SORULARLA YEMEK SERVİSİ HİZMETLERİNDE KDV TEVKİFATI
Yemek Servisi Hizmetlerinde KDV Tevkifatının Dayanağı Nedir?
KDV Kanununun 9. maddesinde vergi alacağının emniyet altına alınması amacıyla gerekli görülen hallerde Maliye Bakanlığına vergiye tabi işlemlere taraf olanları vergi sorumlusu olarak belirleme yetkisi verilmiştir.
.
Bu yetkiye dayanarak yayımlanan 89 Seri No.lu KDV Genel Tebliğiyle personele verilen yemek servisi hizmetlerinde Kasım 2003 döneminden itibaren tevkifat uygulaması başlamıştır. 91 Seri No.lu KDV Genel Tebliğinin yayınlanmasıyla da (Mart 2004) kapsamı biraz daha genişletilerek yemek servis hizmetlerinde tevkifat uygulaması sürmektedir.
Kimler Yemek Servisi Hizmetlerinde KDV Tevkifatı Uygular?
Alıcı bazlı tevkifat uygulamalarından olan yemek servisi hizmetlerinde aşağıdaki kurum ve kuruluşlar hizmet bedelleri üzerinden hesapladıkları KDV’yi tevkifata tabi tutmak durumundadırlar:
.
-Genel bütçeye dahil daireler, katma bütçeli idareler, il özel idareleri, belediyeler ve bunların teşkil
ettikleri birlikler,
-Döner sermayeli kuruluşlar,
-Kanunla kurulan kamu kurum ve kuruluşları,
-Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları,
-Üniversiteler (vakıf üniversiteleri hariç),
-Kanunla kurulan veya tüzel kişiliği haiz emekli ve yardım sandıkları,
-Bankalar ve özel finans kurumları,
-Kamu iktisadi teşebbüsleri (Kamu İktisadi Kuruluşları, İktisadi Devlet Teşekkülleri),
-Özelleştirme kapsamındaki kuruluşlar
-Organize sanayi bölgeleri ile menkul kıymetler, vadeli işlemler borsaları dahil bütün borsalar,
- Hisse senetleri İstanbul Menkul Kıymetler Borsasına kote edilmiş şirketler (95 Seri No.lu KDV
Genel Tebliğiyle eklenmiştir.)
- Yarıdan fazla hissesi doğrudan yukarıda sayılan kurum ve kuruluşlara ait olan (tek başına ya da
birlikte) kurum, kuruluş ve işletmeler
Bu kurum ve kuruluşların birbirlerine karşı ifa ettikleri hizmetlerde KDV tevkifatı uygulanmaz.
.
Örnek: (X) Lokantacılık ve Fırın İşletmesi Ltd. Şti.’nin taşımalı eğitime tabi öğrenciler için İlçe Milli
Eğitim Müdürlüğüne ve İlçe Belediyesi Aşevine verdiği yemek servisi hizmetleri tevkifata tabidir. Bu hizmetlerin bedelleri üzerinden hesaplanan KDV’nin 1/2’si İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü ve İlçe Belediyesi tarafından tevkifata tabi tutulacaktır.
.
Örnek: Millî Eğitim Bakanlığına bağlı olan (Z) Anaokulunun, İlçe Öğretmenevi ve Akşam Sanat
Okulu Müdürlüğü İktisadi İşletmesinden yemek hizmeti alması işlemi, 91 Seri No.lu KDV Genel Tebliğinin (A/2) bölümünde sayılan kurum ve kuruluşların birbirlerine karşı ifa ettikleri bir hizmet olduğundan KDV tevkifatı uygulanmaz.
Yemek servisi hizmetleri konusunda yukarıda sayılan kurum ve kuruluşlarla anlaşma sağlayan gerçek usulde KDV mükelleflerinin söz konusu hizmetleri alt yüklenicilerden sağlaması durumunda tevkifat uygulanmaz.
.
Örnek: Hisse Senetleri İMKB’ye kote edilmiş (X) A.Ş., Genel Müdürlük personeli için kurum içinde öğle yemeği hizmeti verilmesi konusunda (L) Ltd. Şti. ile anlaşmıştır. Sözleşme gereği vejetaryen mönü de sunmak zorunda olan (L) Ltd. Şti. bu mönüyü (K) Organik Mutfak Ltd. Şti.’ye hazırlatmaktadır.
Buna göre, (X) A.Ş., yemek servisi hizmeti nedeniyle (L) Ltd. Şti.’ye ödeyeceği bedel üzerinden hesaplayacağı KDV’ye tevkifat uygulayacak, ancak (L) Ltd. Şti.’nin alt yüklenici konumundaki (K) Organik Mutfak Ltd. Şti.’den sağladığı hizmette tevkifat uygulanmayacaktır.
