GSS ve Gelir Tespiti Yapılması Gereken HallerKısmi süreli part-time veya çağrı üzerine çalışanlar ile ev hizmetlerinde ay içerisinde 30 günden az çalışan sigortalıların 1/1/2012 tarihinden itibaren eksik günlerine ait genel sağlık sigortası primlerinin 30 güne tamamlamaları gerekmektedir.
Kısmi süreli part-time veya çağrı üzerine çalışan sigortalılar için iki farklı uygulama olması mümkündür. Birincisi hem emeklilik hem de sağlık primlerini ödeyerek isteğe bağlı sigorta ile eksik günlerini 30 güne tamamlayabilmeleri olup, prim ödeyenler isteğe bağlı sigorta ile hem emeklilikle ilgili malullük, yaşlılık ve ölüm sigortası primlerini ve hem de sağlıkla ilgili genel sağlık sigortası primlerini ödemiş olacaklardır. Bu kapsamda ödenen isteğe bağlı sigorta primleri emeklilik açısından SSK (4/a) sigortalılığına sayılacaktır. 01.01.2012 – 30.06.2012 tarihleri arasında isteğe bağlı sigortanın bir günlük primi aylık 283,68 TL olup bu bağlamda da her bir eksik gün için 9,46 TL ödenmesi mümkündür. Örneğin, 12 gün part time çalışan bir işçinin kalan 18 günün primini isteğe bağlı sigortalı olarak ödemek istemesi halinde 18 x 9,46 TL=) 170,28 TL prim ödenmesi gerekecektir.
İkinci uygulama ise, kısmi süreli part-time veya çağrı üzerine çalışan sigortalılardan isteğe bağlı sigorta primi ödemeyenlerin, 1/1/2012 tarihinden itibaren eksik günlerine ait genel sağlık sigortası (GSS) primlerinin 30 güne tamamlamalarıdır.
İkinci yolun tercih edilmesi halinde, kısmi süreli part-time veya çağrı üzerine çalışan sigortalılar için genel sağlık sigortası primi asgari ücret üzerinden oluşturulmuş olup aile içindeki kişi başına düşen gelirin tespiti için sigortalıların ikametlerinin yer bulunduğu sosyal yardımlaşma ve dayanışma vakfına müracaat etmeleri gerekmekte olup, sigortalıların gelir testi yaptırmak istememeleri halinde aile içindeki gelirin kişi başına düşen aylık tutarının, asgari ücretin iki katından fazla olduğu kabul edilerek prim tahsilatı yapılacaktır.
Gelir tespitinde aile olarak aynı hane içinde yaşayan ve nüfus kayıtlarında yer alan eş, yaşlarına bakılmaksızın evli olmayan çocuk ve genel sağlık sigortalısı olarak tescil edilecek kişinin ana ve babası esas alınmaktadır. Buna göre; ana ve/veya babasıyla aynı adreste ikamet eden ve yaş koşulları nedeniyle ana/babanın bakmakla yükümlüsü konumunda olmayanların gelir testi yapılırken ana, baba ve çocuğun gelirleri hesaplamada dikkate alınmaktadır.
Ancak nüfus kayıtlarında göre ana ve babasından ayrı ikamet eden bakmakla yükümlülük durumu sona ermiş olanların gelir testi, ayrı olarak yapılacaktır.
Gelir testi yaptırmak istemeyenler, Kuruma verecekleri gelir testi yaptırmak istemediklerine ilişkin yazılı beyan üzerine asgari ücretin iki katı üzerinden prim ödeyerek genel sağlık yardımlarından kendileri ve bakmakla yükümlü olduğu kişiler yararlanabilirler.
