Yeni TTK’nda Yürürlüğe girecek unsurlar, Tarihleri ve Uyulmaması durumunda Cezaları
Yeni Türk Ticaret Kanunu, Türk Ticaret yaşamında yeni bir dönem başlatıyor…
.
A. Yeni Türk Ticaret Kanunu
1 Ocak 1957 tarihinde yürürlüğe giren ve yaklaşık 55 yıldır uygulanan Türk Ticaret Kanunu ticari yaşamın günümüze kadar çağdaş bir düzen içerisinde gelişmesini sağlamıştır. Ancak bu 55 yıl içerisinde hem Türkiye’de hem de dünyada çok önemli gelişmeler yaşanmış, kalıcı sonuçlar doğuran bir dizi ekonomik olayların yaşandığı dönemler başlamıştır. Dolayısıyla bugün uygulanan Türk Ticaret Kanunu çağın gereklerine ayak uydurmakta epey zorlanmaya başlamış ve Türk ticaretini daha ileriye taşıyamayacak bir hale gelmiştir.
Bu gelişmelerden en önemlisi Avrupa Birliği’nin oluşumu ve bu birliğin kendi para birimi ile hukuk düzeninin yeniden şekillenmesidir. Avrupa Birliği ile 2005 yılının sonuna doğru başlayan müzakereler ve uyum süreci mevcut Türk Ticaret Kanunu’nda değişiklikler yapılması ihtiyacını doğurmuştur.
Yaşanan diğer bir gelişme ise küreselleşmedir. Bir yandan Avrupa Birliği üyeliğine hazırlanan ülkemiz diğer yandan uluslararası ticaret, finans ve sermaye piyasalarının bir parçası olmak zorundadır. Bu yüzden uluslararası piyasaların kurumlarına ve kurallarına yer veren bir dizi hukuki düzenlemenin yapılması ülkemiz açısından zorunlu hale gelmiştir. Bugün yaşanan küresel finansal krizin de açıkça gösterdiği gibi küreselleşme dünyanın tüm ekonomilerini birbirine bağlamaktadır. Bu piyasalarda var olabilmek için mevcut Türk Ticaret Kanunu’nda değişiklikler yapılması ihtiyacı doğmuştur.
Mevcut Türk Ticaret Kanunu’nda değişiklikler yapılması ihtiyacını doğuran bir diğer gelişmede teknolojide yaşanan değişiklikler olmuştur. Teknolojide yaşanan baş döndürücü gelişmelerden dolayı ticarette yaşanan dönüşüme Türk Ticaret Kanunu’nda ayak uydurması gerekmekteydi.
Tüm bu ihtiyaçlar neticesinde yeni bir kanun hazırlamak için yaklaşık 9 yıldır süren çalışmalar sonucunda yeni Türk Ticaret Kanunu 13 Ocak 2011 tarihinde TBMM'de kabul edilmiş ve 14 Şubat 2011 tarihinde Cumhurbaşkanı tarafından onaylanmıştır.
özdoğrular olarak sizlere yeni TTK hakkında bilgileri aktarabiliriz.
Yeni TTK nedir?
6102 sayılı yeni TKK 6 ana kitapta düzenlenmiştir;
1. İlk kitap “Ticari İşletme” ile ilgilidir. Bu kitapta tacir, ticari işletme, ticaret sicili, ticaret ünvanı, haksız rekabet, ticari defterler, cari hesap ve acentelik konuları ele alınmaktadır.
2. İkinci kitap “Ticaret Şirketleri” ile ilgilidir. Bu kitapta genel hükümler, kollektif şirket, komandit şirket, anonim şirket, sermayesi paylara bölünmüş komandit şirket ve limited şirket konuları ele alınmaktadır.
3. Üçüncü kitap “Kıymetli Evrak” ile ilgilidir. Bu kitapta genel hükümler, nama yazılı senetler, hamile yazılı senetler, kambiyo senetleri, diğer senetler, makbuz senedi ve varant konuları ele alınmaktadır.
