SENDİKA ÜYESİ OLAN İŞÇİLER İŞ GÜVENCESİNİ YAKALAR / Vedat İlki

 

SENDİKA ÜYESİ OLAN İŞÇİLER İŞ GÜVENCESİNİ YAKALAR

Çalışma hayatımızda işçi tarafı ve işveren tarafı bulunmaktadır.Özellikle orta ve büyük ölçekli işletmelerde çalışan işçilerin bir sendika çatısı altında toplanmaları onların menfaatlerini oluşturur.

İşçi sendikalarının varlığını devam ettirmeleri de işçi üyeleri ile mümkün olmaktadır.

İşçiler sendika çatısı altında birleşme hakkına sahiptirler bu konuda engellenemezler.

Baskı ve korkutma ile işçilerin sendikalı olması da engellenemez bir haktır.

Anayasa da işçilerin sendikal hakları tanınmıştır.

51 Maddesinde;

Çalışanlar ve işverenler, üyelerinin çalışma ilişkilerinde, ekonomik ve sosyal hak ve menfaatlerini korumak ve geliştirmek için önceden izin almaksızın sendikalar ve üst kuruluşlar kurma, bunlara serbestçe üye olma ve üyelikten serbestçe çekilme haklarına sahiptir. Hiç kimse bir sendikaya üye olmaya ya da üyelikten ayrılmaya zorlanamaz.(Birinci Fıkra)

2821 sayılı Sendikalar Kanunu ile;

Üye Olma Şartı:

16 yaşını doldurmuş olup da 2821 sayılı Kanuna göre işçi sayılanlar, işçi sendikalarına üye olabilirler. 16 yaşını doldurmamış olanların üyeliği kanuni temsilcilerinin yazılı iznine bağlıdır.(2821/20.Madde)

Üyeliğin Kazanılması:

Sendikaya üye olmak serbesttir. Hiç kimse sendikaya üye olmaya veya olmamaya zorlanamaz.

Bir işyerindeki işçiler yardımcı işte çalışsalar bile ancak işyerinin bağlı olduğu işkolunda kurulu sendikaya üye olabilirler. İşçi sendikasına üyelik, işçinin beş nüsha olarak doldurup imzaladığı ve notere tasdik ettirdiği üye kayıt fişini sendikaya vermesi ve sendika tüzüğünde belirlenen yetkili organın kabulü ile kazanılır. Üyelik başvurusu, sendika tarafından en çok otuz gün içinde reddedilmediği takdirde üyelik istemi kabul edilmiş sayılır. Haklı bir sebep gösterilmeden üyeliği kabul edilmeyen işçinin, bu kararın kendisine tebliğinden itibaren otuz gün içinde iş davalarına bakmakla görevli mahalli mahkemede dava açmak hakkı vardır. Mahkemenin kararı kesindir.

Üyeliği kesinleşen işçinin üye kayıt fişinin birer nüshasının sendikaca 15 gün içinde Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına ve işçinin çalıştığı işyerinin bağlı bulunduğu Bölge Müdürlüğüne gönderilmesi zorunludur. Üye kayıt fişinin bir nüshası da işçinin kendisine verilir.(2821/22.Maddesi)

Aidat Ödeme:

İşçi sendikasına işçinin ödeyeceği aylık üyelik aidatı tutarı, bir günlük çıplak ücretini geçemez.(2821/23.Maddesi)

Üyeliğin Sona Ermesi:

İşçi sendikada üye kalmaya veya üyelikten ayrılmaya zorlanamaz.

Her üye önceden bildirimde bulunmak suretiyle üyelikten çekilebilir. Çekilme bildirimi noter huzurunda münferiden kimliğin tespiti ve istifa edecek kişinin imzasının tasdiki ile olur. Çekilme bildiriminin birer örneği noterlikçe en geç üç işgünü içinde ilgili işverene, sendikaya, işyerinin bağlı bulunduğu Bölge Müdürlüğüne ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına gönderilir. Çekilme notere başvurma tarihinden itibaren bir ay sonra geçerlidir. Çekilenin bu bir aylık süre içerisinde başka bir sendikaya üye olması halinde yeni sendika üyeliği bu sürenin bitimi tarihinde kazanılmış sayılır.

