Yurt İçi Teslimler İle İhraç Kayıtlı Teslimlerde Oluşan Kur FarklarıKDV Kanununun 26 ncı maddesinde, bedelin döviz ile hesaplanması halinde dövizin,vergiyi doğuran olayın meydana geldiği andaki cari kur üzerinden Türk parasına çevrileceği hüküm altına alınmıştır. Konu ile ilgili 105 Seri No.lu KDV Genel Tebliğinin E bölümünde açıklama yapılmıştır. Yurt içinde KDV uygulanmak suretiyle teslim edilen mallara ilişkin olarak,
- KDV dahil toplam bedelin dövize endeksli olarak belirlenmesi durumunda vergiyi doğuran olayın meydana geldiği tarih ile ödeme tarihi arasında ortaya çıkan kur farkı bedeline iç yüzde oranı uygulanarak,
- Dövize endeksli toplam bedele KDV’nin dahil edilmemesi durumunda vergiyi doğuran olay ile ödeme tarihi arasında ortaya çıkan kur farkları üzerinden lehine kur farkı ortaya çıkan mükellef tarafından düzenlenecek faturada KDV hesaplanması ve kur farkının ortaya çıktığı dönemde her iki mükellef tarafından genel esaslar çerçevesinde işlem yapılması gerekmektedir. KDV Kanununun 11/1-c maddesi hükmü gereğince tecil-terkin uygulanmak suretiyle teslim edilen mallara ait bedelin dövize endeksli olarak belirlenmesi durumunda, vergiyi doğuran olayın meydana geldiği tarih ile ödeme tarihi arasında ihracatçı lehine ortaya çıkan kur farkları için ihracatçı tarafından düzenlenecek faturada KDV hesaplanarak beyan edilmesi gerekmektedir. Söz konusu KDV imalatçı tarafından genel esaslara göre indirim konusu yapılabilecektir. İmalatçı lehine kur farkı ortaya çıkması halinde 25 Seri No.lu KDV Genel Tebliğinin D bölümüne göre işlem yapılması gerekmektedir.Bu tebliğe göre; ihracatın gerçekleşmesinden sonra ihracatçı tarafından kendilerine intikal ettirilen vergi iadesi, kur farkı ve kaynak kullanımı destekleme primi ödemelerinin karşılığında imalatçının keseceği faturalarda;
bu ödemelerin tek tek belirtilmesi ve ödemelere ait hesaplanan katma değer vergisinin ayrıca gösterilmesi ile asıl mala ilişkin fatura ve ihracata ait gümrük çıkış beyannamesine atıfta bulunularak bu verginin tahsil edilmediğini belirten bir şerh konulması, bilahare sözü edilen ödemelere ait düzenlenen faturada gösterilen verginin, faturanın ait olduğu döneme ilişkin beyannamede gösterilerek, bu verginin aynı beyannamede indirim konusu yapılması suretiyle söz konusu ödemelerin de vergiden arındırılması uygun görülmüştür.
Öte yandan, ihracatçıların imalatçılardan yaptığı mal alımları ile ilgili olarak imalatçı tarafından düzenlenen faturalarda ayrıca gösterilen ve 3065 sayılı Kanunun 11/1 inci maddesine 3297 sayılı Kanunla eklenen (c) bendinde belirtilen tecil ve terkin uygulamasına başvurulmayan katma değer vergisinin, ihracatçılar tarafından genel hükümler çerçevesinde indirim konusu yapılması ve indirime rağmen arta kalan bir miktarın bulunması halinde ise, bu miktarın iadesi mümkün bulunmaktadır.
