TDHP ve YÖNETİM MUHASEBESİ
Tekdüzen Hesap Planı ve Yönetim Muhasebesi
Bu yazıda bahsetmek istediğim konu ; Tekdüzen Hesap Planı’ndaki yönetim muhasebesi amaçlı kullanıma tahsis edilen 8 no.lu hesap grubunun kullanılması.
1 sıra no.lu muhasebe sistemi uygulama genel tebliğinde belirtilen muhasebe usul ve esaslarına göre işletmeler, muhasebe sistemlerini tekdüzen hesap çerçevesi ve hesap plânı doğrultusunda kurmak zorunda ve hesapların, hesap plânı açıklamalarında belirtildiği gibi çalışması gerekmektedir..
2 sıra no.lu muhasebe sistemi uygulama genel tebliğinde de, boş olan 8 ana hesap grubunun, tebliğde belirtilen muhasebe ilkelerine ve eş zamanlı maliyet tespit etme yöntemine aykırı olmamak şartıyla yönetim muhasebesi amaçları için kullanılabileceği belirtilmektedir.
Bu boş olan 8 no.lu hesap grubunun, 7/A seçeneğini kullanan sanayi işletmelerinde, tüm işletme giderlerinin gider çeşitleri ana hesap başlıkları altında ve bu ana hesaplar altında açılacak yardımcı hesaplarda detayına girilerek kullanılabileceğini düşünmekteyim.
Bu kullanım yönetim muhasebesi açısından ne fayda sağlayacak dersek, aşağıda anlatacağım faydanın sağlanacağını düşünüyorum.
Gider çeşitleri
Gider çeşitlerini ana başlıklar altında şöyle sıralayabiliriz :
- İlk madde ve Malzeme Giderleri
- İşçi ücret ve giderleri,
- Memur ücret ve giderleri,
- Dışarıdan sağlanan fayda ve hizmetler,
- Çeşitli giderler,
- Vergi, resim ve harçlar,
- Amortisman ve tükenme payları,
- Finansman giderleri.
Gider çeşitlerinin detaylandırılmasına örnek vermek gerekirse ;
- İlk madde malzeme giderleri, ürünlerin bünyesine giren direkt ilk madde ve malzeme, endirekt malzeme, işletme malzemesi, muhtelif amaçlı kullanılan malzeme gibi alt detaylara ayrılabilmekte.
- İşçi, memur ücret ve giderleri, ücret, fazla mesai, izin ücretleri, ikramiye, çeşitli sosyal yardımlar, sosyal sigorta işveren hissesi, v.b. personel ücret ekleri gibi detaylara ayrılabilmekte.
- Dışarıdan sağlanan fayda ve hizmet giderleri, enerji giderleri, çeşitli kira giderleri, çeşitli nakliye giderleri, duran varlık sigorta giderleri, dışarıdan satın alınan güvenlik, yemek ve temizlik giderleri, fason işçilik giderleri v.b. gibi işletmelerin özelliklerine göre değişen dışarıdan sağlanan giderler olarak detaylandırılabilmekte.
- Çeşitli giderleri ise reklâm, fuar, garanti, satış komisyon ve primleri, teminat, ihale, bayi ve servis toplantı, arge, etüd ve proje, kırtasiye, gider yazılan demirbaşlar, abone ve kitap, ilân, yurtiçi ve dışı seyahat, p.t.t, temsil, aidatlar, vasıta, bağışlar, mahkeme, müşavirlik, denetim giderleri gibi işletme özelliklerine göre çeşitlendirerek detaylandırmak mümkündür.
- Vergi, resim ve harçları, amortisman giderlerini, finansman giderlerini de takip edilmesi istenen çeşitlilikte detaylandırmak mümkün.
Bu gider çeşitlerini 7/A seçeneğine göre ( 8 no.lu yönetim muhasebesi amaçlı hesap kullanmadan) aşağıda fonksiyonlara göre sıralanmış hesaplarda, eş zamanlı kayıt yöntemi ile yardımcı hesaplar kullanarak, yardımcı defterlerde çeşit ve gider yerlerine göre izlemek mümkün.
7/A seçeneğinde maliyet hesapları :
710 Direkt İlk madde ve malzeme giderleri,
720 Direkt işçilik giderleri,
730 Genel üretim giderleri,
750 Araştırma ve geliştirme giderleri,
760 Pazarlama, satış ve dağıtım giderleri,
770 Genel yönetim giderleri,
780 Finansman giderleri.
Ancak bu izlemede bana göre şöyle bir detay bilgiyi gözden kaçıracağız ;
Mesela bir sanayi işletmesinde yurt içi, yurt dışı, çeşitli gider yerleri (maliyet merkezleri) tarafından, çeşitli amaçlarla seyahatler yapılmakta.
Bu seyahatlere ait oluşan giderler (hepsi seyahat gideri olduğu halde) yukarıda sıraladığım fonksiyon esasına göre açılmış değişik hesaplara girmekte.
Fonksiyonlarına göre bu giderleri görebiliriz, fakat işletmenin seyahat giderlerini işletme bazında toplam olarak (yine maliyet merkezleri detayında) görmek istersek muhasebe kayıtları dışında çalışma ve raporlar hazırlamamız gerekecek.
8 no.lu hesap grubunun kullanımı
Yönetim muhasebesi açısından TDHP'ında 8 nolu hesap grubu
Bu şekilde tüm işletme giderlerini çeşitleri itibariyle, gider isimleri altında açılmış olarak ve toplam tutarlar olarak görmemiz, yönetim muhasebesi açısından istenebilecek çeşitli raporlar üretmemiz mümkün olacaktır, diye düşünüyorum.
8 grubunu kullandığımızda, bu grup altında oluşturacağımız giderleri yansıtma hesapları kullanarak yine 7/A Maliyet hesaplarına aktarmamız gerekmekte. Dolayısıyla bu hesaplar kapanacak ve bu hesaplardan mali tablolara herhangi bir rakam gitmeyecek.
Bu arada ayrıca şunu da söylemek gerek, günümüzde bilgisayar programlarının çok gelişmiş olması, ERP sistemlerinin kullanılması muhasebe uygulamalarına büyük kolaylıklar getirmekte. Bu çerçevede hiç 8 no.lu grup kullanılmadan da giderler konusunda amaçlanan yönetim muhasebesi raporları çıkarabilmek mümkün olabilmektedir.
VOLKAN KARA
S.M. Mali Müşavir
muhasebeciyorumluyor.com/
twitter.com/vergivekanunla
http://vergikanunhaberleri.blogspot.com/
