Emeklilik fonları şaşırttı
Hiçbir getiri yok, aksine birikimler eriyor diye eleştirilen bireysel emeklilikte, sistemin başlangıcından bu yana emeklilik fonlarının toplamı yüzde 117 reel getiri sağladı.
En yüksek getiri ise yüzde 230 ile hisse senedi fonlarında oldu. Kamu borçlanma araçları fonu bile yüzde 153 getiri ile şaşırttı.
BİREYSEL emeklilik sistemine yönelik eleştirilerin başında, emeklilik fonlarının getirileri geliyor. Sisteme giren katılımcılardan ekonomi uzmanlarına kadar çoğunluk, fonların düşük getirisinden, hatta birikimlerin eridiğinden şikayet ediyor. Bu, dün de böyleydi bugün de böyle. Nitekim her gün de okuyuculardan bu konuda onlarca yorum ve soru alıyorum.
Haksız da değiller. Bireysel emeklilik başlayalı 10 yıl oldu ama kimse sistemin getirisi hakkında doyurucu bir açıklama yapmıyor. Kimileri sırf mukayese için elma ile armutu kıyaslayıp, bazı veriler ortaya koyuyor. Sisteme girip de iki-üç yıl sonra çıkan; ayrılırken de birikiminin artmadığından, aksine kesintiler nedeniyle yatırdığını bile geri alamamaktan şikayet eden vatandaş da isyan ediyor. Hal böyle olunca da birçok kişi, 'acaba doğru mu yaptım, parayı faize mi yatırsam, altın mı alsam?' diye endişe ediyor.
Peki, gerçekten emeklilik fonlarının hiçbir getirisi yok mu, birikimler eriyor mu? Tablolarda hem emeklilik fonlarının son 5 yıllık reel getirilerini hem de sürekli şekilde mukayese edilen –ki, ben bu mukayeseyi doğru bulmuyorum- mevduat, altın, döviz gibi yatırım enstrümanlarının getirileri yer alıyor. Tablolardaki rakamlar her şeyi açıklıyor ama ben yine de biraz daha detaylandırarak, sistemin getirisinden bahsedeyim
10 YILDA NE GETİRDİ?
Ama önce kısa bir bilgi vereyim. Sisteme girenler, birikimlerinin nasıl değerlendirileceğini kendi belirliyor. Peki, katılımcıların ağırlıklı tercihi ne? Yüzde 80'e yakını esnek, kamu borçlanma ve likit fonları tercih ediyor. Sadece yüzde 7'si hisse senedi ağırlıklı fonlara yatırım yapıyor. Yani, sisteme girenlerin büyük bir kısmı birikimlerinin değerlendirilmesinde risk almak istemiyor, 'az olsun benim olsun' prensibini benimsiyor. Faizlerin durumu göz önüne alındığında da maalesef 'az' bile olamıyor, birikim haliyle eriyor.
Gelelim, emeklilik fonlarının getirisine. 5 yıllık hem toplam ortalama reel getiri hem de fon bazında getiriler tablolarda yer alıyor. Sistem kurulduğundan bu yana geçen 10 yıla bakacak olursak katılımcılar, reel olarak yüzde 117,63 getiri elde etmiş. Emeklilik fonlarının 10 yıllık reel getirilerini de vereyim: Kamu borçlanma araçları fonu yüzde 153, likit fonlar yüzde 74, esnek fonlar yüzde 142, hisse senedi fonları yüzde 230, yabancı para cinsinden kamu borçlanma fonları yüzde 136.
Sistemin son 5 yıllına bakıldığında ise reel bazda yüzde 9,73 getiri elde edilmiş. Bu da şu anlama geliyor: Sistem, yıllık yüzde 2'ye yakın bir getiri sağlamış. Beş yıllık dönemde ise en yüksek getiri, yüzde 108 ile hisse senedi fonları olmuş.
