Köşe yazılarında belki çok okuduğunuz bir cümledir “yine haklı çıktık” cümlesi. Bu sefer ben de kullanmak zorundayım: “Yine haklı çıktık.”Daha önce bu köşede “Vergi İdaresi hep alacağına şahin” başlıklı yazımıza yer vermiştik. Bize göre; Vergi Usul Kanunu’nun 112. maddesinin 4 numaralı fıkrası hukuk devleti ilkesine aykırıydı ve bu açıdan Anayasal değerlendirmeye tabi tutulmalıydı.
İşte Anayasa Mahkemesi, 14.05.2011 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanan ilgili kararı ile VUK’un 112. maddesinin 4 numaralı fıkrasını Anayasaya aykırı buldu ve iptaline karar verdi.
Konu Neydi ?
Konuyu kısaca anımsayalım.VUK’un 112. maddesinin 4 numaralı fıkrasında şu hüküm yer alır:
“Fazla veya yersiz olarak tahsil edilen veya vergi kanunları uyarınca iadesi gereken vergilerin, ilgili mevzuatı gereğince mükellef tarafından tamamlanması gereken bilgi ve belgelerin tamamlandığı tarihi takip eden üç ay içinde iade edilmemesi halinde, bu tutarlara üç aylık sürenin sonundan itibaren düzeltme fişinin mükellefe tebliğ edildiği tarihe kadar geçen süre için aynı dönemde 6183 sayılı Kanuna göre belirlenen tecil faizi oranında hesaplanan faiz, 120 nci madde hükümlerine göre red ve iadesi gereken vergi ile birlikte mükellefe ödenir.”
Biliyorsunuz; mükellefler, geç tahakkuk halinde gecikme faizi, geç ödeme halinde ise gecikme zammı ödemek zorundadır. Bu sistemde üç aylık bir marj tanınmamakta, geç tahakkuk halinde normal vade tarihinden itibaren gecikme faizi, geç ödeme halinde ise vade tarihinden itibaren gecikme zammı bir gün dahi beklenmeksizin anında hesaplanıp uygulanır.
Ancak, mükellef alacaklarının iade edilmemesi halinde ise 3 aylık bir bekleme süresinin öngörülmesi, idare ile mükellefler arasında kanuni olarak bir eşitsizlik yaratılması anlamına gelmekteydi.
Devlet alacaklarının gecikmesi halinde aylık yüzde 1,40 faiz hesaplanırken, mükellef alacaklarına yıllık yüzde 12 (aylık yüzde 1) tecil faizi hesaplanması yaratılan bu eşitsizliği açık olarak göstermekteydi.
İşte Anayasa Mahkemesi bu hükmü, Anayasa’nın 2. maddesinde güvence altına alınan “hukuk devleti” ilkesine ve 35. maddesinde güvence altına alınan “mülkiyet hakkının korunması” ilkesine aykırı bularak iptal etti.
Şimdi Ne Olacak ?
Anayasa’nın 153. maddesinin üçüncü fıkrasında, kanun, kanun hükmünde kararname veya TBMM İçtüzüğü ya da bunların hükümlerinin, iptal kararlarının Resmî Gazetede yayımlandığı tarihte yürürlükten kalkacağı belirtilir. Gereken hallerde Anayasa Mahkemesi iptal hükmünün yürürlüğe gireceği tarihi ayrıca kararlaştırabilir. Bu tarih, kararın Resmî Gazetede yayımlandığı günden başlayarak bir yılı geçemez.VUK’un 112. maddesinin dördüncü fıkrası fazla veya yersiz alınan vergilerin iadesinde başvuru tarihinden üç ay sonra başlamak üzere sınırlı da olsa faiz ödenmesine imkân tanımaktadır. Fıkranın iptali halinde sınırlı olarak yapılan ödemelerin dayanağını oluşturacak bir düzenleme kalmayacaktır.
Bu hukuksal boşluğu engellemek amacıyla anılan Anayasa Mahkemesi Kararı’nda, iptal hükmünün, Karar’ın Resmî Gazete’de yayımlanmasından başlayarak bir yıl sonra, yani 14 Mayıs 2012’de yürürlüğe girmesine, karar verilmiştir.
Tanınan bu bir yıllık süre içerisinde, vergi idaresinin, kendi alacağında uyguladığı faizi bireylerin alacaklarına da uygulamayı sağlayacak bir düzenleme yapması gerekmektedir.
Yahya ARIKAN
CUMHURİYET
