Vatandaşlarımızın en sık yönelttiği soruların başında geriye dönük sigorta borçlanması yapılıp-yapılamayacağı, boşta geçen sürelerin dışarıdan para ödeyerek doldurulup-doldurulamayacağı konusudur. Bu hususta medyada da sık sık geriye dönük sigorta boşluklarının doldurulacağı yönünde mevzuat değişikliği yapılacağı konusunda haberler parlayıp sönmektedir.
Bilinmelidir ki geriye dönük borçlanma hususunda zaten sosyal güvenlik mevzuatında bir çok hak mevcut olup bunların tamamı bir nedene dayalı olarak geçmişte prim ödemesinde bulunulamayan dönemlere yönelik borçlanmalar olup, mevcut mevzuat dahilinde sebepsiz boşta geçen sürelere ilişkin sigorta borçlanması yapılması söz konusu değildir. Borçlanma konusu geniş kapsamlı bir konu olup bu yazımda konu ana hatlarıyla değerlendirilecek olup, aynı hususlarda inşallah bir sonraki yazımda derinlemesine irdelenmesi gereken başta doğum borçlanması olmak üzere diğer hususlara değinmek düşüncesindeyim.
Borçlanma yapılabilecek süreler
1-) 4a kapsamındaki (SSK) sigortalı kadının, iki defaya mahsus olmak üzere doğum tarihinden sonra iki yıllık süreyi geçmemek kaydıyla hizmet akdine istinaden işyerinde çalışmaması ve çocuğunun yaşaması şartıyla talepte bulunulan süreleri,
2-) Er veya erbaş olarak silâh altında veya yedek subay okulunda geçen süreleri,
3-) 4c kapsamında (Memur) olanların, personel mevzuatına göre aylıksız izin süreleri,
4-) Sigortalı olmaksızın doktora öğrenimi veya tıpta uzmanlık için yurt içinde veya yurt dışında geçirilen normal doktora veya uzmanlık öğrenim süreleri,
5-) Sigortalı olmaksızın avukatlık stajını yapanların normal staj süreleri,
6-) Sigortalı iken herhangi bir suçtan tutuklanan veya gözaltına alınanlardan bu suçtan dolayı beraat edenlerin tutuklulukta veya gözaltında geçen süreleri,
7-) Grev ve lokavtta geçen süreler
8-) Hekimlerin fahrî asistanlıkta geçen süreleri,
9-) Seçim kanunları gereğince görevlerinden istifa edenlerin, istifa ettikleri tarih ile seçimin yapıldığı tarihi takip eden ay başına kadar açıkta geçirdikleri süreleri,
10-) 4857 sayılı iş kanununa göre kısmi süreli iş sözleşmesi ile çalışan sigortalıların, kısmi süreli çalıştıkları aylara ait eksik süreleri,
Şahısların kendileri ya da hak sahiplerinin yazılı talepte bulunmaları ve talep tarihinde kanunda belirlenen kazanç alt ve üst sınırları arasında olmak üzere, kendilerince belirlenecek günlük kazancın % 32'si üzerinden hesaplanacak primlerini (Bugün itibariyle günlük alt kazanç: 9,46-TL, günlük üst kazanç: 61,46-TL) borcun tebliği tarihinden itibaren bir ay içinde ödemeleri şartı ile borçlandırılarak, borçlandırılan süreleri sigortalılıklarına sayılır. Yapılan borçlanma sonucu çıkan hesaba ilişkin bir ay içinde ödenmeyen borçlanmalar bozulmakta talebin devam etmesi halinde yeni başvuru şartı aranmaktadır. Primi ödenmeyen borçlanma süreleri hizmetten sayılmamaktadır.
Mevzuata göre tespit edilen sigortalılığın başlangıç tarihinden önceki süreler için borçlandırılma halinde, sigortalılığın başlangıç tarihi, borçlandırılan gün sayısı kadar geriye götürülür. Sigortalılık borçlanması ile aylık bağlanmasına hak kazanılması durumunda, ilgililere borcun ödendiği tarihi takip eden ay başından itibaren aylık bağlanır.
Borçlanılan süreler sigorta yönünden;
Yukarıda belirtilen (1), 2), (4), (5), (6), (7) ve (8) numaralı maddelere göre borçlananlar, borçlandığı tarihte hangi kapsamda sigortalıysa (4a veya 4b veya 4c) o kapsamda sigortalılık süresi olarak, (3) ve (9) maddelere göre borçlananlar, 4c kapsamında, (10) numaralı maddeye göre borçlananlar ise 4a kapsamında, sigortalılık süresi olarak değerlendirilir.
Fahrettin Yüksek
http://www.caykaragazetesi.com/makale_detay.php?article_id=1111