RİSK ALMADAN OLMAZ
Daha açık şöyle anlatayım ama peşin peşin de söyleyeyim anlatacaklarım, sisteme girip de 2-3 yılda çıkanlar ya da çıkmayı düşünenler için hiçbir şey ifade etmeyecektir. 10 yıl önce sisteme 100 lira yatırdıysanız ve kamu borçlanma araçları fonunu yani, hazine bonosu, devlet tahvili ağırlıklı fonu tercih ettiyseniz; 100 liranız, 252 lira oldu. Likit fonları tercih ettiyseniz 173 lira, hisse senedi ağırlıklı emeklilik fonunu seçtiyseniz 330 lira oldu. Ama yok, yabancı borçlanma araçlarından oluşan uluslararası fonu tercih ettiyseniz, 100 liranız maalesef değer kaybetti ve bugün 73 lira oldu. Bahsettiğim tüm bu rakamlar enflasyondan arındırılmış reel getirilerdir. Ortalamada ise sisteme 10 yıl önce yatırılan 100 lira, bugün 117 lira oldu.
Bilmem anlatabildim mi? Sistemin getirisi tamamen sizin seçtiğiniz fonlara, fonların içindeki yatırım araçlarına ve ekonomideki dalgalanmalara bağlı. Risk almak istemiyorsanız, kamu borçlanma araçları fonunu tercih ettiyseniz ve bu tercihinizi de değiştirmiyorsanız; faizler düşükse az getiri yüksekse çok getiri alırsınız. Hisse senedi ağırlıklı fonu seçtiyseniz ve o sene borsa değer kaybetmişse birikiminiz azalır hatta eksiye bile düşebilir ama ertesi sene borsa yükselir, getiriniz artar.
Halen anlaşılmadıysa bir örnek vereyim. 2010 yılında, sisteme girdiniz ve bin lira yatırdınız. Yatırım tercihi olarak da hisse senedi ağırlıklı fon seçtiniz. Tablodan da takip edebilirsiniz; 2010 yılında hisse senedi ağırlıklı fonlar yüzde 18,5 reel getiri sağladı. Böylece bin liranız, bin 185 lira oldu. 2011 yılında fonlar yüzde 34,03 değer kaybetti ve birikiminiz, 782 liraya düştü. 'Bu ne rezalet' deyip, sistemden ayrılırsanız kaybettiniz. Oysa ertesi yıl hisse fonları, yüzde 48'e yakın getiri sağladı. Kalsaydınız, birikiminiz bin 152 liraya çıkacaktı.
YATIRIM DEĞİL TASARRUF
Tabi, buraya kadar anlattıklarım emeklilik fonlarının getirileri. Yüzde 25'lik devlet katkısını hesaba katmıyorum. Uzun lafın kısası, bireysel emeklilik en yüksek getiriyi sunan bir sistem değil ama söylendiği gibi de 'hiçbir getiri yok, birikimler eriyor' da değil. Peki, tavsiyen ne diye soracak olursanız ki, okuyucularım sık sık 'ne önerirsin' diye soruyor; birkaç, öneride bulunayım.
Bireysel emekliliğe uzun vadeli bakmayın, eğer yaşınız 40'ın altındaysa, birikiminize yüksek getiri elde edebilmek için risk alın, seçtiğiniz fonu turşuya yatırmayın, ekonomideki ve yatırım araçlarındaki gelişime göre değiştirin.
