ŞİRKETLER TARAFINDAN ÜNİVERSİTELERE YAPILAN AYNİ BAĞIŞLARA İLİŞKİN VERGİLEME VE BELGE DÜZENİ
1. Kurumlar Vergisi Yönünden Değerlendirilmesi:
5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun “Diğer indirimler” başlıklı 10. maddesinin 1. bendinde;
“Kurumlar vergisi matrahının tespitinde; kurumlar vergisi beyannamesi üzerinde ayrıca gösterilmek şartıyla, kurum kazancından sırasıyla aşağıdaki indirimler yapılır:
………….
c) Genel ve özel bütçeli kamu idarelerine, il özel idarelerine, belediyelere ve köylere, Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti tanınan vakıflara ve kamu yararına çalışan dernekler ile bilimsel araştırma ve geliştirme faaliyetinde bulunan kurum ve kuruluşlara makbuz karşılığında yapılan bağış ve yardımların toplamının o yıla ait kurum kazancının % 5'ine kadar olan kısmı.
ç) © bendinde sayılan kamu kurum ve kuruluşlarına bağışlanan okul, sağlık tesisi, 100 yatak (kalkınmada öncelikli yörelerde 50 yatak) kapasitesinden az olmamak kaydıyla öğrenci yurdu ile çocuk yuvası, yetiştirme yurdu, huzurevi ve bakım ve rehabilitasyon merkezi inşası dolayısıyla yapılan harcamalar veya bu tesislerin inşası için bu kuruluşlara yapılan her türlü bağış ve yardımlar ile mevcut tesislerin faaliyetlerini devam ettirebilmeleri için yapılan her türlü nakdî ve aynî bağış ve yardımların tamamı.
…” hükümleri yer almış olup, aynı maddenin 2. fıkrasıyla da bağış ve yardımların nakden yapılmaması halinde, bağışlanan veya yardımın konusunu oluşturan mal veya hakkın maliyet bedeli veya kayıtlı değerinin, bu değer mevcut değilse Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre takdir komisyonlarınca tespit edilecek değerinin esas alınacağı hüküm altına alınmıştır.
Diğer taraftan, Yüksek Öğrenim Kanunu’nun 56/b maddesinde ise; gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri tarafından yükseköğretim kurumlarına makbuz karşılığında yapılacak nakdi bağışların, Gelir ve Kurumlar Vergisi Kanunları hükümlerine göre yıllık beyanname ile bildirecek gelirlerden ve kurum kazancından indirileceği hükmüne yer verilmiştir.
Bu hükümlere göre, kurumun, üniversiteye yaptığı nakdi ve ayni bağışların tamamının (bağışın yapıldığı döneme ilişkin kurum kazancının aşılmamış olması kaydıyla) şirketin vergi matrahının tespitinde indirim olarak kurumlar vergisi beyannamesi üzerinde ayrıca gösterilmek şartıyla, kurum kazancından indirilmesi mümkündür.
Ancak bağışın yapıldığı dönemde şirketin faaliyetinin zararla sonuçlanmış olması durumunda ise nakdi bağışın o dönemde indirim olarak dikkate alınabilmesi mümkün değildir.
2. Bağış ve yardımın belgelendirilmesi:
Ayni veya nakdi olarak yapılan bağış ve yardımların kurumlar vergisi mükelleflerince indirim olarak dikkate alınabilmesi için makbuz karşılığı yapılmış olması gerekli ve yeterlidir.
Ayni bağış ve yardımın, işletmenin aktifinden veya stokundan çekilerek bağışlanmış olması durumunda, mükelleflerin işletmeden çekip bağışladıkları değerler için fatura düzenlemesi; düzenlenen faturanın arka yüzüne faturada belirtilen değerlerin ilgili kamu kurum ve kuruluşu tarafından bağış veya yardım olarak alındığına ilişkin şerh konularak yetkili kimseler tarafından imzalanmış olması yeterlidir.
Ayni değerlerin, mükelleflerce dışarıdan alınarak kamu kurum ve kuruluşuna bağışlanmış olması durumunda ise bu kurum ve kuruluş tarafından teslim alınacak değerler için teslime ilişkin bir belge düzenlenmiş olması yeterli olup, düzenlenen belgede bağışlanan kıymetin değerinin, cinsinin ve miktarının tereddüde mahal bırakmayacak şekilde belirtilmiş olması gerekmektedir. Ayrıca, bağışlanan değerlere ilişkin olarak düzenlenmiş olan faturaların arka yüzünde yukarıda belirtilen açıklamalar dahilinde ilgili kamu kurum ve kuruluşlarının yetkililerinin imzası bulunacaktır.
