Bu yazımızın konusu KDV Kanunun 11 nci maddesinin özellikli konularından bir tanesi olan İHRAÇ KAYDIYLA YAPILAN TESLİMLER ’İN MUHASEBELEŞTİRİLMESİ olacaktır. KDV Kanununun 11/1 maddesine 3297 sayılı Kanunla eklen (c) bendi hükmüyle, “İhraç edilmek şartıyla imalatçılar tarafından kendilerine teslim edilen mallara ait katma değer vergisi, ihracatçılar tarafından ödenmez. Mükelleflerce tahsil edilmeyen ancak ilgili dönem beyannamesinde beyan edilecek olan bu vergi, vergi dairesince tarh ve tahakkuk ettirilerek tecil olunur.
Söz konusu malların, ihracatçıya teslim tarihini takip eden ay başından itibaren 3 ay içinde ihraç edilmesi halinde, tecil edilen vergi terkin olunur.
İhracatın yukarıdaki şartlara uygun gerçekleştirilmemesi halinde, tecil olunan vergi tahakkuk ettirildiği tarihten itibaren 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun 51'inci maddesine göre belirlenen (4842 sayılı
Kanunun 21'inci maddesiyle değişen ibare Yürürlük; 01.05.2003) gecikme zammıyla birlikte tahsil olunur. Ancak, ihraç edilmek şartıyla teslim edilen malların Vergi Usul Kanununda belirtilen mücbir sebepler nedeniyle ihraç edilmemesi halinde, tecil edilen vergi tecil edildiği tarihten itibaren 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun 48'inci maddesine göre ilgili dönemler için geçerli tecil faizi ile birlikte tahsil edilir.
Tecil veya terkin edilen bu vergiler hakkında ihracatçılar bakımından bu Kanunun 32'inci maddesi hükmü uygulanmaz.
İhracatçılara mal teslim eden imalatçılara iade edilecek Katma Değer Vergisi (5228 sayılı Kanunun 59/2-b maddesiyle değişen ibare. Yürürlük: 31.07.2004) ihraç edilen mala ilişkin imalatçı satış bedeline göre hesaplanan vergiden imalatçı aleyhine matrahta meydana gelen değişikliğe ilişkin verginin düşülmesinden sonra kalan tutardan fazla olamaz.
İhracatçılara mal teslim eden imalatçılara iade edilmesi gereken Katma Değer Vergisi ihracat işlemlerinin tamamlanmasından sonra yapılır. İade veya tecil olunacak vergi miktarı mükellefin ilgili dönem beyannamesinde yer alan bilgiler mukayese edilmek suretiyle hesaplanır.
Konuyu uygulamalı bir örnek yardımıyla açıklamakta fayda var;
----------------------------------------2/7/2010--------------------------------------------------------
150 İlk Mad. Malz. 1.000.000
191 İnd. KDV 180.000
320. Satıcılar 1.180.000
Hammadde alımı
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------
------------------------------06/07/2010---------------------------------------------------------------
120 Alıcılar 400.000
192 Diğer KDV 72.000
600 Yurt İçi Sat. 400.000
391 Hes. KDV 72.000
İhraç kaydıyla mal teslimi
------------------------------------------------------------------------------------------------------------
------------------------------------27/07/2010--------------------------------------------------------
120 Alıcılar 1.620.000
600 Yurt İçi Sat. 1.500.000
391 Hes. KDV 120.000
Yurt içi mal teslimi
------------------------------------------------------------------------------------------------------------
KDV Beyannamesi verildiğinde yapılacak yevmiye kaydı ise aşağıdaki gibidir;
-----------------------------------------20.08.2010----------------------------------------------------
136 Diğ. Çeş. Alac. 60.000
391 Hes. KDV 192.000
191 İnd. KDV 180.000
192 Diğ. KDV 60.000
392 Diğer KDV 12.000
Tecil Terkin İşlemi
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------
22 Eylül günü KDV İadesi alındığında yapılacak kayıtlar ise aşağıdaki gibidir;
------------------------------------------22.09.2010--------------------------------------------------
392 Diğer KDV 12.000
192 Diğer KDV 12.000
----------------------------------------------------------------------------------------------------------
------------------------------------------22.09.2010-------------------------------------------------
102 Bankalar 60.000
136 Diğer Çeş. Alac. 60.000
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------
Bağış Amaçlı İnşaatların Kurumlar Vergisi Kanunu Açısından DeğerlendirilmesiKurumlar vergisi Kanununun 10. Maddesinin Diğer İndirimler başlıklı maddesinin 1. Bendi aşağıdaki gibidir;
Madde 10) Kurumlar vergisi matrahının tespitinde; kurumlar vergisi beyannamesi üzerinde ayrıca gösterilmek şartıyla, kurum kazancından sırasıyla aşağıdaki indirimler yapılır:
Genel ve özel bütçeli kamu idarelerine, il özel idarelerine, belediyelere ve köylere, Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti tanınan vakıflara, kamu yararına çalışan dernekler ile bilimsel araştırma ve geliştirme faaliyetlerinde bulunan kurum ve kuruluşlara yapılması şartıyla,
ç) c) bendinde sayılan kamu kurum ve kuruluşlarına bağışlanan okul, sağlık tesisi, 100 yatak (kalkınmada öncelikli yörelerde 50 yatak) kapasitesinden az olmamak kaydıyla öğrenci yurdu ile çocuk yuvası, yetiştirme yurdu, huzurevi ve bakım ve rehabilitasyon merkezi inşası dolayısıyla yapılan harcamalar veya bu tesislerin inşası için bu kuruluşlara yapılan her türlü bağış ve yardımlar ile mevcut tesislerin faaliyetlerini devam ettirebilmeleri için yapılan her türlü nakdî ve aynî bağış ve yardımların tamamı”
Denilmektedir. Dolayısıyla, bu düzenleme sadece doğrudan kamu müesseselerine yapılacak bağış ve yardımlar açısından geçerlidir.