Emeklilik fonlarının 5 yıllık reel getirileri
2009 2010 2011 2012 2013 5 Yıllık 2014*
Kamu Borçlanma 10,86 1,57 -7,16 6,31 -6,66 4,03 2,03
Likit 2,27 -0,87 -4,36 0,57 -1,87 -5,54 -0,98
Esnek 25,02 4,55 -17,49 15,74 -12,7 20,23 3,28
Hisse Senedi 87,18 18,05 -34,03 47,12 -18,39 108,6 14,21
Kamu Borçlanma (YP) 5,67 1,56 7,98 6,25 0,7 31,59 2,25
Uluslararası -4,09 -2,75 8,11 -6,75 19,8 16,44 3,01
Kıymetli Madenler - - - - - - -0,12
Standart - - - - - - 1,81
Devlet Katkısı - - - - - 7,40 3,41
2014 yılı Ocak-Temmuz dönemi Kıymetli madenler, standart fonlar 2013'ün sonunda başladı. Devlet katkısı ise 2013 yılında başladı. Reel getiriler TÜFE'ye göre hesaplanmıştır. Kaynak: Emeklilik Gözetim Merkezi (EGM)
Bazı yatırım araçları ve BES'in 5 yıllık reel getirileri
Mevduat Borsa Dolar Altın BES
(Brüt) (Külçe)
2009 8,81 83,52 -8,38 25,32 15,5
2010 1,44 23,62 -5,07 17,27 2,8
2011 -2,79 -27,74 11,23 31,06 -11,44
2012 0,89 37,31 -9,95 -7,60 10,73
2013 -1,21 -14,12 7,97 -21,92 -8,17
Kaynak: Yarım araçları için TUİK, BES için EGM
Axa Sigorta Ford işbirliği
AXA Sigorta, Ford Otosan ile işbirliğine giderek, 'F Kasko'yu uygulama soktu. F Kasko kapsamındaki araçların, tamir ve bakım hizmetleri Ford yetkili servislerinde yapılacak. Ayrıca F Kasko kapsamında yapılan tüm işlemlerde orijinal yedek parçalar kullanılarak, tüm onarımların işçilik ve parça garantisi bulunacak.
Axa Holding Yönetim Kurulu Başkanı ve CEO Cemal Ererdi yaptığı açıklamada, "Ford ile Ford marka tutkunlarının otomobilleri için tam güvence sunan yepyeni bir ürün yarattık. F Kasko sahipleri, piyasadaki diğer kasko poliçelerine göre birçok avantaja sahip olacaklar" dedi.
Axa'dan yapılan açıklamaya göre; F Kasko ile 2 bin 500 TL'ye kadar olan hasarlarda ekspere gerek kalmadan hızlı bir şekilde aracın onarımı Ford yetkili servislerinde tamamlanacak. Binek otomobillerde hasar sebebiyle serviste geçirdiği süreçte müşterilere Ford marka ikame araçlar sunulacak. Ticari araçlarda ise Ford öncelikli olmak üzere ikame araç temini gerçekleştirilecek.
Hata yapan doktorun primi artacak
Doktorların sorumluluk sigortası primleri arttı. 2010 yılında uygulamaya giren ve tüm hekimlerin yaptırmak zorunda olduğu hekim sorumluluk sigortasının primleri yeniden belirlendi. Buna göre ilk kez sigorta yaptıracak doktorların 1. risk grubu primleri 150 lira, 2. risk grubu primleri 300 lira, 3. risk grubunda ise prim 500 lira ve 4. risk grubunda 750 lira oldu. Sigorta şirketinin, sigorta yaptıran hekim için üç veya daha fazla tazminat ödemesi halinde ise prim yüzde 50 artacak. Tazminat ödenmemesi durumunda ise primlerden yüzde 20 indirim yapılacak. Sigorta süresinin bir yıldan kısa olduğu sigorta sözleşmelerinde ise prim indirimi uygulanmayacak.
Kamu sağlık kurumlarında çalışan doktorların özel sağlık kuruluşuna geçmesi ya da serbest doktorluk yapması halinde ise bu durum poliçe başlangıcında biliniyor ise poliçe, hekimin tüm mesleki faaliyetini kapsayacak şekilde düzenlenecek.
TSB YÖNETİM KURULU DEĞİŞTİ
Türkiye Sigorta Birliği (TSB) Yönetim Kurulu değişti. Ziraat Emeklilik Genel Müdürü Şeref Aksaç'ın görevinden ayrılıp Vakıfbank'a Yönetim Kurulu Üyesi olarak atanması, son olarak da Anadolu Hayat Emeklilik Genel Müdürü Mete Uğurlu'nun emekli olması ile TSB Yönetim Kurulu da değişti. TSB Başkan Yardımcılığı ile Hayat ve Emeklilik Komitesi Başkanlığı görevlerini Garanti Emeklilik Genel Müdürü Cemal Onaran üstlendi.