.
KDV Tevkifatına Tabi Yemek Servisi Hizmetlerinin Kapsamı Nedir?
Yemek servis hizmetleri; personel, öğrenci, hasta, müşteri, misafir, yolcu sıfatı taşıyan kişilerin yemek ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla yapacakları hizmet alımlarını kapsar. Bu kuruluşların kokteyl, davet, toplu yemek vb. hizmet alımları da tevkifata tabidir.
.
89 Seri No.lu KDV Genel Tebliğinden farklı olarak 91 Seri No.lu KDV Genel Tebliğiyle yapılan düzenlemede, sayılan kurum ve kuruluşların kendi personeli dışındaki kişiler için yemek servisi alımları da tevkifat kapsamına alınmış; ayrıca bu servis hizmetlerinin başka adlar altında gerçekleşmesi durumunda da tevkifat uygulanacağı açıklanmıştır.
Bu bağlamda son dönemlerde kamu kurum ve kuruluşlarının da sıklılıkla tercih ettiği eğitim, toplantı, konferans gibi organizasyonlar için otel işletmelerinden alınan hizmetlerle ilgili sözleşmelerin içeriğine ve belge düzenine dikkat edilmesi gerekir.
.
Örnek: (B) Bankası çalışanlarına vereceği hizmet içi eğitim için Antalya’da bulunan (A) Oteli ile konaklama ve yeme içme hizmetleri konusunda anlaşmıştır.
KDV Genel Tebliğlerinde tevkifat uygulanacak hizmetler kapsamında sayılmayan konaklama hizmetleri ile bu hizmetin bir parçası niteliğindeki yemek servisi, kural olarak, tevkifat kapsamına girmemektedir.
Ancak yemek servisi hizmetlerinin konaklama hizmetlerinden ayrı olarak verilmesi veya
birlikte verilmekle beraber ayrı bir fatura ile belgelendirilmesi durumunda 1/2 oranında KDV tevkifatı yapılması gerekmektedir.
.
Tevkifat zorunluluğu sadece hizmetlerle sınırlı olduğundan teslim niteliğindeki işlemler kapsam dışındadır.
Tevkifat yapmak zorunda olan kuruluşların kendi personeli marifetiyle hazırlanacak yemekler
için piyasadan yiyecek maddeleri ve bu işle ilgili çeşitli malzemeleri satın alması tevkifata tabi değildir.
Ayrıca kurumların temsil, tören ve ağırlama giderleri kapsamında yaptığı gıda maddeleri alımlarında da tevkifat uygulanmayacaktır.
.
Örnek: Vergi Haftasındaki etkinlikler nedeniyle Mal Müdürlüğünün ziyaretçilere ikram amacıyla (S) Pastanesinden temin ettiği gıda maddelerinin alımında tevkifat olmayacaktır. Ancak aynı etkinlikler kapsamında Defterdarlığın (P) Otelinde vereceği kokteyl bir hizmet alımı olduğundan tevkifata tabi olacaktır.
Malzemelerin kurum tarafından temin edilmesi ancak yemek hizmeti sunacak personelin (aşçı, garson vb.) hizmet alımı yoluyla dışarıdan temininde işgücü hizmet alımı söz konusu olacağından bu alım nedeniyle hesaplanacak KDV’ye 9/10 oranında tevkifat uygulanacaktır.
.
Örnek: (A) Hastanesi ile Defne Yemek, Gıda ve Turizm Ltd. Şti. arasında düzenlenen hizmet alımı sözleşmesine göre, işin malzemesi Hastaneye ait olmak üzere yemek pişirilmesi için 30 adet tabldot işçiliği hizmet alımı (1 adet gıda mühendisi, 1 adet aşçıbaşı, 1 adet diyetisyen, 8 adet aşçı ve 19 adet garson) konusunda anlaşılmıştır.
Söz konusu sözleşme yemek hizmeti değil, işgücü temin hizmetine yönelik olduğundan (A) Hastanesi hizmet bedeli üzerinden hesaplanan KDV’nin % 90 oranında tevkifata tabi tutacaktır.
Yemek servisi hizmet alımlarının tevkifat yapmakla sorumlu kurum veya kuruluşlara ait bir yerde hazırlanması (pişirilmesi) veya tüketilmeye hazır halde temin edilmesi tevkifat uygulanmasına engel değildir.
.
Örnek: (Y) Belediyesi çalışanlarının yemek ihtiyacını karşılamak üzere Sedef Catering A.Ş. ile anlaşmıştır.
Sedef Catering A.Ş. yemekleri Belediye içinde yer alan mutfakta hazırlasa da kendi fabrikasında
hazırlayıp Belediyeye getirerek servis hizmeti verse de tevkifat uygulanacaktır.
