Kaçak içkide madalyonun öteki yüzü /Yahya Arıkan

Kısa bir süre önce Bodrum’da Rus rehber ve turistlerden oluşan kafilenin tekne gezisi sırasında bilmeden içtikleri kaçak içki nedeniyle yaşanan ölümler hepimizi derinden sarstı. Canlı bir turizm sezonuna hazırlanırken, tek başına bu olay bile turizm sektörümüzü oldukça kötü etkiledi. Rusya ile derin bir kriz yarattı.

Bu üzücü olayın sebebi alkol zehirlenmesiydi, metil alkol zehirlemesi yaşanmıştı. Zehirleyen alkollü içkilerin önemli bir bölümü ise “kaçak”tı. “Kaçak” sözcüğü vergi sisteminde yasadışı bir durumu ifade eder. Bu anlamda yaşananların aslında vergi sistemimizle doğrudan bir ilişkisi var. Gelin şimdi; üç temel soru ve yanıtla analitik bir sonuca ulaşıp tablonun bütününü görelim. Soru 1: Turizm sektöründe neden kaçak içki kullanılır? Cevap 1: Çünkü kaçak içki daha ucuzdur, turizm işletmelerinin maliyetleri düşer, karları yükselir. Soru 2: Kaçak içki neden daha ucuzdur? Cevap 2: Çünkü vergi dışıdır. Özel tüketim vergisi ödenmeden piyasaya sürülür. Çok yüksek tutarda uygulanan özel tüketim vergisi, maliyetleri yükseltir. Ayrıca bunun üzerinden bir de katma değer vergisi alınır. İçki bedelinin yaklaşık yarısı kadar vergi oluşur. Soru 3: Peki bu yüksek vergi yükünden turizm işletmelerini kurtarmak için bir vergi teşviki var mıdır? Ya da; Turizm işletmeleri yasal içki kullanımı için vergisel yönden teşvik edilir mi? Cevap 3: Hayır. Aksine, katma değer vergisi indirimi kabul edilmeyerek işletmeler kaçak içki kullanımına yönlendirilir. “Nasıl yani?” dediğinizi duyar gibiyim! Kısaca özetleyelim… 2008 yılı başından itibaren “her şey dahil” sistemi ile çalışan turizm işletmelerinde katma değer vergisi oranı yüzde 18’den yüzde 8’e indirildi. Ancak, bu indirim yapılırken, alkollü içeceklere ait katma değer vergisi indirim hakkı kısıtlandı. KDV’de üretim, dağıtım ve hizmet sektörleri her el değiştirme aşamasında vergilendirilmekte, işletme girdileri için yüklenilen vergiler hazineye borçlanılan vergilerden indirilmektedir. İşte bu indirim mekanizması, turizm işletmelerinin alkollü içki alımları açısından geçersiz sayıldı. Yani turizm işletmeleri hesapladıkları katma değer vergisinden alkollü içki alımı nedeniyle ödedikleri katma değer vergilerini indiremez hale geldiler. İndirim mekanizmasının kaldırılması kaçak içki sektörünün de canlanması anlamına gelebilir. İndirim hakkı olmayan turizm işletmeleri daha az maliyetle kaçak alkollü içecek temin etme yolunu seçebileceklerdir. Bu ise insan sağlığının ve Türk turizminin olumsuz etkilenmesi sonucunu doğurabilecektir. Vergi sistemi iyi işlediğinde bir canın bile kaybedilmesini önlüyorsa olaylara bir de bu gözle bakmak gerekmez mi! yahyaarikan.com

twitter.com/vergivekanunlar
http://vergivekanunlar.blogspot.com/