4. Dördüncü kitap “Taşıma İşleri” ile ilgilidir. Bu kitapta genel hükümler, eşya taşıma, taşınma eşyası taşıması, değişik tür araçlar ile taşıma, yolcu taşıma ve taşıma işleri komisyoncusu konuları ele alınmaktadır.
5. Beşinci kitap “Deniz Ticareti” ile ilgilidir. Bu kitapta gemi, donatan ve donatma iştiraki, kaptan,deniz ticareti sözleşmeleri, deniz kazaları, sorumluluğun sınırlanması ve petrol kirliliğinin zararının tazmini ve cebri icraya ilişkin özel hükümler ele alınmaktadır.
6. Altıncı kitap “Sigorta Hukuku” ile ilgilidir. Bu kitapta genel hükümler ve sigorta türlerine ilişkin özel hükümler ele alınmaktadır.
Yeni TTK sizi/şirketinizi nasıl etkiler?
Yeni TTK ile ortaklar hukukuna getirilen başlıca yenilikler aşağıdaki şekilde sıralanabilir.
Ortaklar Hukuku’ndaki çarpıcı yenilikler:
· Sermaye ortaklıkları şeffaflaşıyor.
· Sermayenin korunmasına ilişkin tavizsiz düzenlemeler kabul ediliyor.
· İşletme konusu dışında işlem yapma yasağı kaldırılıyor.
· Birleşmeler yenilikçi bir bakış açısıyla yeniden düzenleniyor.
· Bölünmeler kanunda ilk kez tüm yönleriyle düzenleniyor.
· Tek Kişilik Ortaklıklar yeni bir alternatif olarak sisteme giriyor.
· Bağımsız Denetim ve İşlem Denetimi, kurumsal yönetimin bekçiliğini üstleniyor.
Anonim Ortaklıklar Hukuku’nun yeni yüzü:
· Şirket kuruluşunda yenilikler getirilmiştir, tek kişiyle şirket kurma ve kuruluşta halka arz imkanı tanınmıştır.
· Yönetim örgütünün yapılanması düzenlenmiştir, yönetim kurulu üyesinin pay sahibi olma zorunluluğu kaldırılmış ve bir tüzel kişi olmasına imkan verilmiştir, yönetim organı tek kişiden oluşabilecektir.
· Yönetim kurulunun işleyişi yeniden düzenlenmiştir, yönetim kurulunun tamamen telekonferans yoluyla yapılmasına imkan sağlanmıştır.
· Yöneticinin konumu ve sorumluluğu düzenlenmiştir,yönetim kurulu üyelerinin dörtte birinin yüksek öğrenim görmüş olma zorunluluğu getirilmiştir, yöneticilerin şirkete borçlanması engellenmiştir, profesyonel yöneticilik ön plana çıkartılmıştır.
· Genel Kurula ilişkin yenilikler getirilmiştir, genel kurulun telekonferans yoluyla yapılmasına imkan sağlanmıştır, en az bir yönetim kurulu üyesinin, murahhasın, bağımsız denetçinin ve işlem denetçisinin genel kurula katılması zorunlu tutulmuştur.
· Pay sahipliği değeri yükseltilmiştir, inceleme ve bilgi alma hakları pekiştirildi, azınlık hakları güçlendirildi.
B. Defter ve Kayıtların Muhasebe Standartlarına göre tutulması “UFRS”
Son yıllarda giderek artan uluslararası yatırımlar ve şeffaf sermaye piyasalarının etkisi ile beraber tüm dünyada kullanılmak üzere evrensel finansal raporlama gereksinimlerinin doğal sonucu ülkemize de yansımış bulunmakta. Türkiye’ye doğrudan gelen yabancı yatırım geçmişle kıyaslanamayacak düzeyde.
Benzer bir şekilde Türk şirketlerin yurtdışı yatırımları gittikçe artıyor. Türk şirketler artık giderek birer bölgesel güç olma yolunda ilerliyor.