Sorularınız için: sigorta@hurriyet.com.tr
http://sosyal.hurriyet.com.tr/Yazar/173/Noyan-Dogan/44143/Emeklilik-fonlari-sasirtti
Hiçbir getiri yok, aksine birikimler eriyor diye eleştirilen bireysel emeklilikte, sistemin başlangıcından bu yana emeklilik fonlarının toplamı yüzde 117 reel getiri sağladı.
En yüksek getiri ise yüzde 230 ile hisse senedi fonlarında oldu. Kamu borçlanma araçları fonu bile yüzde 153 getiri ile şaşırttı.
BİREYSEL emeklilik sistemine yönelik eleştirilerin başında, emeklilik fonlarının getirileri geliyor. Sisteme giren katılımcılardan ekonomi uzmanlarına kadar çoğunluk, fonların düşük getirisinden, hatta birikimlerin eridiğinden şikayet ediyor. Bu, dün de böyleydi bugün de böyle. Nitekim her gün de okuyuculardan bu konuda onlarca yorum ve soru alıyorum.
Haksız da değiller. Bireysel emeklilik başlayalı 10 yıl oldu ama kimse sistemin getirisi hakkında doyurucu bir açıklama yapmıyor. Kimileri sırf mukayese için elma ile armutu kıyaslayıp, bazı veriler ortaya koyuyor. Sisteme girip de iki-üç yıl sonra çıkan; ayrılırken de birikiminin artmadığından, aksine kesintiler nedeniyle yatırdığını bile geri alamamaktan şikayet eden vatandaş da isyan ediyor. Hal böyle olunca da birçok kişi, 'acaba doğru mu yaptım, parayı faize mi yatırsam, altın mı alsam?' diye endişe ediyor.
Peki, gerçekten emeklilik fonlarının hiçbir getirisi yok mu, birikimler eriyor mu? Tablolarda hem emeklilik fonlarının son 5 yıllık reel getirilerini hem de sürekli şekilde mukayese edilen –ki, ben bu mukayeseyi doğru bulmuyorum- mevduat, altın, döviz gibi yatırım enstrümanlarının getirileri yer alıyor. Tablolardaki rakamlar her şeyi açıklıyor ama ben yine de biraz daha detaylandırarak, sistemin getirisinden bahsedeyim
10 YILDA NE GETİRDİ?
Ama önce kısa bir bilgi vereyim. Sisteme girenler, birikimlerinin nasıl değerlendirileceğini kendi belirliyor. Peki, katılımcıların ağırlıklı tercihi ne? Yüzde 80'e yakını esnek, kamu borçlanma ve likit fonları tercih ediyor. Sadece yüzde 7'si hisse senedi ağırlıklı fonlara yatırım yapıyor. Yani, sisteme girenlerin büyük bir kısmı birikimlerinin değerlendirilmesinde risk almak istemiyor, 'az olsun benim olsun' prensibini benimsiyor. Faizlerin durumu göz önüne alındığında da maalesef 'az' bile olamıyor, birikim haliyle eriyor.
Gelelim, emeklilik fonlarının getirisine. 5 yıllık hem toplam ortalama reel getiri hem de fon bazında getiriler tablolarda yer alıyor. Sistem kurulduğundan bu yana geçen 10 yıla bakacak olursak katılımcılar, reel olarak yüzde 117,63 getiri elde etmiş. Emeklilik fonlarının 10 yıllık reel getirilerini de vereyim: Kamu borçlanma araçları fonu yüzde 153, likit fonlar yüzde 74, esnek fonlar yüzde 142, hisse senedi fonları yüzde 230, yabancı para cinsinden kamu borçlanma fonları yüzde 136.
Sistemin son 5 yıllına bakıldığında ise reel bazda yüzde 9,73 getiri elde edilmiş. Bu da şu anlama geliyor: Sistem, yıllık yüzde 2'ye yakın bir getiri sağlamış. Beş yıllık dönemde ise en yüksek getiri, yüzde 108 ile hisse senedi fonları olmuş.
