Gayrimenkulü Genişleten Veya İktisadi Kıymetini Devamlı Olarak Artıran Giderlerİktisadi işletmeye dahil bulunan gayrimenkullerin, normal bakım, onarım ve temizleme giderleri maliyet bedeline eklenmez. Bunlar ilgili bulunduğu hesap döneminde doğrudan gider yazılır. Bu tür giderlere örnek olarak; boya, badana, dam aktarması gibi giderler gösterilebilir.
Normal bakım, onarım ve temizleme giderleri dışında kalan ve gayrimenkulü genişletmek veya iktisadi kıymetini devamlı olarak artırmak maksadıyla yapılan giderler ise, gayrimenkulun maliyetine eklenerek amortisman yoluyla itfa edilmelidir. 272'nci maddenin ikinci fıkrasında bu tür giderlere örnek olarak aşağıdaki giderler gösterilmiştir.
.
• Bir geminin iktisap tarihindeki süratini fazlalaştırmak, yolcu ve eşya yükleme ve barındırma tertibatını genişletmek veya değiştirmek suretiyle iktisadi kıymetini devamlı olarak artıran giderler,
• Bir motorlu kara nakil vasıtasının kasa veya motorunun yenisi ile değiştirilmesi veya alımında mevcut olmayan yeni bir tertibatın eklenmesi için yapılan giderler.
Buna göre, aşağıda belirtilen niteliklerden birini taşıyan giderlerin gayrimenkullerin maliyetine eklenmesi gerekir.
1—gayrimenkulün kullanma ömrünü uzatmak,
2—gayrimenkulün kullanma ömrünü uzatmamakla birlikte bu süre içerisinde sağlayacağı yararı artırmak,
3—gayrimenkule iktisap tarihinde var olmayan bir ilave yapmak.
Belirtilen bu niteliklere sahip giderler kira ile tutulmuş gayrimenkullere ilişkin olarak yapılmışsa, bu giderler özel maliyet bedeli olarak değerlenmelidir. Özel maliyet bedeline ilişkin ayrıntılı açıklamalar takip eden bölümdedir.
Gayrimenkuller için yapılan giderler hem tamir, hem de kıymet artırıcı giderlerden oluştuğu takdirde, bu giderlerden maliyet bedeline eklenecek kısmın ayrıca gösterilmesi mecburidir.
Konuya ilişkin Danıştay Kararları
• "Fabrika binası inşaatı ve demirbaşlarla ilgili masraflar iktisadi kıymeti artırıcı nitelikte olduğundan doğrudan gider yazılamaz." (Dnş. 4. D., 12.6.1978 T., E. 1977/2571, K. 1978/2053)
• "Makinalar ve tesisat için alınan, makina aksamı, sanayi rulmanı, konik ve torna için yapılan giderler normal tamir ve bakım gideri olmadığından amortismana tabi tutulması gerekir." (Dnş. 4. D., 17.1.1979 T., E. 1978/1305, K. 1979/181)
• Makinalar ve tesisat için alınan, makina aksamı, sanayi rulmanı, konik ve torna için yapılan giderler normal tamir ve bakım gideri olmadığından amortismana tabi tutulması gerekir. (Dnş. 4.D. Tarih 17.1.1979 Esas No: 1978 Karar No: 1979/181).
• Fabrika binası inşaatı ve demirbaşlarla ilgili masraflar iktisadi kıymeti artırıcı nitelikte olduğundan gider yazılamaz. (Dnş. 4.D. Tarih 12.6.1978 Esas No: 1977/2571 Karar No: 1978/2053).
• İşletmenin satın aldığı gayrimenkul için özel maliyet bedeli uygulanamaz. (Dnş. 4.D. Tarih 8.6.1978 Esas No: 1978/408 Karar No: 1978/1963).
• Amorti edilmiş arabaya yapılan ve iktisadi değeri artıran giderlerin amortismana tabi tutulması gerekir. (Dnş. 4.D. Tarih: 4.12.1975 Esas No: 1975/1417 Karar No: 1975/3187).
Expenses Incurred for the Purpose of Expanding Immovable Properties or of Permanently Increasing their Commercial Worth
The normal maintenance, repair and cleaning expenses of immovable assets that are owned by an enterprise, are not added up to their cost. Such items are recorded directly as expense on the relevant periods. Examples to such expenditures include, painting-whitewash, roof repairs, etc.
Expenses other than those that are relevant to normal maintenance repair and cleaning activities; that incur for purposes of expanding the property or of permanently increasing their commercial value, should be added to the cost of the property, and should be amortized through depreciation. Examples to this group of expenses, are provided in the second paragraph of Article 272 of the Tax Procedures Code, as follows:
§ Expenses which permanently enhance a ship's economic worth by means of increasing the rate of speed which it possessed on the date of its acquisition, expanding or otherwise altering its arrangements for loading or accommodating passengers or cargo,
§ Expenses which are incurred for the new replacement of a motor vehicle's engine or body or for the addition of a new mechanism which it lacked when obtained,
are expenses which should be added to the cost.
Accordingly, expenses that fulfill one of the qualities referred to below, should be added to the cost of the immovable property:
1 – Expenses that extend the economic life of the immovable property;
2 – Expenses which increase the efficiency of the property, although it does not extend its economic life,
3 – Expenses that provide an addition to the immovable property, that did not exist on the date of its acquisition.
If the expenses specified above were borne in connection with the immovable properties that are acquired through leasing, such expenses should be treated as leasehold improvements. Detailed explanations relating to leasehold improvements, are provided in the subsequent section.
In cases when the expenditures incurred for immovable properties consist of both repair expenses and the type of expenses that enhance the value of the property, the portion of the expenses to be added to cost, should be disclosed separately.
The Council of State Resolutions regarding the subject matter:
“Since the expenditures relating to construction of factory buildings, and fixtures and furnishings are the type of expenses that enhance economic value, they cannot be directly recorded as expense (Resolution passed by the 4th Department of Council of State dated 12.6.1978, File No. 1977/2571, Resolution No. 1978/2053)
Since expenses relating to the purchase of machinery parts, industrial bearings, conical and machine tools are not classified as normal maintenance and repair expenses, they should become subject to depreciation. (Resolution passed by the 4th Department of Council of State dated 17.1.1979, File No. 1978, Resolution No. 1979/181)
§Since Since the expenditures relating to construction of factory buildings, and fixtures and furnishings are the type of expenses that enhance economic value, they cannot be directly recorded as expense (Resolution passed by the 4th Department of Council of State dated 12.6.1978, File No. 1977/2571, Resolution No. 1978/2053
§Leasehold improvements cannot be applied on the immovable property purchased by the enterprise (Resolution passed by the 4th Department of Council of State dated 08.6.1978, File No. 1978/408, Resolution No. 1978/1933)
§Expenses that are borne for a vehicle subjected to depreciation and that enhance the economic value of the vehicle, should become subject to depreciation. (Resolution passed by the 4th Department of Council of State dated 04.12.1975, File No. 1975/1417 Resolution No. 1975/3187)
HASAN YALÇIN
YMM
http://www.muhasebevergi.com/content.aspx?id=629