Ülkemizdeki gündeme bakarsak, Yeni Türk Ticaret Kanunu ("TTK") yasalaştı. 1 Temmuz 2012’den itibaren yürürlüğe girecek olan bu yeni yasa ile beraber, gerek anonim gerekse limited ortaklıklar için finansal tabloların Türk Muhasebe Standartları’na (“TMS”) göre hazırlanması zorunluluğu getirildi. TMS, Uluslararası Finansal Raporlama Standartlarının (“UFRS”) Türkçe çevirisidir. Bu yeni yasa ile, finansal raporlama ve muhasebe alanında tekdüze ve ortak bir disiplin oluşturarak finansal tabloların uluslararası pazarda kabul edilmesi ve Türk şirketlerin dış pazarda rekabet avantajı kazanması amaçlanmakta. Bütün bunları göz önünde bulundurursak tüm yollar UFRS’ ye çıkıyor.
özdoğrular İsteyen Şirketlere “UFRS” konusunda eğitimler vermektedir.
C. Bağımsız denetim nedir?
Bağımsız denetim, işletmelerin yıllık finansal tablo ve diğer finansal bilgilerinin, bu tablo ve bilgiler için belirlenen kriterlere (örneğin, uluslararası finansal raporlama standartlarına) uygunluğu ve doğruluğu hususunda, makul güvence sağlayacak yeterli ve uygun bağımsız denetim kanıtlarının elde edilmesi amacıyla, genel kabul görmüş bağımsız denetim standartlarında öngörülen gerekli tüm bağımsız denetim tekniklerinin uygulanarak, defter, kayıt ve belgeler üzerinden denetlenmesi ve değerlendirilerek rapora bağlanmasını ifade eder.
1. Bağımsız Denetimin Amacı Nedir?
Finansal tabloların bağımsız denetiminin amacı; finansal tabloların finansal raporlama standartları doğrultusunda bir işletmenin finansal durumunu ve faaliyet sonuçlarını tüm önemli yönleriyle gerçeğe uygun ve doğru bir biçimde gösterip göstermediği konusunda bağımsız denetçinin görüş bildirmesini sağlamaktır.
2. Bağımsız Denetimin İlkeleri Nelerdir?
a) Mesleki şüphecilik; bağımsız denetçinin, sorgulayıcı bir yaklaşımla, kanıtların geçerliliğini incelemesi ve kanıtların, işletme yönetiminin açıklamaları ve diğer bilgi ve belgeler ile çelişki içinde olup olmadığını değerlendirmesidir.
b) Makul güvence; bağımsız denetim, finansal tabloların önemli bir yanlışlık içermediği konusunda makul bir güvenceyi sağlayacak şekilde tasarlanır. Makul güvence, bir bütün olarak finansal tabloların nitelik ve nicelik bakımından önemli bir yanlışlık içermediğine dair bir sonuca varmada yeterli ve uygun bağımsız denetim kanıtının toplanmasıdır.
3. Bağımsız Denetim Teknikleri Nelerdir?
Bağımsız denetçi, görüşüne esas olan sonuçlara ulaşabilmek ve yeterli bağımsız denetim kanıtı toplayabilmek için çeşitli bağımsız denetim tekniklerinden yararlanır.
a) Fiziki inceleme tekniği: Kalemlerin varlığını onaylamak için kullanılır. Örneğin; stokların mevcudiyeti, maaş alan personelin mevcudiyeti, işletme faaliyetleri.
b) Doğrulama tekniği: Doğrulama, sunulan bilgilerin veya var olan şartların dolaysız olarak üçüncü kişilerden teyit edilme sürecidir. Denetlenen işletmenin alacakları, borçları ve banka mevduatları ile ilgili olarak doğrulama işlemine başvurulur.
c) Yeniden hesaplama tekniği: Yeniden hesaplama, belge ve kayıtların matematiksel olarak doğru olduğunun kontrol edilmesini ifade eder. Yeniden hesaplama tekniği faiz tahakkukları gibi çeşitli tahakkuklar, belirli muhasebe kayıtlarının özetleri ve müşteri tarafından yapılan hesaplamaların denetimi için uygun bir yöntemdir.
