.
Personele Verilen Promosyon Ürünlerin Vergi Kanunları Açısından Değerlendirilmesi
.
.
Soru:
Bordroda kayıtlı satış elemanına satışların artırılması amacıyla belirli bir kotaya ulaşılması durumunda bedelsiz olarak promosyon amaçlı ürün verilmesi durumunda konunun kurumlar ve gelir vergisi yönü ile KDV yönünden uygulaması nasıl olmalıdır? Bu bedelsiz ürünlerin gider mahiyeti nedir? Bedelsiz ürünler nedeniyle yapılması gereken muhasebe kaydı nasıl olmalıdır?
Cevap:
Kurumlar Vergisiİ Kanunu ve Gelir Vergisi Kanunu Yönünden Değerlendirme:5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 6 ncı maddesinde; kurumlar vergisinin, mükelleflerin bir hesap dönemi içinde elde ettikleri safi kurum kazancı üzerinden hesaplanacağı, safi kurum kazancının tespitinde, Gelir Vergisi Kanununun ticari kazanç hakkındaki hükümlerinin uygulanacağı hüküm altına alınmıştır.
Gelir Vergisi Kanununun 40 ıncı maddesinin birinci fıkrasının (1) numaralı bendinde, ticari kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi için yapılan genel giderlerin safi kazancın tespitinde gider olarak indiriminin mümkün olduğu kabul edilmiştir.
Diğer taraftan, 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 61 inci maddesinde;
"Ücret, işverene tabi ve belirli bir işyerine bağlı olarak çalışanlara hizmet karşılığı verilen para ve ayınlar ile sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaatlerdir.
Ücretin ödenek, tazminat, kasa tazminatı(Mali sorumluluk tazminatı), tahsisat, zam, avans, aidat, huzur hakkı, prim, ikramiye, gider karşılığı veya başka adlar altında ödenmiş olması veya bir ortaklık münasebeti niteliğinde olmamak şartı ile kazancın belli bir yüzdesi şeklinde tayin edilmiş bulunması onun mahiyetini değiştirmez.
..."
hükmü yer almakta olup, anılan Kanunun 94 üncü maddesinin birinci fıkrasının (1) numaralı bent hükmüyle de, hizmet erbabına ödenen ücretler ile 61 inci maddede yazılı olup ücret sayılan ödemelerin(istisnadan faydalananlar hariç), 103 ve 104 üncü maddelere göre tevkifata tabi tutulması öngörülmüştür.
Buna göre, bordronuzda kayıtlı satış elemanlarına hedeflenen kotaları geçmeleri durumunda bedelsiz olarak verilecek olan ürünler, ciro primi niteliğinde olduğundan, kurum kazancının tespitinde pazarlama ve satış gideri dikkate alınabilecektir.
Diğer taraftan, çalışanlara verilen bu ürünlerin değeri, ücret bordrosuna dahil edilmek ve Gelir Vergisi Kanununun 94 üncü maddesinin (1) numaralı bendine göre gelir vergisi tevkifatına tabi tutulmak suretiyle aynı Kanunun 40 ıncı maddesinin birinci fıkrasının (1) numaralı bendine göre gider olarak dikkate alınması mümkün bulunmaktadır.
Katma Değer Vergisi Kanunu Yönünden Değerlendirme:
3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun 1/1 inci maddesine göre, Türkiye' de ticari, sınai, zirai faaliyet ve serbest meslek faaliyeti çerçevesinde yapılan teslim ve hizmetler katma değer vergisine tabidir.
Aynı Kanunun 4/1 inci maddesinde hizmetin, teslim ve teslim sayılan haller ile mal ithalatı dışında kalan işlemler olduğu, 27/1 inci maddesinde bedeli bulunmayan veya bilinmeyen işlemler ile bedelin mal, menfaat, hizmet gibi paradan başka değerler olması halinde matrahın emsal bedeli veya emsal ücreti olduğu, 27/3 üncü maddesinde ise emsal bedeli veya emsal ücretinin Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre tespit olunacağı hüküm altına alınmıştır.
Öte yandan, konuya ilişkin olarak yayımlanan 26 Seri No'lu Katma Değer Vergisi Genel Tebliğinin L/2 bölümünde; fatura ve benzeri belgelerde ayrıca gösterilmeyip, yıl sonlarında, belli bir dönem sonunda ya da belli bir ciro aşıldığında(satış primi, hasılat primi, yıl sonu iskontosu gibi adlarla) yapılan ödemelerin katma değer vergisine tabi olacağı belirtilmiştir.
Buna göre, bordroda kayıtlı satış elemanlarına, hedeflenen kotaları geçmeleri durumunda, bedelsiz olarak yapılacak olan ürün teslimlerinin emsal bedel üzerinden katma değer vergisine tabi tutulması gerekmektedir.
Konuya İlişkin Olarak Yapılacak Muhasebe Kayıtları:
Örnek : Firmamız Şirket Envanterinde kayıtlı Kdv hariç net maliyet değeri 925,93 TL olan ve perakende Satış Karı %10 olan ürünleri bordolu çalışanlarına bedelsiz olarak promosyon dağıttığını düşündüğümüz takdirde,
1- Malların Diğer Stoklara Devri---------------------------- / -------------------------------
157- Diğer Stoklar 925,93
153- Ticari Mallar 925,93
--------------------------- / --------------------------------
2- Kesintiler ve Bordro açısından Yapılacak Kayıt:
Firmamız kendi envanterindeki malları dağıttığı için perakende satış karınıda ilave ederek maliyet tespiti yapacagız.
925,93 TL X %10 Kar Marjı = 92,59 TL
925,93 + 92,59 = 1.018,52
Kesintiler toplamının hesaplanması ve yevmiye madde kaydı;
Çalışanlar için Gelir Vergisi Kesintisi=0,15
Çalışanlar için Damga vergisi Kesintisi=0,066
Toplam kesitiler %15,66
100-15,66=%84,34
1.100/84,34=1.304,24
………………………………/………………………………
760.00 Pazarlama Satış Dağ. giderleri 1.304,24
157. Diğer stoklar 1.018,52
360. Ödenecek vergi ve fonlar 204,24
360.01 Gelir Vergisi kesintileri 165,00
360.02 Damga Vergisi kesintileri 39.24
391- Hesaplanan KDV 81,48
……………………………../…………………………………
Bu bedelsiz ürünler nedeniyle fatura düzenlenmeden bordro üzerinden kayıtlara alınacak olmasından dolayı hesaplanan 81,48 TL KDV Beyannamesi üzerinde İlave edilecek Kdv olarak gösterilecektir.
Yıldırım ERCAN
http://www.huseyinust.com/