısı olması halinde 5510 sayılı Kanunun yürürlük tarihinden önce (1.10.2008) bakmakla yükümlü olduğu kız çocukları yaşlarına bakılmaksızın 5510 sayılı Kanuna göre de bakmakla yükümlü olunan kişi olarak değerlendirilecektir.
Örneğin:
01 Haziran 2008 tarihinde 506 sayılı Kanun kapsamında sigortalı olarak işe giren Ayşe 3 Mart 2009 tarihinde işten ayrılmıştır. Aynı sigortalının 2010 Ağustos ayından itibaren yeniden sigortalı olarak işe girmesi halinde, bu şahsın 25 yaşından büyük kız çocuğu 01.03.2011 tarihinden sonra bakmakla yükümlü olunan kişi olarak değerlendirilecektir.
Ç)5510 sayılı Kanunun yürürlük tarihinden sonra (1.10.2008) ilk defa genel sağlık sigortalısı olanların sigortalı sayılmayan veya isteğe bağlı sigortalı olmayan, kendi sigortalılığı nedeniyle gelir veya aylık bağlanmamış olan, 18 yaşını, lise ve dengi öğrenim veya 3308 sayılı Mesleki Eğitim Kanununda belirtilen aday çıraklık ve çıraklık eğitimi ile işletmelerde mesleki eğitim görmesi halinde 20 yaşını, yüksek öğrenim görmesi halinde 25 yaşını doldurmamış evli olmayan çocukları ile yaşına bakılmaksızın malul olduğu SGK Sağlık Kurulu tarafından tespit edilen evli olmayan kız çocuklarının sağlık hak sahiplikleri oluşturulacaktır.
D)5510 sayılı Kanunun yürürlük tarihinden önce(1.10.2008) ilgili kanunlara göre bakmakla yükümlü olunan kız çocuğu olmasına rağmen sağlık hak sahiplikleri oluşturulmayan kişiler, sağlık yardımı talep ve taahhüt formu veya talep formundaki bilgileri ve taahhütleri taşıyan dilekçesi ile SGK müracaat etmesi halinde sağlık hak sahiplikleri oluşturulacaktır.
Örneğin:
30.04.2008 tarihinde boşanmasına rağmen sağlık yardımı için Kuruma müracaat etmeyen kız çocuğunun 01.10.2008 tarihinden sonra müracaat etmesi halinde, müracaat tarihi itibariyle durumunda değişiklik olmaması veya durum değişikliğinin sona ermesi şartıyla genel sağlık sigortası hak sahipliği oluşturulacaktır.
01.10.2008 tarihinden sonra 18 yaşını doldurmuş kız çocuklarının yani 30.09.1990 ve daha sonra doğmuş kız çocukları ise çalışmıyorlarsa veya öğrenime devam etmiyorlarsa 18 yaşını, ortaöğrenime devam ediyorlarsa 20 yaşını, yükseköğrenime devam ediyorlarsa 25 yaşını dolduruncaya kadar sağlık yardımından yararlanabilecekler, bu durumlar dışında ise genel sağlık sigortasına başvurmaları gerekecektir.
Yukarıdaki yazımızı dikkatlice okuyanlar görecekler ki,
Üstat Ali Tezel'in dediği gibi Eski Kızlar Yeni Kızlar olmak üzere bir uygulama ile karşı karşıya kalarak GSS içinde çıkılmaz bir hale sokulmuştur.
Bir grup Kızlar mutlu sağlık hizmeti ömür boyunca alır iken,bir kısım kız çocuğu Sağlık Problemleri ile karşı karşıya kalmaktadır.
Asıl kafanız şu nokta da karışacaktır:
Bu Kız çocukları Yetim Aylığı alır ise Eski yada Yeni Kız ayrımı yapılmadan yetim aylığından dolayı Anne yada Babaları üzerinden Sağlık Yardımı alacaklardır.
Örneğin:
01.01.1994 yılında doğan Kız Çocuğu 18 yaşını doldurmuş,okumuyor.GSS yararlanmak için SYDV müracaat edecek gelir testi yapılacaktır.
Gelir Testi neticesine göre de GSS primi ödeyecektir.
Fakat aynı kız çocuğunun Babası 4-1(a)'lı bir işte çalışırken İş Kazası sonucu 10.01.2012 Tarihinde vefat ediyor.
İş Kazasından dolayı Ölüm aylığı ve aynı zamanda ölüm geliri ile birlikte yetim aylığına hak kazanıyor.
Bu durumda yetim kalan kız çocuğu maaş ve geliri aldığı süre boyunca GSS test yaptırılmadan Sağlık haklarından yararlanacaktır.
Sözün Bittiği yer;
Sigortalı sağlığında kızına sağlık yardımı sunmaz iken ölümü halinde sağlık yardımı yanında ölüm aylığı yada geliri bağlanması da ne kadar manidar olduğunu göreceğiz.
Umarım yetkililer bu farklı uygulamayı bir kez daha gözden geçirmek suretiyle tüm kız çocuklarına eski uygulamada olduğu gibi Genel Sağlık Hizmetlerini tekrar iade eder.
VEDAT İLKİ
vedat.uzman@gmail.com
http://alitezel.com/tezel/index.php?sid=yazi&id=5144