1/1/2012 - 30/6/2012 tarihleri arasındaki asgari ücret (886,5-TL) dikkate alındığında;
- Kişi başına düşen aylık gelir, brüt asgari ücretin üçte biri ile asgari ücret arasında (295,50 - 886,50-TL) ise aylık 35,46 -TL,
- Kişi başına düşen aylık gelir, asgari ücret ile asgari ücretin iki katı arasında (886,50 - 1.773-TL) ise aylık 106,38 -TL,
- Kişi başına düşen aylık gelir, asgari ücretin iki katından daha fazla (1.773-TL'den) ise aylık 212,76 -TL,
1/7/2012 - 31/12/2012 tarihleri arasındaki asgari ücret (940,50-TL) dikkate alındığında;
- Kişi başına düşen aylık gelir, brüt asgari ücretin üçte biri ile asgari ücret arasında (313,50 - 940,50-TL) ise aylık 37,62 -TL,
- Kişi başına düşen aylık gelir, asgari ücret ile asgari ücretin iki katı arasında (940,50 - 1.881-TL) ise aylık 112,86 -TL,
- Kişi başına düşen aylık gelir, asgari ücretin iki katından daha fazla (1.881-TL'den) ise aylık 225,72 -TL,
Genel sağlık sigortası primi ödenecektir. Ödenen bu prim karşılığı sigortalı ve bakmakla yükümlü olduğu kişiler sağlık hizmetlerinden yararlanacaktır.
GSS primleri ödenmez ise sağlık yardımı verilmeyecektir. Bu kısmi süreli part-time veya çağrı üzerine çalışan sigortalıların mutlaka sosyal yardımlaşma ve dayanışma vakfına müracaat ederek gelir testini 31 Ocak tarihine kadar yaptırılması gerekmektedir.
Sigortalılığı bulunan ile bunların bakmakla yükümlü oldukları kişilerin sağlık yardımlarının, daha önce olduğu gibi kanun kapsamında karşılanmasına aynen devam edilecektir. Yani; işçi, memur veya esnaf olarak çalışan zorunlu sigortalılar ile bunların bakmakla yükümlü oldukları kişiler için herhangi bir değişiklik bulunmamaktadır.
Ayrıca Emekli olup sosyal güvenlik destek primine tabi olarak part-time çalışanlar, emekliliklerine bağlı olarak genel sağlık sigortalısı sayıldıklarından, ayrıca eksik günlerine ait genel sağlık sigortası primlerini 30 güne tamamlama zorunluluğu bulunmamaktadır.
1 Ekim 2008 tarihi itibariyle ister 18 yaşından küçük, ister 18 yaşından büyük olsun bakmakla yükümlü olunan kişi olarak anne veya babası üzerinden sağlık hizmeti alan kız çocukları, bakmakla yükümlü olunan kişi sayılıyor. 1/10/2008 öncesi bakmakla yükümlü olunan ve sağlık yardımlarından faydalanan kız çocukları 1 Ocak 2012 tarihinden itibaren sağlık yardımlarından, daha önce olduğu gibi sigortalı veya evli olmadığı sürece yaş şartı aranmaksızın faydalandırılacaktır. Çalışmaya başlamaları halinde kendi sigortaları üzerinden, evlenmeleri halinde ise eşleri üzerinden sağlık hizmeti alabileceklerdir. Tekrar işsiz kalmaları veya boşanmaları halinde ise yeniden anne veya babaları üzerinden sağlık hizmeti almaya başlayacaklardır.
Gelir tespitinin yenilenmesi
Sosyal yardımlaşma ve dayanışma vakıfları tarafından gelir tespiti yapıldıktan sonra gelir durumları değişenler ile hane içinde yer alan ailede doğum, ölüm, evlenme, boşanma ve benzeri nedenlerle değişiklik meydana gelenlerin, değişikliğin meydana geldiği tarihten itibaren bir ay içinde Kuruma ya da vakfa müracaat etmeleri gerekmektedir.
Sigortalıların GSS primlerini ve İsteğe Bağlı Sigorta Primlerini her ayın 23 ‘ü ile 30’u arasında ödemek zorundadırlar, ödemeyenlerin kendilerine, eş ve çocuklarına sağlık yardımı verilmeyecektir. Bu nedenle sadece GSS primlerini ödemek isteyen part-time çalışanların mutlaka gelir testini; 31 Ocak 2012 tarihine kadar, yeşil kartı olanların ise yeşil kart vizesi bittikten sonra bir ay içinde yaptırmaları gerekiyor.
Prim ödenmesi ve gelir testi yaptırmada yükümlülük kişilerde olup, işverenlerin yasal sorumluluğu yoktur.
KAYNAKhttp://www.ikplatform.com/index.php?option=com_content&view=article&id=451:gss-ve-gelir-tespiti-yaplmas-gereken-haller&Itemid=124
Mehmet Fatih GELERİ
İş ve Sosyal Güvenlik Uzmanı
fatihgeleri@ikplatform.com