Üyenin sendika veya konfederasyondan çıkarılma kararı genel kurulca verilir. Çıkarma kararı çıkarılanlara ve ikinci fıkrada gösterilen yerlere yazı ile tebliğ edilir. Çıkarma kararına karşı üye veya işyerinin bağlı bulunduğu Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Bölge müdürlüğü kararın tebliğinden itibaren otuz gün içinde iş davalarına bakmakla görevli mahalli mahkemeye itiraz edebilir. Mahkeme iki ay içinde kesin olarak karar verir. Üyelik çıkarılma kararı kesinleşinceye kadar devam eder.

Bağlı bulundukları, kanunla kurulu kurum ve sandıklardan yaşlılık, emeklilik veya malullük aylığı veya toptan ödeme alarak, işten ayrılan işçilerle, işkolunu değiştiren işçilerin sendika üyeliği sona erer. Çalışmaya devam edenler hakkında bu hüküm uygulanmaz. Ancak, sendika şubesi, sendika veya konfederasyonların yönetim ve denetim kurullarındaki görevleri sırasında yaşlılık, emeklilik veya malullük aylığı ya da toptan ödeme alan yöneticilerin sendika üyeliği, görevleri süresince ve yeniden seçildikleri sürece devam eder.(2821/25.Maddesi)

Sendikaya Üye Olanlar Teminat Altına Alınmıştır:

2821 sayılı Kanunun 31.Maddesi ile güvenceler başlamıştır;

1.)İşçilerin işe alınmaları,belli bir sendikaya girmeleri veya girmemeleri veya belli bir sendikadaki üyeliği muhafaza veya üyelikten istifa etmeleri veya sendikaya girmeleri veya girmemeleri şartına bağlı tutulamaz.

2.)Toplu iş sözleşmelerine ve hizmet akitlerine bu hükme aykırı kayıtlar konulamaz.

3.)İşveren,bir sendikaya üye olan işçilerle sendika üyesi olmayan işçiler veya ayrı sendikalara üye olan işçiler arasında, işin sevk ve dağıtımında, işçinin mesleki ilerlemesinde, işçinin ücret, ikramiye ve primlerinde, sosyal yardım ve disiplin hükümlerinde ve diğer hususlara ilişkin hükümlerin uygulanması veya çalıştırmaya son verilmesi bakımından herhangi bir ayırım yapamaz.

4.)Ücret, ikramiye, prim ve paraya ilişkin sosyal yardım konularında toplu iş sözleşmesi hükümleri saklıdır.

5.)İşçiler, sendikaya üye olmaları veya olmamaları, iş saatleri dışında veya işverenin rızası ile iş saatleri içinde,işçi sendika veya konfederasyonlarının faaliyetlerine katılmalarından dolayı işten çıkarılamaz veya herhangi bir nedenle farklı muameleye tabi tutulamazlar.

6.)İşverenin, hizmet akdinin feshi dışında, üçüncü ve beşinci fıkra hükümlerine aykırı hareket etmesi halinde, işçinin bir yıllık ücret tutarından az olmamak üzere tazminata hükmedilir. Sendika üyeliği veya sendikal faaliyetlerden dolayı hizmet akdinin feshi halinde ise, İş Kanununun 18, 19, 20, ve 21 inci madde hükümleri uygulanır. Ancak, İş Kanununun 21 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ödenecek tazminat işçinin bir yıllık ücret tutarından az olamaz.

