Kısmi sigortalılık ve müzik sanatçıları
Kamuoyunda torba yasa olarak adlandırılan 6111 sayılı yasayla getirilen kısmi sigortalılık uygulamasına önceki yazılarımda yer vermiş ve bu konuyla ilgili eleştirilerimi ve getirilen sistemin sanatçılar yönünden yarattığı sakıncaları açıklamaya çalışmıştım.
Kısmi sigortalılık uygulaması, özellikle müzik sanatçılarının sosyal güvenlik sorurlarının çözümünde etkin ve kapsamlı bir çözüm getirmemekle birlikte, anılan sanatçıların kısıtlı da olsa getirilen bu haktan olabildiğince yararlanmaları gerektiğini düşünüyorum.
Ancak kısmi sigortalılık uygulaması yaklaşık 10 aydır yürürlükte bulunmasın karşın, özellikle müzik sanatçılarının bu haktan yararlanmadıkları ve ülkemiz genelinde sınırlı sayıda sanatçının bu haktan yararlanabildiği kamuoyuna yansımıştır.
Bu olumsuz gelişmenin; işverenlerin müzik sanatçılarını ayda (1) gün dahi sigortalı göstermekten kaçınmaları ve (SGK) Sosyal Güvenlik Kurumu’nun ilgili birimlerinin ve hak sahibi müzik sanatçılarının uygulama konusunda yeterli bilgiye sahip olmamalarından kaynaklandığı açıktır.
Bu nedenle müzik sanatçılarının uygulama konusunda bilgilenmesi ve hakkın kullanımının yaygınlaşması için konuyu bir kez daha yazma gereği duydum.
Kısmi sigortalılık uygulamasından, çalışma saati süresine göre hesaplanan çalışma gün sayıları ayda 10 günden az olan müzik sanatçıları, aşağıda açıklanan şekilde yararlanabileceklerdir.
Bu uygulamadan yararlanmak isteyen müzik sanatçılarının;
Otel, gazino, bar, düğün salonu, ses kayıt stüdyosu gibi müzikle ilgili bir işyerinde ayda en az 1 gün en çok 9 gün sigortalı gösterilmeleri,
İşverenle aralarında “ayda 10 günden az çalışmayı kapsayan kısmi süreli iş sözleşmesi” imzalamaları gereklidir.
Ayrıca ilgili işverence sanatçı adına “Sanatçı Olarak Kısmi Süreli Çalışanlara Ait Giriş Bildirgesi” düzenlenmesi ve bu bildirgenin işverenin yanı sıra müzik sanatçısının üyesi olduğu sendika, vakıf gibi meslek kuruluşları tarafından da onaylanması gerekecektir.
Bu koşulları yerine getiren müzik sanatçılarının işverence SGK’ ya bildirilen ücret üzerinden primleri kendileri tarafından ödenmek koşuluyla, 2012 yılında ayda 19 günlük, 2013 yılında ayda 20 günlük, 2014 yılında ayda 21 günlük prim ödemesi
30 gün sayılacaktır. Bu şekilde her yıl 1 gün artırılmak suretiyle 2023 yılında sanatçı tarafından prim ödenecek gün sayısı 30 güne eşitlenecektir.
Bu uygulama bir yönüyle isteğe bağlı sigortaya benzemekle birlikte, aralarında önemli bir fark vardır. Mevcut uygulamada isteğe bağlı sigortalılar eski Bağ-Kur kapsamında sigortalı sayılırken, kısmi sigortalılıktan yararlanan sanatçılar eski SSK sigortalısı olmaktadırlar.
Kısmi sigortalılık sistemi müzik sanatçılarının sosyal güvenlik ihtiyaçlarını tam anlamıyla karşılamaktan uzak kalsa da, sosyal güvenlikten tamamıyla yoksun kalmaktansa, sanatçıların kısıtlı da olsa getirilen bu haktan yararlanmak için bir an önce gerekli girişimleri yapmalarının yararlı olacağı açıktır.
Bununla birlikte, güzel sanat dallarında uğraş veren tüm sanatçıların beklentisi, sigortasız geçen çalışma sürelerinin telafi edilebilmesi için,sanatçılara yeni bir borçlanma hakkı verilmesidir.Borçlanma hakkı sanatçılarımız açısından yaşamsal bir önem taşımakta olup, dileğimiz en kısa sürede sanatçılara böyle bir hakkın tanınmasıdır.
Mehmet ÇIRIKA
Gazete Yenigün