Diğer taraftan, 5520 Sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu 1 seri nolu Kurumlar Vergisi Genel Tebliğinin 10.3.2.2.4. Bağış ve yardımın belgelendirilmesi başlıklı bölümü aşağıdaki gibidir;
“Ayni veya nakdi olarak yapılan bağış ve yardımların kurumlar vergisi mükelleflerince indirim olarak dikkate alınabilmesi için makbuz karşılığı yapılmış olması gerekli ve yeterlidir.
Ayni bağış ve yardımın, işletmenin aktifinden veya stokundan çekilerek bağışlanmış olması durumunda, mükelleflerin işletmeden çekip bağışladıkları değerler için fatura düzenlemesi; düzenlenen faturanın arka yüzüne faturada belirtilen değerlerin ilgili kamu kurum ve kuruluşu tarafından bağış veya yardım olarak alındığına ilişkin şerh konularak yetkili kimseler tarafından imzalanmış olması yeterlidir.
Ayni değerlerin, mükelleflerce dışarıdan alınarak kamu kurum ve kuruluşuna bağışlanmış olması durumunda ise bu kurum ve kuruluş tarafından teslim alınacak değerler için teslime ilişkin bir belge düzenlenmiş olması yeterli olup, düzenlenen belgede bağışlanan kıymetin değerinin, cinsinin ve miktarının tereddüde mahal bırakmayacak şekilde belirtilmiş olması gerekmektedir. Ayrıca, bağışlanan değerlere ilişkin olarak düzenlenmiş olan faturaların arka yüzünde yukarıda belirtilen açıklamalar dahilinde ilgili kamu kurum ve kuruluşlarının yetkililerinin imzası bulunacaktır
Nakdi bağışların indirilebilmesi, bağışı kabul eden kuruluşlarca verilecek makbuzla veya bu amaçla bankalarda açtırılan hesaplara yatırıldığına ilişkin banka dekontlarıyla belgelendirilmesi şartıyla mümkündür.
Kamu kurum ve kuruluşları ile imzalanan protokol gereğince kamu arazisi üzerine okul yaptırılması halinde, söz konusu okul inşasına ilişkin olarak yapılan harcamalar, harcamanın yapıldığı yıla ilişkin kazancın tespitinde indirim konusu yapılabilecektir.”
Yukarıda yer alan hüküm ve açıklamalar kapsamında bir firma tarafından bağış amaçlı yapılacak olan inşaatın bittiği tarihte kayıtlara önce Kanunen Kabul Edilmeyen Gider olarak alınıp aynı zamanda Kurumlar Vergisi Beyannamesi üzerinde Kazancın Bulunması Halinde İndirilecek İstisna ve İndirimler satırında “Bağış ve Yardımlar” bölümüne yazılmak suretiyle vergi matrahından düşülebilecektir .
Vergi kanunlarımızda bağış ve yardımlar Kazancın bulunması halinde indirilebilecek istisna ve indirimlerdendir. Dolayısıyla bir firmanın dönem zararının çıkması halinde inşaat için katlanmış olunan maliyetlerin indirim hakkı bulunmamaktadır. Zira, dönem zararının olması halinde söz konusu bağış ve yardım harcamalarının bir sonraki seneye devretmesi de mümkün değildir.
Bir başka deyişle, örneğin 2011 yılında zarar beyan edilmesi ve aynı zamanda 200.000 TL inşaat giderinin mevcut olması halinde bu 200.000 TL inşaat için katlanılan bağış bir sonraki seneye (2012 yılına) devredilemez.. Dolayısıyla 2011 yılında zarar beyan edildiği için bu 200.000 TL’yi indirim hakkı olmayıp aynı yıl bu tutarın tamamı kanunen kabul edilmeyen gider olarak matraha ilave edilmesi gerekmektedir.