d) Belge inceleme tekniği: Belge inceleme, kağıt ortamında, elektronik ortamda veya diğer ortamlarda tutulan, iç veya dış kaynaklı kayıt ve belgelerin incelenmesini ifade eder. Fatura, makbuz, sözleşme veya iptal edilen çekler gibi belgeler incelenirken belge inceleme tekniği uygun bir yöntemdir.
e) Bilgi toplama (soruşturma) tekniği: Bilgi toplama, işletme içinde veya işletme dışında, finansal veya finansal olmayan bilgilerin, bilgili kişilerden elde edilmesini ifade eder ve yaygın olarak kullanılan bir tekniktir. Diğer teknikler ile desteklenen soruşturma tekniği eğer sorular en doğru bilgiye sahip insana sorulursa çok daha fazla ikna edici denetim kanıtı sağlar.
f) Analitik inceleme tekniği: Analitik inceleme teknikleri, finansal ve finansal olmayan verilerin kendi içindeki ve aralarındaki rasyonel ilişkilere dayanarak finansal bilgilerin değerlendirilmesini ifade eder.Bu denetim işlemi karşılaştırmalar, oran analizleri, karşılıklı hesaplar arasında ilişki kurma gibi işlemlerden oluşur.
Bağımsız denetime kimlerin ihtiyacı var?
· Yeni TTK ile tüm sermaye şirketleri (halka açık veya açık olmayan)
· Bankalar veya Finansal Kuruluşlar
· Ortaklıklar
· Kamu kuruluşları
· Diğerleri
Neden bağımsız denetim?
Bağımsız denetim kanunların, yönetmeliklerin, standartların işletmelere dayattığı bir zorunluluk değil aksine günümüz işletmeleri için vazgeçilemez bir ihtiyaçtır. Şeffaf, açık ve anlaşılır bilgi en değerli bilgidir ve bu da ancak bağımsız denetimle mümkündür.
Aşağıdakilere doğru ve güvenilir bilgi sağlamak için bağımsız denetim gereklidir:
· Şirket Yönetimi
· Hissedarlar
· Çalışanlar
· Kredi Verenler
· Yatırımcılar
· Kamu kurumları (BDDK, SPK)
Bağımsız denetimin faydaları nelerdir?
Bağımsız denetimin, hem denetlenen firmaya, hem de kamuya ve devlete yararları söz konusudur.
· Yönetime doğru bilgi akışı sağlar.
· Yönetime mali tablolarla ilgili olarak tahmin ve analiz yapmasında, geleceğe ait sağlıklı kararlar almasında yardımcı olur.
· Finansal tabloların gerçeği yansıtıp yansıtmadığını gösterir.
· İşletme yönetimi ve çalışanlarının hile yapmasının önlenmesine yardımcı olur.
· Bağımsız denetimden geçmiş mali tablolar ile işletmenin düşük maliyetli finansman bulması kolaylaşır.
· Bağımsız dış denetimden geçen bir şirkette tüm ortakların haklan daha iyi korunmuş olur.
özdoğrular olarak Şirketinizin Denetimini yapabiliriz.
D. İnternet sitesi olmayan şirket yöneticisine hapis
Yeni Türk Ticaret Kanunu’na göre; her sermaye şirketi, bir internet sitesi açmak zorunda (YTTK Md. 1524). Siteyi açmak yetmiyor, bu sitede şirketle ilgili “çok özel ve sır niteliğinde” birçok bilginin de paylaşılması gerekiyor.
Bu zorunluluğa uymayanlara hem “hapis” cezası hem de “adli para cezası” var.
YAYIMLANACAK İÇERİKLER
Yasa’nın 1524. maddesine göre, internet sitesinde yayımlanacak içeriklerin bazıları şunlar: .
