Soru: 3600 prim ve 15 yıl sigorta şartlarına uymaktayım. Yani6500 günlük sigortalıyım. SSK girişim 1988 ve hâlâ sigortalı olarakçalışıyorum. Bir kuruluşta 12 yıl çalıştım. Ve 2008’de kendi isteğimle iştenayrıldım. İşten ayrılmadan SSK’dan Bakırköy şubesine ‘Kıdem tazminatımıalabilir miyim?’ diye başvurdum. 2008’de ‘Hayır kendi isteğin ile ayrıldığıniçin tazminat alamazsın’ dediler. Nisan 2011’de eski çalıştığım yere gittimtazminatımı istedim. ‘2008’de başvursaydın verirdik. Ama şu an imkansız’ dediler.Ama bugün takip ediyorum aslında tazminatımı alabilirmişim. Aradan 3 yıl geçti.Kıdem tazminatımı alabilmem için ne yapmam gerekiyor? İş mahkemesine dava açsamkazanma şansım olur mu? Rahmi SEYHAN
Cevap: Emekli olmak için aranan sigortalılık süresi ve primödeme şartlarını yerine getiren, ancak yaş şartını yerine getiremeyensigortalılardan isteyenler kıdem tazminatını alarak işinden ayrılabilir. 8Eylül 1999’dan önce sigortalı olanlar yaş haddinden emekli olmak için, 15 yılsigortalılık süresi ve 3600 gün prim ödeme şartları ve erkekte 56-60, kadında52-58 arasında değişen yaş şartları aranıyor. Dolayısıyla 15 yıl sigortalılıksüresi ve 3600 gün prim ödeme şartlarını tamamlayanlar kendi isteği ileayrılsalar bile kıdem tazminatı alabiliyor.
Bununiçin yapılması gereken, sosyal güvenlik il veya merkez müdürlüklerinden ‘kıdemtazminatı alabilir’ yazısı alarak işverene ibraz etmekten ibaret. 2008’deSosyal Güvenlik Kurumu’ndan (SGK) ‘Emekli ikramiyesi alabilir’ yazısı alarak,işverene ibraz etseydiniz, ikramiyenizi alabilirdiniz. Ancak, işten ayrıldıktansonra bugüne kadar sigortalı olarak herhangi bir işte çalışmamışsanız, iştenayrılma iradenizin, emekli olacağınız yaşın dolmasını çalışmadanbekleyeceğinize karine (Tersi ispat edilene kadar gecerli sayilan hukuki kural)teşkil ettiği iddia edilebilir. Emekli ikramiyesinde 10 yıllık zaman aşımı süresiolduğundan, iş mahkemesine dava açarak kıdem tazminatınızı yargı yoluyla almayaçalışabilirsiniz.
Ancak,2008’de işinizden ayrıldıktan sonra başka bir işe girerek çalışmışsanız veyahâlâ çalışmaya devam ediyorsanız, işten ayrılmanız çalışmadan yaşı beklemeiradesiyle olmadığından kıdem tazminatı alamazsınız. Çünkü, 8 Eylül 1999’daemekli olmak için aranan sigortalılık süresi ve prim ödeme şartlarının yanınayaş şartı da getirilmesi üzerine, süre ve prim şartını sağlayanlara kıdemtazminatını alarak işten ayrılma hakkı verilerek, çalışmak istemeyenlerin kıdemtazminatı hakkı korundu.
Tazminat ve izin paranız son aldığınız brüt ücret üzerindenhesaplanır
Soru: 25 Haziran 2010’da işe başladım. Normal maaş olarak 1600 TLalırken sigorta primim brüt 1200 TL üzerinden 10 ay yattı. Daha sonrasındaiyileştirme yapılarak maaşımla aynı oranda 3 ay daha yattı. Ve şu anda iştençıkarıldım. Yani 10 ay net 900 TL 3 ayda net 1600 TL üzerinden prim yattı.Yıllık izin hak ettim ama kullanamadım (14 gün). Tazminat olarak ne alırım?(Kıdem-ihbar) Ve yıllık iznim nasıl değerlendirilir? Toplamda ne kadar tazminatalırım? 42 kişi işten çıkarıldı. Ve birçok arkadaşım bu sorunun yanıtını bekliyor.Ersin E.CAMKIRAN Cevap:Her çalışma yılı için son alınan brüt ücret tutarı kadar kıdem tazminatı,kullanmadığınız yıllık izniniz içinde, son aldığınız brüt ücretin 14 günlüktutarı kadar izin ücreti, iki haftalık ücretiniz tutarı kadar da ihbartazminatı alırsınız.