Nakdi bağışların indirilebilmesi, bağışı kabul eden kuruluşlarca verilecek makbuzla veya bu amaçla bankalarda açtırılan hesaplara yatırıldığına ilişkin banka dekontlarıyla belgelendirilmesi şartıyla mümkündür.
3. KDV Yönünden Değerlendirmesi:
3065 sayılı KDV Kanunu’nun 17/1 maddesine göre;
Genel ve katma bütçeli daireler, İl özel idareleri, belediyeler, köyler, bunların teşkil ettikleri birlikler, Üniversiteler, döner sermayeli kuruluşlar, kanunla kurulan kamu kurum ve kuruluşları, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları, siyasi partiler ve sendikalar, kanunla kurulan ve tüzel kişiliği haiz emekli ve yardım sendikaları, kamu menfaatine yararlı dernekler, tarımsal amaçlı kooperatifler ve Bakanlar Kurulu’nca vergi muafiyeti tanınan vakıfların;
a) İlim, fen ve güzel sanatları, tarımı yaymak, ıslah ve teşvik etmek amacıyla yaptıkları teslim ve hizmetleri,
b) Tiyatro, konser salonu, kütüphane, sergi, okuma ve konferans salonları ile spor tesisleri işletmek veya yönetmek suretiyle ifa ettikleri kültür ve eğitim faaliyetlerine ilişkin teslim ve hizmetleri,
Kanunun 17/2-b maddesinde ise, kanunların gösterdiği gerek üzerine bedelsiz olarak yapılan mal teslimi ve hizmet ifaları ile yukarıda sayılan kurum ve kuruluşlara bedelsiz olarak yapılan her türlü mal teslimi ve hizmet ifalarının katma değer vergisine tabi olmayacağı hüküm altına alınmıştır.
Aynı Kanunun 30/a maddesinde vergiye tabi olmayan veya vergiden istisna edilmiş bulunan malların teslimi ve hizmet ifası ile ilgili alış vesikalarında gösterilen veya bu mal ve hizmetlerin maliyetleri içinde yer alan katma değer vergisinin vergiye tabi işlemler üzerinden hesaplanan katma değer vergisinden indirilemeyeceği belirtilmiştir.
Ancak, indirim konusu yapılamayan bu verginin, Gelir veya Kurumlar Vergisi Kanunları çerçevesinde işin mahiyetine göre gider veya maliyet unsuru olarak dikkate alınması gerekmektedir.
Buna göre, kurumun bir üniversiteye yaptığı ayni bağışın tesliminde KDV hesaplanmayacaktır. Ancak, sözkonusu malların alımında ödenen katma değer vergisi indirim konusu yapılmış ise, daha önce indirim konusu yapılan tutarın Kanunun 30/a maddesi uyarınca bedelsiz teslimin yapıldığı dönem beyannamesinde beyan edilerek ödenmesi gerekmekte olup, ödenen KDV, Gelir ve Kurumlar Vergisi Kanunları çerçevesinde işin mahiyetine göre gider veya maliyet olarak dikkate alınacaktır.
SONUÇ:
1. Üniversiteye yapılan ayni bağışın tamamının (bağışın yapıldığı döneme ilişkin kurum kazancının aşılmamış olması kaydıyla) şirketin vergi matrahının tespitinde indirim olarak kurumlar vergisi beyannamesi üzerinde ayrıca gösterilmek şartıyla, kurum kazancından indirilmesi mümkündür. Ancak bağışın yapıldığı dönemde şirketin faaliyetinin zararla sonuçlanmış olması durumunda ise nakdi bağışın o dönemde indirim olarak dikkate alınabilmesi mümkün değildir.
2. Üniversiteden alınan bağış yazısı tek başına yeterli olmayıp; ayni nitelikli olması ve işletme (Bağışlayanın) aktifinde bulunması nedeniyle bağışa ait ayni teslimlerinin fatura ile yapılması gerekmektedir. Yukarıda belirtildiği üzere, tanzim edilen faturanın arka yüzüne üniversite yetkililerinin imzası alınacaktır.
3. Bağışla ilgili ayınların tesliminde KDV hesaplanmayacak ancak, sözkonusu malların alımında ödenen katma değer vergisi Kanunun 30/a maddesi uyarınca bedelsiz teslimin yapıldığı dönem beyannamesinde 30 numaralı İlave Edilecek KDV satırında beyan edilecektir. Anılan KDV yükü, Gelir ve Kurumlar Vergisi Kanunları çerçevesinde işin mahiyeti gereği bağış gideri olarak dikkate alınacaktır.
Özgür ÇİLİNGİROĞLU
SMMM/Baş Denetçi
Denge Bağımsız Denetim ve Yeminli Mali Müşavirlik A.Ş.
kaynak : http://www.huseyinust.com/