Bağış Amaçlı İnşaatların Katma Değer Vergisi Açısından Değerlendirilmesi
3065 Sayılı KDV Kanununun 26 Seri Nolu KDV Genel Tebliğinin 2. Bağış Amacıyla Yapılan İnşaatlarda Durum başlıklı bölümü aşağıdaki gibidir;
Bir vergi mükellefinin bağış amacıyla yaptığı inşaatın hesaplarını ayrı tutması (muhasebeleştirmesi) zorunludur. Dolayısıyla indirim hakkı tanınmayan bu işlemle ilgili yüklendiği vergiyi, ancak bir maliyet unsuru olarak gözününde bulundurabilecektir.
Örnek:
(A) Anonim Şirket Milli Eğitim Gençlik ve Spor Bakanlığına bağışlamak üzere bir okul inşaatına başlamıştır. Şirketin bu inşaatla ilgili olarak yaptığı tüm harcamalar ve yüklendiği vergiler ayrı hesaplarda izlenecektir. Bu inşaatla ilgili olarak yüklenilen vergiler, şirketin ticari faaliyeti ile ilgili olmadığından indirim konusu yapılamayacak, ancak bir maliyet unsuru olarak dikkate alınabilecektir.
Öte yandan, Katma Değer Vergisi Kanununun değişik 17/2-b maddesi kapsamına girmeyen bağışlar vergiye tabi olacağından, bu şekilde gerçekleştirilen bağışlarda emsal bedel üzerinden vergi hesaplanıp beyan edileceği ve bağışlanan mal dolayısıyla yüklenilen vergilerin de indirim konusu yapılabileceği tabiidir.
Örnek:
(A) Anonim Şirket Milli Eğitim Gençlik ve Spor Bakanlığına bağışlamak üzere bir okul inşaatına başlamıştır. Şirketin bu inşaatla ilgili olarak yaptığı tüm harcamalar ve yüklendiği vergiler ayrı hesaplarda izlenecektir. Bu inşaatla ilgili olarak yüklenilen vergiler, şirketin ticari faaliyeti ile ilgili olmadığından indirim konusu yapılamayacak, ancak bir maliyet unsuru olarak dikkate alınabilecektir.
Öte yandan, Katma Değer Vergisi Kanununun değişik 17/2-b maddesi kapsamına girmeyen bağışlar vergiye tabi olacağından, bu şekilde gerçekleştirilen bağışlarda emsal bedel üzerinden vergi hesaplanıp beyan edileceği ve bağışlanan mal dolayısıyla yüklenilen vergilerin de indirim konusu yapılabileceği tabiidir.
Denilmek suretiyle bağış amacıyla kamu kurum ve kuruluşlarına yapılan inşaatlara ait KDV lerin indirim konusu yapılamayacağı ancak inşaatın maliyetine intikal ettirileceği belirtilmiştir. Dolaysıyla bir firma tarafından yapılacak olan bağış amaçlı inşaat ile ilgili harcamalar aşağıdaki gibi muhasebeleştirilecektir;
Uygulama: ABC firması tarafından bağış amacıyla Sağlık ocağı yaptırılmaya başlandığını ve bunun için firmaya tanzim edilen ilk faturanın 100.000 TL artı KDV olduğunu varsayalım,
---------------------------------------------10.10.2011------------------------------------------------------
258.01 Yapılmakta Olan Yat 100.000
258.02 Yapılmakta Olan Yat 18.000 (KDV)
102 Bankalar 118.000
Sağlık ocağı binası için demir çelik alınması
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Sağlık ocağı inşaatı bittiğinde toplam maliyetin 200.000 TL olduğunu varsayalım. Bunun 36.000 TL’sinin KDV den oluştuğu düşünülürse bu sağlık ocağının tamamlanıp kamuya tesliminde yapılacak kayıt şudur,
--------------------------------------------02.05.2012-------------------------------------------------------
689 Diğ.Ol.Dış.Gid. Zar 236.000
258 .01 Yapılmakta Olan Yat 200.000
258.02 Yapılmakta Olan Yat 36.000
Sağlık ocağı maliyetinin kanunen kabul edilmeyen giderlere devri
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Yukarıda yer alan 689 nolu hesapta takip edilen 200.000 TL kurum kazancının bulunması halinde beyanname üzerinde hem Kanunen kabul edilmeyen giderler bölümünde gösterilerek vergi matrahına ilave edilmeli hem de aynı zamanda İndirimler satırında bağış ve yardımlar olarak vergi matrahından düşülmelidir.
Zira, firmanın kurum zararı var ise bu takdirde sadece Kanunen kabul edilmeyen giderler olarak vergi matrahına ilave edilmelidir.
Kaynak: www.MuhasebeTR.com
Koray ATEŞSerbest Muhasebeci Mali Müşavir
E. Öğretim Görevlisi
korayates@muhasebetr.com
twitter.com/vergivekanunla
http://vergikanunhaberleri.blogspot.com/
