22 seri numaralı SM, SMM VE YMM Kanunu Genel Tebliği ile 213 sayılı Kanun'un 153. maddesinde sayılan mükellefler (götürü mükellefler hariç), diledikleri takdirde işe başlama/bırakma bildirimlerini, 3/1/1990 gün ve 20391 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Serbest Muhasebeci, Serbest Muhasebeci Mali Müşavir ve Yeminli Mali Müşavirlerin Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik”in 24/a maddesi uyarınca defterlerini tutmak üzere sözleşme düzenledikleri veya işletmede bağımlı olarak çalışan ve 3568 sayılı Kanuna göre yetki almış serbest muhasebeci veya serbest muhasebeci mali müşavirlere de imzalatabileceklerdir.
Serbest muhasebeci veya serbest muhasebeci mali müşavirler tarafından imzalanan İşe Başlama/Bırakma Bildirimlerine istinaden, vergi dairelerince yapılacak yoklamanın sonucu beklenilmeksizin mükellefiyet tesis edilerek vergi numarası verilecek veya terk ettirilecektir. İşe başlama veya bırakmalara ilişkin yoklama işlemleri ise vergi daireleri tarafından, mükellefiyet tesis veya terk tarihinden itibaren en geç 1 ay içinde yaptırılacaktır.
Bu yazımızda işe başlama/bırakma bildirimini imzalayan meslek mensuplarının dikkat etmeleri gereken hususlara ilişkin kişisel görüşlerimiz yer alacaktır.
II- İŞE BAŞLAMA BİLDİRİMİ İLE İLGİLİ GENEL BİLGİLER
A- İşe Başlama Bildiriminde Bulunmak Zorunda Olan Mükellefler
213 sayılı Vergi Usul Kanunu'nun 152. maddesi uyarınca aşağıda yazılı mükelleflerden işe başlayanlar keyfiyeti vergi dairesine bildirmeye mecburdurlar:
1. Vergiye tabi ticaret ve sanat erbabı;
2. Serbest meslek erbabı;
3. Kurumlar vergisi mükellefleri;
4. Kollektif ve adi şirket ortaklariyle komandit şirketlerin komandite ortakları.
Defter tutmaya mecbur olmayan mükelleflerden, okuma yazması olmayanlar bildirmeleri sözle yapabilirler. Sözle yapılan bildirmeler tutanakla tespit edilir ve işe başlama/bırakma bildirimi ilgili memur tarafından düzenlenir
Gelirleri; ücret, gayrimenkul sermaye iradı, menkul sermaye iradı ile diğer kazanç ve iratlardan veya bunların bir kaçından ibaret olanların mükellefiyete giriş işlemleri verdikleri ilk beyannameler üzerine yapılır. Bu nedenle anılan mükelleflerin işe başlama bildiriminde bulunmaları gerekmemektedir. Diğer ücret kapsamına giren hizmet erbabının mükellefiyet tesisi işverenden alacakları iş bildirimi üzerine yapılır ve kendilerine vergi karnesi verilir. İş bildiriminde işverenin adı soyadı, bağlı olduğu vergi dairesi, vergi kimlik numarası, adresi ve imzasının bulunmasına dikkat edilir.
B- İşe Başlama Bildiriminde Aranılan Belgeler
Bildirimler, “İŞE BAŞLAMA/BIRAKMA BİLDİRİMİ” ile yapılır.
Bildirim;
a) Gerçek kişilerde mükellef ,
b) Tüzel kişiler ile tüzel kişiliği olmayanlarda bunları temsile yetkili kişiler, tarafından imzalanır.
c) İşe başlama/bırakma bildiriminin serbest muhasebeci, serbest muhasebeci mali müşavir veya yeminli mali müşavirler aracılığıyla düzenlenmesi halinde, bildirim bu kişiler tarafından da ayrıca kaşe/mühür basılmak suretiyle imzalanır.