Bazı şirketlerin üreterek pazarladıkları ve oluşturulan sisteme dahil işyerlerinde yeme içme hizmeti teminine imkan veren yemek (karne-bilet) çeklerinin/ kartlarının bedeli üzerinden hesaplanan KDV tevkifata tabi tutulmaz. Ancak, yemek servis hizmetinin hizmeti alan kuruluşun bünyesinde ve doğrudan yemek çekini/kartını satan firma tarafından verilmesi halinde tevkifat uygulanacaktır.
.
Yemek Servisi Hizmetlerinde Uygulanan KDV Tevkifatı Oranı Nedir?
Yemek servisi hizmetlerinde tevkifat oranı 89 ve 91 Seri No.lu KDV Genel Tebliğinde 1/3, 95 Seri No.lu KDV Genel Tebliğinde ise bugün de uygulanan ½ olarak belirlenmiştir.
Öte yandan, yemek servis hizmetlerini veren işletmelerin özelliği nedeniyle 2007/13033 sayılı Kararnameye göre KDV oranları farklılık arz edebilmektedir.
KDV oranları farklı da olsa tevkifat oranı değişmemektedir.
.
Yemek Servisi Hizmetlerinde KDV Tevkifatı Uygulama Sınırı Nedir?
Yemek servis hizmetlerinde, her bir işlemin KDV dahil bedeli Vergi Usul Kanununa göre o yıl için geçerli fatura düzenleme sınırını (2011:700TL) aşmadığı takdirde, hesaplanan KDV tevkifata tabi tutulmaz.
.
Sınırın aşılması halinde ise tutarın tamamı üzerinden tevkifat yapılır. Ancak, tespit edilen tutarı aşan işlemlerde KDV tevkifatı zorunluluğundan kaçınmak amacıyla bedelin parçalara ayrılmaması gerekir. Aynı işleme ait bedellerin toplamı dikkate alınarak bu sınırın aşılması halinde tevkifat uygulanır.
.
Tevkifat zorunluluğundan kaçınmak amacıyla, birden fazla fatura düzenlenmek suretiyle parçalara bölündüğünün tespiti halinde vergi idaresince, bütünlük arzettiği anlaşılan alımların toplamının yukarıda belirtilen sınırı aşıp aşmadığına bakılarak gerekli işlem yapılmaktadır.
.
Satışlarında Tevkifat Uygulanan KDV Mükelleflerinin Yükümlülük ve Hakları Nelerdir?
Tevkifata tabi yemek hizmetlerini ifa eden mükelleflerin bu işlemlerin gerçekleştiği dönemde KDV
beyannamelerinde “Kısmi Tevkifat Uygulanan İşlemler” bölümünü doldurmaları gerekmektedir.
Mükelleflerin bu işlemler nedeniyle yüklendikleri vergileri indirim konusu yapamadıkları takdirde iade talep etme hakları vardır. Bu durumda beyannamenin “Diğer İade Hakkı Doğuran İşlemler” bölümü doldurulur.
İade olarak talep edilecek tutar işlemin bünyesine giren vergi değil, tevkif edilen vergi esas alınarak belirlenmektedir. Dolayısıyla iadesi istenilecek KDV hiçbir surette tevkif edilen vergiden fazla olmamaktadır.
Ayrıca iade talep eden mükelleflerden istenecek olan “yüklenilen vergiler listesi” iadenin tevkif
edilen vergi tutarına göre belirlenmesine engel değildir.
.
Öte yandan, yukarıda belirtilen tevkifat kapsamına alınan işlemlerle ilgili olarak doğan KDV alacaklarının “kendi vergi borçlarına” mahsubunu isteyen mükelleflerin 1.000.-TL’yi aşmayan mahsup talepleri, ilgili belgelerin tamamlanmış olması şartıyla, inceleme raporu ve teminat aranılmaksızın yerine getirilir.
.
1000 TL ve üzerindeki iade talepleri ise sadece banka teminat mektubu veya inceleme raporu karşılığında yerine getirilir, teminat mektupları vergi inceleme raporunun düzenlenmesinden sonra çözülür.
İade talebinde bulunan mükelleflerden, iade dilekçesiyle birlikte tevkifat uygulanan işleme ait faturaların aslına uygunluğunu belirten bir şerh taşıyan örnekleri veya bu faturaların dökümünü ihtiva eden bir liste, yüklenilen vergilerin listesi ve iade talep edilen döneme ait indirilecek KDV listesi istenmektedir.
Ferit ÖZ
Devlet Gelir Uzmanı
Ankara SMMMO Bülten Dergisi Eylül- Ekim 2011