Tüzel kişinin yönetim kurulu üyeliği
Kural olarak, anonim şirketlerde, 6762 sayılı Türk Ticaret Kanununa göre, tüzel kişi yönetim kurulu üyesi olamaz (m.312/II).
Ancak, tüzel kişi temsilcisi olan gerçek kişiler anonim şirket yönetim kurulu üyesi seçilebilirler.
Buna karşılık, 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu (TTK) ile tüzel kişilerin yönetim kurulu üyesi olabilmelerine olanak tanınmıştır (m.359/2).
Böylece, pay sahiplerine ve alacaklılara güvence verilmiştir.
Düzenleme sorumluluk hukukunun ana gelişme ekseni ile çakışmaktadır.
Dev yapılı, çok uluslu şirketlerin; temsilcilerinin arkasına gizlenmelerine hukukun seyirci kalması sadece adaletsizliği arttırmakla kalmamakta aynı zamanda hukuka güveni de sarsmakta, hukuki gerçeğe göz kapama anlamına gelmekte ve kanun koyucuyu da hukuk kurallarının nesnelliği yönünden zor durumda bırakmaktadır.
Getirilen yeni düzenleme ile çağdaş, hakça bir sorumluluk sistemi kabul edilerek, tüzel kişinin temsilcisinin üye seçilmesi ile üyenin (temsilcinin) tüzel kişi ile arasındaki bağın kesildiği ve tüzel kişinin, temsilcisinin eylem ve kararlarından sorumlu tutulamayacağı şeklindeki yapay teori reddedilmiştir.
Artık, tüzel kişilerin temsilcilerinden oluşan zayıf malvarlıklı üyelerin sorumluluğu ile hukuki gerçeklere göz yumulmayacaktır.
Kanunun diğer bir yönü de, 6762 sayılı Kanunun yürürlükte olduğu zamanda tüzel kişi temsilcisi olarak anonim şirket yönetim kurulu üyesi seçilen bir gerçek kişinin, 6102 sayılı TTKnın 01.07.2012 tarihinden sonra da üstlendiği yönetim kurulu üyeliğinin devam edip edemeyeceği sorunudur.
6102 sayılı TTK m. 359 (2) hükmüne göre, “Bir tüzel kişi yönetim kuruluna üye seçildiği takdirde, tüzel kişiyle birlikte, tüzel kişi adına, tüzel kişi tarafından belirlenen, sadece bir gerçek kişi de tescil ve ilan olunur.
Bu durumda, 6762 sayılı TTK yürürlükte iken tüzel kişi temsilcisi olan gerçek kişi yönetim kurulu üyesi iken, 01.07.2012den itibaren bu sıfatı herhangi bir işlem ya da yargı kararı olmaksızın doğrudan doğruya ortadan kalkmaktadır.
Zira, anılan tarihten itibaren tüzel kişi temsilcisi değil, bizzat tüzel kişinin yönetim kurulu üyeliği ya esas sözleşmede atama ya da genel kurul kararı ile seçimle gerçekleşmektedir.
Anonim şirket yönetim kurulunda bu şekilde üyeliğin boşalması halinde, en uygun çözüm, yönetim kurulunun, kanuni şartları haiz birini, geçici olarak yönetim kurulu üyeliğine seçip ilk genel kurulun onayına sunmaktır. (6102 sayılı TTK m.363/I)
İçten saygılarımla...
Yazar : Dr. Mevci Ergün
Eko Haber