· Şirketle ilgili olup, pay sahibini, küçük yatırımcıyı, alacaklıyı ve şirkette menfaati olan kişiyi ilgilendiren tüm bilgiler,
· Şirketin yılsonu ve ara dönem finansal tabloları ile birleşme, bölünme bilançoları, özel amaçlarla çıkarılan bilançolar,
· Yönetim kurulunun yıllık raporu,
· Yönetim kurulu başkan ve üyeleriyle yöneticilere ödenen her türlü paralar, temsil ve seyahat giderleri,
· Denetleme raporları (denetçi, özel denetçi ve işlem denetçisi raporları),
Genel kurula ait olanlar dahil, her türlü çağrılara ait belgeler, raporlar ve yönetim kurulu açıklamaları,
· Tasfiyeye ilişkin ilanlar,
· Şirketçe kanunen yapılması gereken ilanlar. (www.ozdogrular.com)
TİCARİ SIRLAR
İnternet sitesinde açıklanması istenen bilgilerin bir kısmı ticari sır niteliğinde. Bir kısmı da vergi mahremiyeti ile çelişiyor.
Bir şirketin, yönetim kurulu başkan ve üyeleri ile yöneticilerine ödediği ücret ve her türlü ödemenin, herkes tarafından bilinmesi, bazı sakıncalar yaratabilir. Aynı şekilde şirketin finansal tabloları, özel amaçlarla çıkarılan bilançoları ve diğer finansal tabloları, bunların dip notlarının açıklanması, rakip firmalara şirkete ait özel ve sır niteliğindeki bilgilerin verilmesi sonucunu da doğurur.
Bu bilgiler, halka açık şirketler için gerekli olabilir ama Türkiye’deki şirketlerin yüzde 99’u aile şirketi olduğu için, herkes tarafından bilinmesi sorunlar yaratabilir. Bu nedenle, Yeni Türk Ticaret Kanunu’nda yer alan “internet sitesi” ile ilgili düzenleme gözden geçirilmeli.
ŞİRKETTE KULLANILAN FATURA VE YAZARKASA FİŞLERİ
Bir anonim veya limited şirketle ilgili olarak KULLANILAN HER TÜRLÜ KÂĞIT VE BELGEDE (fatura, fiş, irsaliye, gider pusulası ve her türlü kâğıtta), şirketin;
· Sicil numarası, ticaret ünvanı, işletmesinin merkezi, taahhüt edilen ve ödenen sermaye, internet sitesinin adresi ve numarası, yönetim kurulu başkanının adı soyadı, yönetim kurulu üyelerinin ad ve soyadları, müdürlerin ve yöneticilerin ad ve soyadları gösterilecek.
Yukarıda belirttiğimiz gibi, her türlü bilginin kullanılan kâğıtlara ve belgelere yazılması isteniyor. Nasıl olduysa olmuş şirket yönetim kurulu başkanı, üyeleri, müdürleri ve yöneticilerin annelerinin kızlık soyadının yazdırılması unutulmuş!
YENİ TTK VE YOL HARİTASI
Şirketleri yeni dönemde ne bekliyor ve neyi ne zaman yapmak gerekir. Bunun için kanun uygulama tarihleri yaklaştıkça şirketlerin yol haritası yapmasında fayda var. Yol haritasını belirlerken Yeni Ticaret Kanunu'nda yer alan yürürlük tarihlerinin dikkate alınması gerek. Ticaret Kanunu'nun bir kısmı 1 Temmuz 2012 tarihinde yürürlüğe girecek. Ancak birçok şirketi ilgilendiren, ana sözleşme değişikliği, web sitesi kurulması, Türk Muhasebe Standartları/Türkiye Finansal Raporlama Standartları'na geçiş, bağımsız denetim gibi hükümler daha sonraki tarihlerde yürürlüğe girecek. Kanunun getirdiği başlıca düzenlemelerin takvimi aşağıdaki gibi.