RİSK ALMADAN OLMAZ
Daha açık şöyle anlatayım ama peşin peşin de söyleyeyim anlatacaklarım, sisteme girip de 2-3 yılda çıkanlar ya da çıkmayı düşünenler için hiçbir şey ifade etmeyecektir. 10 yıl önce sisteme 100 lira yatırdıysanız ve kamu borçlanma araçları fonunu yani, hazine bonosu, devlet tahvili ağırlıklı fonu tercih ettiyseniz; 100 liranız, 252 lira oldu. Likit fonları tercih ettiyseniz 173 lira, hisse senedi ağırlıklı emeklilik fonunu seçtiyseniz 330 lira oldu. Ama yok, yabancı borçlanma araçlarından oluşan uluslararası fonu tercih ettiyseniz, 100 liranız maalesef değer kaybetti ve bugün 73 lira oldu. Bahsettiğim tüm bu rakamlar enflasyondan arındırılmış reel getirilerdir. Ortalamada ise sisteme 10 yıl önce yatırılan 100 lira, bugün 117 lira oldu.
Bilmem anlatabildim mi? Sistemin getirisi tamamen sizin seçtiğiniz fonlara, fonların içindeki yatırım araçlarına ve ekonomideki dalgalanmalara bağlı. Risk almak istemiyorsanız, kamu borçlanma araçları fonunu tercih ettiyseniz ve bu tercihinizi de değiştirmiyorsanız; faizler düşükse az getiri yüksekse çok getiri alırsınız. Hisse senedi ağırlıklı fonu seçtiyseniz ve o sene borsa değer kaybetmişse birikiminiz azalır hatta eksiye bile düşebilir ama ertesi sene borsa yükselir, getiriniz artar.
Halen anlaşılmadıysa bir örnek vereyim. 2010 yılında, sisteme girdiniz ve bin lira yatırdınız. Yatırım tercihi olarak da hisse senedi ağırlıklı fon seçtiniz. Tablodan da takip edebilirsiniz; 2010 yılında hisse senedi ağırlıklı fonlar yüzde 18,5 reel getiri sağladı. Böylece bin liranız, bin 185 lira oldu. 2011 yılında fonlar yüzde 34,03 değer kaybetti ve birikiminiz, 782 liraya düştü. 'Bu ne rezalet' deyip, sistemden ayrılırsanız kaybettiniz. Oysa ertesi yıl hisse fonları, yüzde 48'e yakın getiri sağladı. Kalsaydınız, birikiminiz bin 152 liraya çıkacaktı.
YATIRIM DEĞİL TASARRUF
Tabi, buraya kadar anlattıklarım emeklilik fonlarının getirileri. Yüzde 25'lik devlet katkısını hesaba katmıyorum. Uzun lafın kısası, bireysel emeklilik en yüksek getiriyi sunan bir sistem değil ama söylendiği gibi de 'hiçbir getiri yok, birikimler eriyor' da değil. Peki, tavsiyen ne diye soracak olursanız ki, okuyucularım sık sık 'ne önerirsin' diye soruyor; birkaç, öneride bulunayım.
Bireysel emekliliğe uzun vadeli bakmayın, eğer yaşınız 40'ın altındaysa, birikiminize yüksek getiri elde edebilmek için risk alın, seçtiğiniz fonu turşuya yatırmayın, ekonomideki ve yatırım araçlarındaki gelişime göre değiştirin.