Ağustos 2013’te emekli olabilirsiniz
Soru: 25 Şubat 1955 doğumlu bir kadınım. Ağustos 1998 itibarıylaisteğe bağlı sigorta primi yatırmaya başladım. Düzenli olarak primlerimiödedim. Şu an 56 yaşındayım. Ve toplamda 13 yıl prim ödemiş durumdayım. Emekliolabilmem için ne zamana kadar prim ödemem gerekiyor? Hayriye ÜNALDI/İZMİR Cevap: SorunuzdanSSK’ya prim ödediğinizi anlıyoruz. SSK’da yaş haddinden emekli olmak için 15yıl sigortalılık süresi, 3600 gün prim ödeme ve 58 yaş şartlarına tabisiniz.Prim ödemeniz yeterli olduğundan, bundan sonra prim ödemeseniz de 15 yıllıksigortalılık sürenizi dolduracağınız Ağustos 2013’te emekli olabilirsiniz.İsteğe bağlı prim ödemeleri 1 Ekim 2008’den itibaren Bağ-Kur’a sayıldığındanprim ödemeye devam etmek istiyorsanız, Mart 2012’den itibaren isteğe bağlıdançıkarak, sigortalı bir işte çalışarak prim ödemelisiniz.
59 yaşı dolduracağınız tarihte emekli olabilirsiniz
Soru: Doğum tarihim 8 Ekim 1956. İlk işe giriş tarihim 1991. Aratarihlerde prim yatmamış boşluklarım vardır. Toplam yatmış SSK’lı prim günüm3625 gün. Halen çalışmaktayım. Hangi tarihte emekli olabilirim? Selami BOLULU Cevap: Yaş haddindenemekli olmak için, 25 yıl sigortalılık süresi, 3600 gün prim ödeme ve 59 yaşşartlarına tabisiniz. Prim ödemeniz yeterli olduğundan, bundan sonra primödemeseniz de 59 yaşınızı dolduracağınız 8 Ekim 2015’te emekli olabilirsiniz.
Vergi indirim hakkı almanız gerek
Soru: 1967 doğumluyum. 1985 sigorta girişim, 2915 gün primim var.Yüzde 42 engelli raporluyum. Nasıl emekli olabilirim? Faik DİREM Cevap: Engelli hakkıylaerken emekli olmak için vergi indirim hakkı almanız gerek. Vergi indirim hakkıalırsanız, emekli olmak için 15 yıl sigortalılık süresi ve 3600 gün prim ödemeşartına tabi olur ve 685 gün prim ödeyerek, 2915 gün olan prim ödemenizi 3600güne tamamlayacağınız tarihte emekli olabilirsiniz.
49 yaşınızı dolduruyorsanız emekli olabilirsiniz
Soru: İlk kez 12 Mart 1986’da sigortalı oldum. Toplam 7600 günprim ödedim. Ne zaman emekli olurum? HayatıNALBANT Cevap: Emekli olmak için, 25 yıl sigortalılık süresi,5300 gün prim ödeme ve 49 yaş şartlarına tabisiniz. Doğum tarihinizi bildirmemişsiniz.Süre ve prim şartını sağladığınızdan, 49 yaşınızı da dolduruyorsanızistediğiniz zaman emekli olabilirsiniz. Doldurmuyorsanız 49 yaşınızıdolduracağınız zaman emekli olabilirsiniz.
İsteyen hem Bağ-Kur’a hem de SSK’ya prim ödeyebilir
Soru: 1993’ten beri Bağ-Kur’luyum. Ara vermeden prim yatırıyorum.Üzerimde ticari araç var. Bağ-Kur’u kapatmadan SSK’ya geçmek istiyorum. Yeniçıkan Torba Yasa ile bu mümkün mü? Bağ-Kur’u kapatmadan SSK’lı olabilir miyim? Duran SIĞIRCI Cevap: Torba Yasaolarak adlandırılan 6111 sayılı yasa ile 1 Mart 2011’den itibaren Bağ-Kursigortalılarına, vergi kaydını kapatmadan ve faaliyetine son vermeden,sigortalı bir işte çalışarak 4/a sigortasına (eski adıyla SSK) prim ödeme hakkıgetirildi. Faaliyetinize son vermeden 4/a sigortalısı olabilirsiniz. Hattaisterseniz hem Bağ-Kur’a, hem SSK’ya prim ödeyebilirsiniz.
ekremsarisu@yaklasim.com
www.posta.com.tr
twitter.com/vergivekanunlar
http://vergivekanunlar.blogspot.com/