Sorularla genel sağlık sigortası
SORU: Genel Sağlık Sigortası hangi yasa ile çalışma hayatımıza girdi.?
CEVAP: 1 Ekim 2008 tarihinde 5510 sayılı yasa ile GSS ile tanıştık. Ancak uygulama hemen başlatılmadı. Halkın tepkisi üzerine önce 1 Ekim 2010 yılına ertelendi.Bu defa erken seçim devreye girdi.Oy kaybederiz kaygusu ile iktidar 12 Haziran sonrasına yani 1 ocak 2012 tarihine erteledi.
SORU: Genel Sağlık Sigortası yasası kimleri kapsıyor.?
CEVAP: İşsizleri, köylüleri, çiftçileri, yeşil kartlıları ve 18 yaşını doldurmuş olan gençleri ve ayda 30 günden az çalışanları kapsıyor.
SORU: Yeşil Kartlıların durumu ne olacak.?
CEVAP: Yeşil Kartlılar yine kartlarını kullanmaya devam edecekler. Sağlık Bakanlığındaki bütçeleri SGK’ ya aktarılan yeşil kartlıların 1 Ocak 2012 tarihinden itibaren tescilleri GSS’lısı olarak yapılacak. Ancak kartlarının vizesi dolana kadar sağlık yardımı almaya devam edecekler.Yeşil kartın vizesi dolduğunda ,en geç bir ay içinde Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı bünyesinde sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıfları’na başvurarak gelir testi yapılması talebinde bulunacaklar. Süresi içinde başvuru yapmayanlara 106,38 TL üzerinden GSS’ı prim borcu çıkarılacaktır.
SORU: Kimler gelir testi yaptırmak zorundadır.?
CEVAP: İşsizler,18 yaşını doldurmuş okumayan çocuklar, köylüler, çiftçiler,vizesi dolmuş yeşil kartlılar ve ayda 30 günden az çalışan kimsi-süreli çalışanlar gelir testi yaptırmak zorundadır.
SORU: Gelir testi yaptırmayanlara ceza var mı?
CEVAP: Hapis cezası gibi bir ceza yok. Ancak vizesi dolmamış yeşil kartlılar hariç 31 Ocak 2011 tarihine kadar kapsama dahil olanlar başvuru yapmazlarsa gelirleri asgari ücretin iki katından fazla olduğu varsayılarak ayda 212,76 TL sağlık primi istenecek. Süresi içinde başvuru yaparsa belki en az sağlık primi olan 35,46 TL ödeyerek sağlıktan yararlanacak
SORU: Çalışmayan eşlerde gelir testine tabi olacak mı?
CEVAP: Çalışmayan eşler ve 18 yaşından küçük çocuklar için test yaptırılmasına gerek bulunmuyor.Çalışmayan Eşler ve 18 yaşından küçük çocuklar,ana-babalarının sağlık sigortasından yararlanıyorlar.Orta öğretimde okuyorsa 20, yüksek okul veya üniversitede okuyorlarsa kız ve erkek olmalarına bakılmaksızın 25 yaşına kadar ana- babalarının sağlık sigortasından yararlanmaktadır..30 Eylül 1990 ve daha önce doğmuş olan kız çocukları yaşlarına bakılmaksızın evlenmedikleri yada çalışmadıkları süre içinde ana-babalarının sağlık sigortasından yararlanırlar.
SORU: Eski kızlar yeni kızlar farkı neden kaynaklanıyor.?
CEVAP: 5510 Sayılı Yasanın yürürlüğe girdiği 1 Ekim 2008 tarihinden önce 18 yaşını doldurmuş olanlara eski kızlar diyoruz: Yasa çıkmadan önceki uygulamada kız çocukları yaşlarına bakılmaksızın evlenmedikleri ve çalışmadıkları sürece ana-babalarını sağlık sigortasından yararlanmakta idiler.İşte 1 Ekim 2008’den önce ki haklarını korudular. Yani müktesep hakları korundu. O tarihte 18 yaşını doldurmamış kızlar yani yeni kızlar için bu hak yeni yasa ile kaldırıldı.
SORU: Kısmi -süreli ( PART- TİME ) Çalışanların durumu ne olacak?