İşe başlama bildirimi ekinde:
1- Noter onaylı imza sirküleri (basit usulde vergilendirilenler hariç);
2- Onaylı nüfus cüzdanı sureti (mükellefin vergi dairesine bizzat başvurması halinde nüfus cüzdanının fotokopisi müdür yardımcısı, şef veya görevlendirilecek bir memur tarafından aslı ile karşılaştırılarak “Aslının Aynıdır” şeklinde tasdik edilir);
3- İkâmetgah ilmühaberi;
4- Basit usulde vergilendirme talebeden yükümlülerden:
İşyerinin kendisine • ait olması halinde emlak vergisine esas olan vergi değerini gösterir belediyeden alınacak onaylı bir belge;
İşyerinin kiralanmış • olması halinde ise kira kontratının bir örneği;
5- Ticari plakalı nakil vasıtaları sahiplerinden bu taşıtlara ilişkin fatura veya noter senedinin tasdikli bir örneği (fatura veya noter senedi örneğinin aslı ile birlikte ibraz edilmesi halinde müdür yardımcısı veya şef tarafından tasdik edilir);
6- Tüzel kişilerden şirketin ana sözleşmesinin noter onaylı bir örneği ile Ticaret Siciline müracaatına ait belgenin bir örneği;
7- Tüzel kişilerden, şirketi temsile yetkili kişilerin onaylı nüfus cüzdanı sureti, ikametgah ilmühaberi, noter onaylı imza sirküleri;
8- Kooperatiflerden varsa üst birliğe kayıtlı olduklarına dair yazı istenir.
Gelirleri; ücret, gayrimenkul sermaye iradı, menkul sermaye iradı ile diğer kazanç ve iratlardan veya bunların bir kaçından ibaret olanların mükellefiyete giriş işlemleri verdikleri ilk beyannameler üzerine yapılır.
Diğer ücret kapsamına giren hizmet erbabının mükellefiyet tesisi işverenden alacakları iş bildirimi üzerine yapılır ve kendilerine vergi karnesi verilir. İş bildiriminde işverenin adı soyadı, bağlı olduğu vergi dairesi, vergi kimlik numarası, adresi ve imzasının bulunmasına dikkat edilir.
C- İşe Başlamada Bildirim Süresi
Gerçek kişilerde işe başlama bildirimleri, işe başlama tarihinden itibaren on gün içinde kendilerince veya 1136 sayılı Avukatlık Kanununa göre ruhsat almış avukatlar veya 3568 sayılı Kanuna göre yetki almış meslek mensuplarınca, şirketlerin kuruluş aşamasında işe başlama bildirimleri ise işe başlama tarihinden itibaren on gün içinde ticaret sicili memurluğunca ilgili vergi dairesine yapılır.
Şirketlerin işe başlama bildirimleri dışında yapılacak bildirimler ile işi bırakma ve değişiklik bildirimleri, bildirilecek olayın vuku tarihinden itibaren bir ay içerisinde mükellef tarafından vergi dairesine yapılır.
Ticaret sicili memurlukları, kurumlar vergisi mükellefi olup da Türk Ticaret Kanunu'nun 30. maddesi uyarınca tescil için başvuran mükelleflerin başvuru evraklarının bir suretini ilgili vergi dairesine intikal ettirir. Bu mükelleflerin işe başlamayı bildirme yükümlülükleri yerine getirilmiş sayılır. Bildirim yükümlülüğünü süresi içinde yerine getirmeyen ticaret sicili memurları hakkında işe başlamanın zamanında bildirilmemesine ilişkin usulsüzlük cezası hükümleri uygulanır.
D- İşe Başlama Bildiriminde Eksikliklerin Tamamlanması
Mükelleflerce elden getirilen ya da posta ile gönderilen işe başlama/bırakma bildirimi üzerine müdür yardımcısı veya servis şefi tarafından;
Bildirim elden getirilmiş ise varsa ek• siklikleri tamamlattırılır ve yükümlüye imzalattırılır. Vergi dairesi tarha yetkili değilse durum mükellefe açıklanır ve bildirim geri verilir.
Bildirim posta ile gönderilmiş ise var• sa noksan bilgiler ve diğer hususlar not edilir. Yapılan kontrol sonucuna göre bildirim havale edilir.
Mükellefin işe başlamayı dilekçe ile bildirmesi halinde işe başlama/bırakma bildirimi mükellefe posta ile gönderilmek veya mükellef bizzat vergi dairesine çağrılmak suretiyle doldurulması sağlanır.