İlgili tebliği yanlış algılayan bir yönlendirme ve buna istinaden yanlış kesilen imalatçı lehine oluşan kur farkı faturaları görmekteyim,25 seri nolu KDV genel tebliğine istinaden,fatura da ,ihracatçı firmanın yurt dışı gçb nolarını belirterek,kdv li fatura kesilecektir.Kur farkı faturasını kesen ihraç kayıtlı teslimi yapan imalatçı firma hesaplanan kdv ye dahil edeceği tahsil edilmeyen kdv yi aynı zamanda indirim konusu yaparak nötür hale getireceği özel bir uygulama söz konusudur.Örnek ile anlatıma devam edelim;
İhraç kayıtlı teslimi yapan imalatçı firmanın dövize endeksli fatura kesmesi nedeniyle,dövizde oluşan lehe kur farkı nedeniyle,ihracatçı firmaya kestiği kur farkı faturası örneği;
*******ltd.şti. 31.12.2012
Ft no:*******
Vd-***** no:*****
3.6.11-69580 ihraç kayıtlı teslimin 4.7.2011-EX 014023 gçb ile yurt dışı edilen ürünün
Kur farkı bedeli…………………........... 10.000
kdv % 18 1.800
” FATURA KDV Sİ,25 NOLU KDV GENEL TEBLİĞİ D BENDİNE GÖRE İHRAÇ KAYITLI VERİLEN ÜRÜNLERİN YURT DIŞI EDİLDİĞİ GÇB NOLARI BELİRTİLEN TESLİMLER NEDENİYLE OLUŞAN KUR FARKLARININ KDV Sİ OLUP KDV TAHSİL EDİLMEMİŞTİR”
Fatura tutarı yalnız onbin tl dir.
İlgili kesilecek faturanın muhasebe kaydı;
646 Kambiyo Karları Hesabı: Yabancı paralı işlemlerle ilgili olarak ortaya çıkan kur farkı, yabancı para satışlardaki karlar gibi gelir tutarları bu hesapta izlenir.
Ancak örneğimizde oluşan kur farkını idare vade farkı gibi değerlendirmektedir,
602 Diğer Gelirler Hesabı: İşletmenin korunması, ihracatı teşvik ya da hükümet politikasına uyma zorunluluğu karşısında oluşan işletmenin faaliyet hasılatındaki düşüklüğü veya faaliyet zararını gidermek için, sermaye katkısı niteliğinde olmayan, mali yardımlar, devletin bazı malları vergi, resim, harç ve benzeri yükümlülüklerden istisna etmesi yoluyla yaptığı yardımlar ve satış tarihindeki vade farkları, ihracatla ilgili fiyat istikrar destekleme primi vb. hasılat kalemleri bu hesapta izlenir.
Akademisyenler ne kadar da kızsa da biz vergi için muhasebe yapmaktayız,idarede otokontrol sistemini oluştururken,gelir tablosu ve kdv beyanları mutabakatı yapmaktadır,Lehe oluşan kur farkı 646 hesap ta işlenmesi gerekir, gelir tablosundan bakan idare kdv beyanı kümülatifi ile gelir tablosunu Tutturamadığı için dönüp sorarsa bizde yazılı cevap veririz yok böyle bir ortamın doğmasını istemiyoruz deniliyorsa o zaman 602 hesap ta kur farkını,satış vade farkı gibi düşünüp kayda alabiliriz.
-------------------------------------------/--------------------------------------
120-Alıcılar………10.000
191-İnd.kdv hs…..1.800
602-Diğer Gelirler hs.10.000
391-Hes.KDV hs…… 1.800
---------------------------------------------------------------------------------
Bizim uygulayıcılar olarak mantık yürütme hakkımız bir yerden sonra olamaz,bir dergide gördüğüm sevgili bir meslektaşımın kdv den istisna fatura kesilecektir,yazısının kaynağına inmeye çalıştım ancak,müktezalarda da böyle bir ifade göremedim,önemli olan işin uygulamasında,firmalara ve meslektaşlarımıza en doğrusunu verebilmek adına baktığımızda kaynak 60 nolu kdv sirküsü ve konu ile ilgili 25 nolu kdv genel tebliğidir.
Dr. Ufuk ÖZDEMİR
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
ufuk@ada.net.tr
Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale yazılı veya elektronik ortamda kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak göstermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır .)