CEVAP: Çalıştığınız iş yeri sizi 30 günden az çalışıyor bildiriyorsa 30 günden eksik kalan GSS primlerinizi 30 güne tamamlamanız gerekiyor. 30 güne tamamlanmadığı takdirde siz eş ve çocuklarınız sağlık sigortasından yararlanamaz. Bunun için iki aşamalı işlem yapılması gerekiyor. Birinci aşamada her ayın 23’ünde SGK’ ya verilen e-bildirgede sizin adınıza o ay kaç gün prim yatırıldığını her ayın 24’ünde PTT’den alacağınız e-devlet şifresi ile SGK sitesinden öğrenilecek.: İkinci aşamada eksik bildirilmiş günleriniz için gelir testi talebinde bulunacaksınız.ayın 30’una kadar bu işlemi tamamlarsanız bu defa gelir testi sonucuna göre eksik kalan günleriniz için GSS primi yatıracaksınız
SORU: Gelir testinde nelere bakılacak?
CEVAP: Gelir testi yapılırken aile bireylerinin harcamaları, taşınır ve taşınmaz malları ile kredi kartı harcamaları dikkate alınacaktır. Tapu kayıtları, banka hesapları incelenecektir.
SORU: Evliyim ve bir çocuğum var.Bir işyerinde kısmi-süreli olarak ayda 17 gün çalışmaktayım.Bunun karşılığı olarak 600 lira ücret almaktayım. Başka bir gelirim yok.
İşverenin yatırmış olduğu 17 günden sonraki 13 gün için GSS primi ödeyecek miyim.?
CEVAP: 31 Ocak tarihine kadar bulunduğunuz il veya ilçedeki Sosyal Yardımlaşma Vakfına başvurarak gelir testi talebinde bulunmanız gerekmektedir. Aileniz üç kişiden ibaret olduğundan ve 17 gün karşılığı almış olduğunuz 600 TL 30 günlük kazancınız olduğundan aile deki fert başına 600 TL’yi böldüğünüzde 296 TL’nin altında olduğu için siz sağlık primi ödemeyeceksiniz.
SORU: Ana-babalar çocukları üzerinden sağlık yardımı alabilirler mi?
CEVAP: Kimlerin genel sağlık sigortalısının bakmakla yükümlü olduğu kişiler arasında sayılacağı, yani genel sağlık sigortalısı üzerinden sağlık yardımı alabileceği 5510 Sayılı Kanunun 3.üncü maddesinin 10 numaralı bendinde belirtilmiştir. Buna göre,
a) Sosyal Güvenlik Kurumlarından gelir ve aylık bağlanmamış olacak.
b) Her türlü kazanç ve irattan elde ettiği gelirin asgari ücretin net tutarından daha az olacak.
c) Diğer çocuklarından sağlık hizmeti almamış olacak.
SORU: Ana-babası boşanmış çocuklar, sağlık yardımını kimden alacak?
CEVAP: Ana-babaları boşanmış çocukların mahkeme tarafından velayeti kime verilmişse sağlık yardımı onun üzerinden alınacak. Velayet hakkı verilmemişse kimin üzerinden sağlık yardımı alması için ana-babanın kuruma vereceği dilekçe ile belirlenir.
SORU: Çalışmakta olduğum işyeri kapandı. İşsizlik sigortasına başvuru yaptım. 8 ay süreyle işsizlik ödeneğinden faydalanacağım söylendi. İşsizlik ödenegi alırken bende gelir testi yaptıracak mıyım? Evliyim eşim çalışmıyor 10 ve 12 yaşlarında iki çocuğum var.
.
CEVAP: İşsizlik ödeneği alan işçilerin sağlık primleri İş-Kur tarafından yalnızca ödeneği alan kişi için yatırılmaktadır. Yani işsizlik ödeneği alan işçinin eş ve çocukları için sağlık primi yatırılmaz Ancak işsizlik ödeneğine hak kazanan işçi işten ayrıldığı tarihten itibaren kendisinin eş ve çocuklarının 100 gün daha sağlık sigortasından yararlanma hakkı vardır. Bu nedenle 100 gün siz eşiniz ve çocuklarınız sağlık sigortasından yararlanacaksınız.100 gün dolmadan gelir testi talebinde bulunmanız gerekmektedir.
SORU: Karı koca emekliyiz.26 yaşında üniversiteyi bitirmiş ancak şu ana kadar iş bulamamış benden ayrı ve başka şehirde yaşayan bekar oğlum var. Bunun için benim gelir testi yaptırmam gerekir mi?
CEVAP: Gerekmez. Yasaya göre, başvuruların adrese dayalı nüfus kayıt sisteminde kayıtlı ikametgâhının bulunduğu il veya ilçe idari sınırları içindeki Sosyal yardımlaşma ve dayanışma vakfına yapılacaktır Bu nedenle siz değil oğlunuz bulunduğu şehirde gelir testi yaptırması gerekir.
Part-Time çalışanlar gelir testi yaptıracaklar mı?