7.)854 sayılı Deniz İş Kanunu, 5953 sayılı Basın Mesleğinde Çalışanlarla Çalıştıranlar Arasındaki Münasebetlerin Tanzimi Hakkında Kanun ile Mülga 818 sayılı Borçlar Kanununa tâbi olan işçiler ve tarımdan sayılan işlerde çalışanlar ile İş Kanununun 18 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca, aynı Kanunun 18, 19, 20 ve 21 inci maddelerinin uygulanma alanı dışında kalan işçinin sendika üyeliği veya sendikal faaliyetlerden dolayı hizmet akdinin feshi iddiası ile açacağı davada, ispat yükümlülüğü işverende olmak üzere 5521 sayılı İş Mahkemeleri Kanununun genel hükümleri uygulanır. İşçiye ödenecek tazminat miktarı için, altıncı fıkra hükmü esas alınır.

8.)İşçinin iş kanunları ve diğer kanunlara göre haiz olduğu bütün hakları saklıdır.

 

İdari Para Cezası Uygulaması:

31/1.Fıkrasına aykırı hareket eden işverene 339 TL. İPC uygulanır.

 

SONUÇ:

Sendikaya üye olup olmamak, sendikal faaliyetlerine katılmak işçilere Anayasa ve yasalar tarafından tanınmış ve güvence altına alınmıştır.

Örgütlenmeden yıllarca korkulmuştur.

Kanımca yasalar çerçevesinde örgütlenme teşvik edilmesi gerekir. Bilinçli, eğitimli,vasıflı, işini ve işyerini seven bir işçi kesimi istiyorsak örgütlenmenin önü açılmalıdır.

Türkiye’de bu alanda sendikal örgütlenmede adına bir takım hatalar olmuş ve halen devam ediyor.

Olumsuz koşulları ortadan kaldırmak işçi ve işveren sendikalarının karşılıklı diologları ile olacaktır.

Üretim çarkları döndükçe dış pazarla rekabet ve kalite artıkça işçiden nasıl maksimum verim istiyorsak çalışanda hakkını istemesi kadar doğal bir durum düşünülemez.

İşveren de maddi olanakları ölçüsünde çalışanların (emeğin) taleplerini karşılamaya çalışacaktır.

Sendikal örgütlenmenin olduğu işyerlerinde ;

1.)Yasal prosedürlerin daha titizlikle takip edildiğini,

2.)İşçi ve işverenler açısından olumlu sonuçlar verdiğini,

3.)Bilinçli ,eğitimli işçi ve işveren kesiminin oluştuğunu gözlüyoruz.

Uzun vadede çalışma hayatında örgütlenmenin ne kadar olumlu sonuçlar verdiği görülecektir.

Sendikalı İşçi çalıştırma çalışma hayatında kayıt dışılığı önlediği gibi SGK prim gelirlerini artıran unsurlardan biridir.

Gelir idaresi bakımından vergilerin kayıt altına alınmasını sağlar.

Disiplinli bir iş hayatı başlar.

İşveren tek etek çalışanlar ile zam pazarlığı yapmadan,toplu iş müzakeresi ile zamları en az 3 yıllığına bağıtlar.

İşçinin izin ,sosyal hakları ve ikramiyeleri disiplin altına alınır.

Üretimin iş disiplini içinde yapılması sağlanır.

İşçi ve İşverenden oluşan izin ,disiplin kuralları hayata geçirilir.

Örgütlü iş yapısı ile çalışanların iş güvencesi sağlanır.

Örgütlü işyerlerinde İş Kazaları ve Meslek Hastalıkları minimum seviye de olacağından ülke üretimine de artı katma değer sağlayacaktır.

O halde işverenlerin daha disiplinli, eğitimli, vasıflı, üretken bir işyeri ve işçi istiyorsa sendikal örgütlenmeden korkmamaları gerekir. Sendikal örgütlenmeyi engel olmaları halinde yada yasal düzenlemelere aykırı hareket işverenler için ciddi iş yükü maliyetleri meydana getireceğini de unutulmamalıdır.

 

VEDAT İLKİ

vedat.uzman@gmail.com

http://alitezel.com/tezel/index.php?sid=yazi&id=5579