Emeklilik fonlarının 5 yıllık reel getirileri
2009 2010 2011 2012 2013 5 Yıllık 2014*
Kamu Borçlanma 10,86 1,57 -7,16 6,31 -6,66 4,03 2,03
Likit 2,27 -0,87 -4,36 0,57 -1,87 -5,54 -0,98
Esnek 25,02 4,55 -17,49 15,74 -12,7 20,23 3,28
Hisse Senedi 87,18 18,05 -34,03 47,12 -18,39 108,6 14,21
Kamu Borçlanma (YP) 5,67 1,56 7,98 6,25 0,7 31,59 2,25
Uluslararası -4,09 -2,75 8,11 -6,75 19,8 16,44 3,01
Kıymetli Madenler - - - - - - -0,12
Standart - - - - - - 1,81
Devlet Katkısı - - - - - 7,40 3,41
2014 yılı Ocak-Temmuz dönemi Kıymetli madenler, standart fonlar 2013'ün sonunda başladı. Devlet katkısı ise 2013 yılında başladı. Reel getiriler TÜFE'ye göre hesaplanmıştır. Kaynak: Emeklilik Gözetim Merkezi (EGM)
Bazı yatırım araçları ve BES'in 5 yıllık reel getirileri
Mevduat Borsa Dolar Altın BES
(Brüt) (Külçe)
2009 8,81 83,52 -8,38 25,32 15,5
2010 1,44 23,62 -5,07 17,27 2,8
2011 -2,79 -27,74 11,23 31,06 -11,44
2012 0,89 37,31 -9,95 -7,60 10,73
2013 -1,21 -14,12 7,97 -21,92 -8,17
Kaynak: Yarım araçları için TUİK, BES için EGM
Axa Sigorta Ford işbirliği
AXA Sigorta, Ford Otosan ile işbirliğine giderek, 'F Kasko'yu uygulama soktu. F Kasko kapsamındaki araçların, tamir ve bakım hizmetleri Ford yetkili servislerinde yapılacak. Ayrıca F Kasko kapsamında yapılan tüm işlemlerde orijinal yedek parçalar kullanılarak, tüm onarımların işçilik ve parça garantisi bulunacak.
Axa Holding Yönetim Kurulu Başkanı ve CEO Cemal Ererdi yaptığı açıklamada, "Ford ile Ford marka tutkunlarının otomobilleri için tam güvence sunan yepyeni bir ürün yarattık. F Kasko sahipleri, piyasadaki diğer kasko poliçelerine göre birçok avantaja sahip olacaklar" dedi.
Axa'dan yapılan açıklamaya göre; F Kasko ile 2 bin 500 TL'ye kadar olan hasarlarda ekspere gerek kalmadan hızlı bir şekilde aracın onarımı Ford yetkili servislerinde tamamlanacak. Binek otomobillerde hasar sebebiyle serviste geçirdiği süreçte müşterilere Ford marka ikame araçlar sunulacak. Ticari araçlarda ise Ford öncelikli olmak üzere ikame araç temini gerçekleştirilecek.
Hata yapan doktorun primi artacak
Doktorların sorumluluk sigortası primleri arttı. 2010 yılında uygulamaya giren ve tüm hekimlerin yaptırmak zorunda olduğu hekim sorumluluk sigortasının primleri yeniden belirlendi. Buna göre ilk kez sigorta yaptıracak doktorların 1. risk grubu primleri 150 lira, 2. risk grubu primleri 300 lira, 3. risk grubunda ise prim 500 lira ve 4. risk grubunda 750 lira oldu. Sigorta şirketinin, sigorta yaptıran hekim için üç veya daha fazla tazminat ödemesi halinde ise prim yüzde 50 artacak. Tazminat ödenmemesi durumunda ise primlerden yüzde 20 indirim yapılacak. Sigorta süresinin bir yıldan kısa olduğu sigorta sözleşmelerinde ise prim indirimi uygulanmayacak.
Kamu sağlık kurumlarında çalışan doktorların özel sağlık kuruluşuna geçmesi ya da serbest doktorluk yapması halinde ise bu durum poliçe başlangıcında biliniyor ise poliçe, hekimin tüm mesleki faaliyetini kapsayacak şekilde düzenlenecek.
TSB YÖNETİM KURULU DEĞİŞTİ
Türkiye Sigorta Birliği (TSB) Yönetim Kurulu değişti. Ziraat Emeklilik Genel Müdürü Şeref Aksaç'ın görevinden ayrılıp Vakıfbank'a Yönetim Kurulu Üyesi olarak atanması, son olarak da Anadolu Hayat Emeklilik Genel Müdürü Mete Uğurlu'nun emekli olması ile TSB Yönetim Kurulu da değişti. TSB Başkan Yardımcılığı ile Hayat ve Emeklilik Komitesi Başkanlığı görevlerini Garanti Emeklilik Genel Müdürü Cemal Onaran üstlendi.
Sorularınız için: sigorta@hurriyet.com.tr
http://sosyal.hurriyet.com.tr/Yazar/173/Noyan-Dogan/44143/Emeklilik-fonlari-sasirtti