Kısmi-süreli ( PART-TİME) olarak bir ay içinde 30 günden az çalışanlar 1 Ocak 2012 tarihinden itibaren eksik günlerine ait genel sağlık sigortası primlerini 30 güne tamamlamak zorundadır.
SORU: Evli ve 9 yaşında bir çocuklu bayan ayda 18 gün üzerinden kısmi-süreli ( para-time)) olarak çalışmaktadır. Eşi 5 aydan beri işsizdir. Bu aile gelir testi yaptıracak mı?yaptıracaksa kimin adına yaptıracaktır..
.
CEVAP: Gelir testi yaptırmak zorundalar. Testin kimin adına yaptırılacağına gelince eşi çalışsa da çalışmasa da kısmi –süreli çalışanlar gelir testi yaptırmak mecburiyetinde olduğu için testin kısmı çalışan tarafından yaptırılması gerekir.Ayda 18 gün çalışması bulunan bayanın iki seçeneği bulunmaktadır..Bunlardan birincisi, eksik 12 gün için isteğe bağlı sigortalı olarak çalışmasını 30 güne tamamlamak.,ikincisi sadece genel sağlık sigortası primi ödemek
SORU: İSTEĞE BAĞLI SİGORTALILIĞI TERCİH EDENLER NE YAPAMALI
CEVAP: İsteğe bağlı prim ödemeyi tercih edenler, hem emeklilik için gereken uzun vadeli sigorta kollarına prim ödeyerek emekliliklerinde bu günler dikkate alınacak hem de genel sağlık sigortası açısından eksik günlerini tamamlamış olacaklar. Emeklilik için ödemiş oldukları primler 4/a ( SSK ) statüsünde geçmiş sayılacak.. Bunun için her güne ait ödeyecekleri prim tutarı günlük asgari ücret ile günlük asgari ücretin 6,5 katı arasında kalmak üzere kendileri tarafından seçilecektir. Diyelim ki 1000 TL dilimi seçildi. Yaşlılık, maluliyet ve ölüm sigortaları prim oranı yüzde 20 sağlık primi yüzde 12 olmak üzere toplam yüzde otuz iki oranında prim ödenecektir. 1000 TL’nin toplam prim tutarı aylık 320 TL 12 günlük tutarı ise 128 TL olmaktadır. İsteğe bağlı sigortaya 12 gün için 128 TL ödenerek ailenin sağlık sigortası sağlanmış olacaktır.
SORU: SADECE GSS PRİMİ ÖDEYECEK OLANLAR NE YAPMALI.
CEVAP: Ayda 30 günden az çalışanlar sadece genel sağlık sigortası primi ödemeyi tercih ederlerse, ödeyecekleri prim tutarı aile içindeki fert başına düşen gelir miktarına göre değişmektedir. Yapılacak gelir testi sonucuna göre aile içindeki fert başına düşen gelir aylık asgari ücretin üçte birinden azsa ( 295,50 TL bunların sağlık primleri devlet tarafından ödenmektedir.
.
Aile içinde fert başına düşen gelir asgari ücretin üçte birinden fazla ve asgari ücret (886,50) arasında ise 35,40 TL
Aile içindeki fert başına gelir bir asgari ücretten fazla ve iki asgari ücret ( 1773 TL) arasında ise 106,50 TL,
Aile içindeki fert başına gelir asgari ücretin iki katından fazla ( 1773 + TL) ise ayda 212,70 TL genel sağlık sigortası primi ödetecekler.
Ancak kısmi-süreli çalışanlar 30 günden eksik çalışmaları için test sonucunda belirlenen dilime göre çalışmadığı günler için orantı yaparak prim ödeyecek Örnek test sonunda bir ayda 35,40 TL prim ödeyecek olan ve 30 günden 12 gün eksiği olan kişi 12 gün için 14 TL prim öder.
SORU: KISMİ-SÜRELİ ÇALIŞANLAR TAM ZAMANLI AYDA 30 GÜN ÇALIŞAN EŞİNİN SAĞLIK SİGORTASINDAN YARARLANIR MI?:
CEVAP: Yararlanamaz, Kısmi- süreli çalışanlar gelir testi yaptırmak zorundadır.
SORU: HER İKİ EŞ KISMİ- SÜRELİ ÇALIŞMAKTADIR. HANGİSİ GELİR TESTİ YAPTIRMALIDIR.?
.
CEVAP: Kısmi-süreli ( part-time ) çalışan karı koca her ikisi de gelir testine tabidir. Bu nedenle ayrı, ayrı gelir testi yaptırmak zorundalar