Posta ile gönderilen ve vergi dairesi tarh yetkisine girmeyen bildirimler, mükellefin bağlı olduğu vergi dairesine bir yazı ekinde gönderilir ve durum mükellefe bildirilir.
Eksik belge ve bilgilerin tamamlattırılması amacıyla mükellefe bir yazı yazılır.
E- Bildirimlerin Meslek Mensuplarınca İmzalanması
31/05/1997 tarih ve 23005 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 22 seri numaralı SM, SMM ve YMM Kanunu Genel Tebliği uyarınca 213 sayılı Kanun'un 153. maddesinde sayılan mükellefler (götürü mükellefler hariç), diledikleri takdirde işe başlama/bırakma bildirimlerini, 3/1/1990 gün ve 20391 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Serbest Muhasebeci, Serbest Muhasebeci Mali Müşavir ve Yeminli Mali Müşavirlerin Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik”in 24/a maddesi uyarınca defterlerini tutmak üzere sözleşme düzenledikleri veya işletmede bağımlı olarak çalışan ve 3568 sayılı Kanun'a göre yetki almış serbest muhasebeci veya serbest muhasebeci mali müşavirlere de imzalatabileceklerdir.
Serbest muhasebeci veya serbest muhasebeci mali müşavirler tarafından imzalanan işe başlama/bırakma bildirimlerine istinaden, vergi dairelerince yapılacak yoklamanın sonucu beklenilmeksizin mükellefiyet tesis edilerek vergi numarası verilecek veya terk ettirilecektir. İşe başlama veya bırakmalara ilişkin yoklama işlemleri ise vergi daireleri tarafından, mükellefiyet tesis veya terk tarihinden itibaren en geç 1 ay içinde yaptırılacaktır.
Serbest muhasebeci veya serbest muhasebeci mali müşavirler, işe başlama/bırakma bildirimlerinde ad, soyad, vergi dairesi, vergi numarası bağlı olduğu oda, sözleşmenin tarihi ve sayısına ilişkin bilgilerin yer aldığı bölümü eksiksiz olarak doldurmak zorundadırlar.
Ayrıca 18 sıra numaralı “Serbest Muhasebecilik, Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanunu Genel Tebliği” hükümlerine göre mükelleflerle sözleşme imzalayan veya işletmede bağımlı çalışan yeminli mali müşavirlerin de işe başlama/bırakma bildirimlerini tasdik edebilecekleri tabiidir.
Serbest muhasebeciler ve serbest muhasebeci mali müşavirler imzaladıkları işe başlama/bırakma bildirimleri ile ilgili bilgilerin ve eklerinin doğruluğundan sorumludurlar. Bu sorumluluk kapsamına giren işlemlerden dolayı bir vergi ziyaı ortaya çıktığı takdirde, bildirimi imzalayan meslek mensubu, Vergi Usul Kanunu hükümleri uyarınca ziyaa uğratılan vergi ile buna ilişkin cezalar ve gecikme faizlerinden mükellefle birlikte müştereken ve müteselsilen s0rumlu olacaktır.
Sorumlulukla ilgili bu hükümler bildirimi tasdik eden Yeminli Mali Müşavir için de aynı şekilde geçerli olacaktır.
III- SONUÇ
İşletmelerde bağımlı olarak çalışmayan Serbest Muhasebeci, Serbest Muhasebeci Mali Müşavir tarafından İşe başlama veya bırakma bildiriminin imzalanabilmesi için mutlaka mükellefle aralarında defterlerini tutmak üzere bir sözleşmenin imzalanmış olması gerekir. Aksi takdirde sözleşmesi bulunmayan mükelleflerin işe başlama bırakma bildirimlerini Serbest Muhasebeci, Serbest Muhasebeci Mali Müşavir tarafından imzalanması ve mükellefiyetlerinin hemen tesisi mümkün olmayacaktır.
Erkan GÜRBOĞA / Gelirler Başkontrolörü
yildirimercan.blogspot.com
twitter.com/vergivekanunla
http://vergikanunhaberleri.blogspot.com/