1 Temmuz 2012
Kanunun genel olarak yürürlük tarihi 1 Temmuz 2012'dir. Genel hükümlerden başlıcalar şöyle:
— Yönetim kurulu ve üst yönetim kadrolarının hukuki ve cezai olarak kusurları oranında sorumlu tutulmaları için kurumsal yönetim ilkelerinin uygulanması,
— Genel kurul ve yönetim kurulu toplantılarının elektronik ortamda yapılması,
— Kayıtlı sermaye sistemine geçmek isteyenlerin hazırlıklarını yapması,
— Ortakların şirkete karşı kişisel borçlanma yasağının başlaması, (Mevcut borçların kapatılmasının son günü ise, 30.06.2015'tir.)
— Tek ortaklı şirkete dönüşmenin başlaması,
— Yönetim kurulu ve genel kurula ilişkin değişikliklerin yapılması.
13 Ağustos 2012
Şirketlerin esas sözleşmelerdeki genel hükümlerin bu kanuna göre revizyon ve / veya tamamlanması için son gün.
30 Eylül 2012
— Yönetim kurulu üyeleri arasında tüzel kişi temsilcisi bulunan şirketlerde, bu üyelerin istifası ve yerine -tüzel kişi veya başkası olarak- yeni atamaların yapılması için son gün.
— Kanunun yürürlüğe girdiği tarih olan 01.07.2012'de görevde bulunan yönetim kurulu üyeleri (limited şirket müdür veya müdürleri) sürelerinin sonuna kadar görevlerine devam edebilir.
Yönetim kurulu üyelerinin en az dörtte birinin yükseköğrenim görmüş olması zorunlu. Tek üyeli yönetim kurulunda bu zorunluluk aranmaz.
1 Ocak 2013
— Şirketlerin defterlerini Türkiye Muhasebe Standartları'na (TMS) ve Türkiye Finansal Raporlama Sistemi'ne (TFRS) uygun tutulması ve finansal raporlamanın başlaması. Bu konuda Kamu Gözetim Muhasebe ve Denetim Standartları Kurulu tebliğ ve düzenlemelerinin yakından takip edilmesi gerekir.
1 Mart 2013
— Bağımsız denetçilerce denetlenme zorunluluğu olan şirketlerde, denetçi atanmasının son günü. Bağımsız denetim serbest muhasebeci mali müşavir, yeminli mali müşavir veya bu kişilerin kuracakları bağımsız denetim şirketleri tarafından yapılacak.
30 Haziran 2013
— Nama yazılı hisselerin devri ile ilgili esas sözleşmelerdeki hükümlerin yeni kanunla uyumlu hale getirilmesinin son günü.
1 Temmuz 2013
— Yeni kanuna uygun internet sitesinin (web sayfası) açılmasının son günü
13 Şubat 2014
— Sermaye tutarlarının, yeni asgari sermaye tutarlarına (A.Ş’lerde 100 bin TL, Ltd'lerde 10 bin TL) yükseltilmesinin son günü.
— İmtiyazlı hisselerde mevcut imtiyazların yeni kanunla uyumlu hale getirilmesinin son günü.
30 Haziran 2015
— Ortakların şirkete olan borçlarını -nakdi olmak kaydıyla- kapatmaları için son gün.
— Bağlı şirketin md. 202 kapsamına giren kaybı varsa, bunların denkleştirilmesinin veya şirkete kaybı denkleştirecek istem hakkı tanınmasının son günü.
Yeni Türk Ticaret Kanunu’nun İhdas Ettiği Suçlar, Cezaları
Tablo-I: Yeni Türk Ticaret Kanunu’nun 562. Maddesi ile Suç Olarak Kabul Edilen Fiiller
Tablo-II: Yeni Türk Ticaret Kanunu’nun 562. Maddesi Dışında Suç Olarak Kabul Edilen Fiiller
Mehmet Özdoğru
Denetim ve Hukuksal Bölüm Başkanı
Ortak, SMMM
Kaynaklar ;
- Deloitte Türkiye
- Şükrü Kızılot/Yaklaşım Dergisi
- Bumin Doğrusöz/Yaklaşım Dergisi
- İsmail Kökbulut/Bugün
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------
kaynak : http://www.ozdogrular.com/content/view/18142/
