Gider Pusulanızı Hazırlayın Her an Görücüye Çıkartabilirsiniz..
Seçimler bitti ve Maliye Bakanlığı kayıtdışına büyük bir savaş başlattı.
Bu savaşıda denetim kordinasyon memurları vasıtası ile firmalara giderek bizzat yerinde tutanak tutup incelemek bazı bilgiler almak suretiyle altyapı çalışmalarını başlatarak yapacaklar.
Tamda bu noktada maliyenin peşine düştüğü başka bir husus var.
Gerek ikinci el araçlarını ticaretini yapmak gerekse işletmelerinin aktifinde kullanmak üzere noter satış senediyle satın alınan ikinci el araçların belgelendirilmesi hususu.
Konunun Vergi Kanunları karşısındaki durumu şu şekildedir.
Vergi Usul Kanununun 227 nci maddesinde, bu Kanunda aksine hüküm olmadıkça bu Kanuna göre tutulan ve üçüncü şahıslarla olan münasebet ve muamelelere ait kayıtların tevsikinin mecburi olduğu hükme bağlanmış, aynı kanunun 229-242 nci maddelerinde de bu Kanuna göre düzenlenmesi ve alınması gereken vesikalara ait hükümlere yer verilmiştir.
234 üncü maddesinde ise; birinci ve ikinci sınıf tüccarların, kazancı basit usulde tespit edilenlerle defter tutmak mecburiyetindeolan serbest meslek erbabının ve çiftçilerin vergiden muaf esnafa yaptırdıkları işler veya onlardan satın aldıkları emtia için tanzim edip işi yapana veya emtiayı satana imza ettirecekleri gider pusulasının vergiden muaf esnaf tarafından verilmiş fatura hükmünde olduğu belirtilmiştir.
230 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliğinin "Amortismana Tabi İktisadi Kıymetlerin Satışında Belge Düzeni" başlıklı bölümünde, basit usulde vergilendirilen mükelleflerin taşıt ve diğer sabit kıymetlerini satmaları dolayısıyla fatura düzenleme yükümlülüklerinin bulunmadığı, öte yandan, bu mükelleflerce yapılan taşıt satışının noter satış sözleşmesi ile diğer sabit kıymet satışlarının ise gider pusulası düzenlenerek tevsik edilmesinin mümkün bulunduğu açıklamalarına yer verilmiştir.
Görüleceği üzere, vergi mükelleflerinin faaliyetleri gereği Vergi Usul Kanununda sayılan belgelerden herhangi birini düzenlemeleri gerekmektedir. Ancak, yukarıda belirtilen tebliğ ile yalnızca basit usul mükelleflerinin taşıtlarını satmalarında noter satış sözleşmeleri düzenleyebilecekleri yönünde düzenleme yapılmış olup, gerçek usulde vergiye tabi mükellefler için herhangi bir düzenlemeye gidilmemiştir.
193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu'nun 94 üncü maddesinin (1) numaralı fıkrasında; "Kamu idare ve müesseseleri, iktisadî kamu müesseseleri, sair kurumlar, ticaret şirketleri, iş ortaklıkları, dernekler, vakıflar, dernek ve vakıfların iktisadî işletmeleri, kooperatifler, yatırım fonu yönetenler, gerçek gelirlerini beyan etmeye mecbur olan ticaret ve serbest meslek erbabı, zirai kazançlarını bilanço veya ziraî işletme hesabı esasına göre tespit eden çiftçiler aşağıdaki bentlerde sayılan ödemeleri (avans olarak ödenenler dahil) nakden veya hesaben yaptıkları sırada, istihkak sahiplerinin gelir vergilerine mahsuben tevkifat yapmaya mecburdurlar." hükmü yer almaktadır.
Aynı maddede hangi ödemelerin vergi tevkifatına tabi olacağı sayılmış olup, 13. üncü bendinde, "Esnaf muaflığından yararlananlara mal ve hizmet alımları karşılığında yapılan ödemelerden" tevkifat yapılacağı belirtilmiştir.
Bu nedenlerle, noter satış senedinin Vergi Usul Kanununda yer alan vesikalardan biri olmaması nedeniyle, vergi mükellefiyeti olmayan kişilerden noter satış senedi ile gerek satmak için gerekse işletmesinde kullanmak üzere satın alınan taşıtlar için (yalnızca araç değil tabi ki 2. el cep telefonu, altın vb.) gider pusulası düzenlenerek kayıtlara alınması gerekir.
Gider pusulası kesilerek alınan bu çeşit uygulamalar için gelir vergisi tevkifatı yapılmasına gerek yoktur.
Konunun vergisel boyutu yukarıda arz ettiğimiz şekildedir.
Ancak gerek işletme sahiplerinin boşvermesi gerekse bazı meslektaşların konuya duyarsız kalması nedeniyle kimi zaman bu tür alımlar vergi usul kanunu hükümlerine göre belgelendirilmeden senede istinaden direk kayıtlara alınmaktadır.
Vergi dairesi memurlarıda bu noktada firma bazında çıkarmış oldukları noter satış senedine bağlı bu araçlar listesiyle, araç alınan kişinin ticari kaydının olması durumunda faturalarının bir suretini ticari kaydı (nihai tüketici) yok ise ilgili araç için düzenlenen gider pusulasının kaydını alarak karşılaştırmaktadır.
Bu noktada nihai tüketiciden satın alınan bu araçlardan dolayı düzenlenmemiş olan gider pusulası için nasıl bir cezai yaptırım sözkonusu olabilecektir.
Vergi Usul Kanunu'nun ''Özel Usulsüzlükler ve Cezaları'' başlıklı 353.maddesinin 1.maddesine istinaden
(29.12.2010 Tarihinde yayınlanarak yürürlüğe giren 402 Sıra Nolu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile)
1. Verilmesi ve alınması icabeden fatura, gider pusulası, müstahsil makbuzu ile serbest meslek makbuzlarının verilmemesi, alınmaması veya düzenlenen bu belgelerde gerçek meblağdan farklı meblağlara yer verilmesi halinde; bu belgeleri düzenlemek ve almak zorunda olanların herbirine, her bir belge için 170,00 TL'den aşağı olmamak üzere bu belgelere yazılması gereken meblağın veya meblağ farkının % 10'u nispetinde özel usulsüzlük cezası kesilir.
hükmüne yer verilmiştir.
Buna göre örneğin Noter Satış Senedi ile nihai tüketiciden satın alarak gider pusulası düzenlemediğiniz 20.000 TL kıymetindeki bir araç için 2.000 TL usulsüzlük cezası ile karşı karşıya kalabileceksiniz.
Dahada kötüsü bu işlemin tekrarı var ise veya araçlardan herhangibirinin kayıtlara intikalide söz konusu değil ise incelenmeye davet edilmeniz an meseledir.
Yıldırım ERCAN
http://www.huseyinust.com/