Fon gelirse işçinin işyerine bağlılığı biter
Dünkü yazımızda, mevcut kıdem tazminatıuygulamasının kaldırılıp yerine getirilmesi düşünülen kıdem tazminatı fonununişçiler için olumlu olumsuz yönlerinden bahsettik. Bugün de işverenler içinolumlu olumsuz yönlerini ele alıyoruz.
İşverenleraslında kıdem tazminatının tamamen kaldırılmasını talep ediyorlar bunuörgütleriyle de yüksek sesle dile getirip, uluslar arası sermayenin güçlüörgütleriyle (OECD, İMF, Dünya Bankası gibi) ülkemize baskı da yaptırıyorlar.
Örgütsüz olan işçiler ise buna karşın yüksek ses çıkaramıyorlar. İşçi ileişveren arasında sorun olan kıdem tazminatı meselesine devlet ise müdahil olup,kıdem tazminatını kaldıralım diyerek işvereni memnun eder görünürken, yerinekıdem tazminatı fonu getirelim diye işçilere de şirin görünmek istiyor ama asılamacı işçi-işveren arasında borç alacak ilişkisi yaratan devasa kıdemtazminatını fon kurarak kendi cebinde toplamaktır.
TİSKgibi bir işveren örgütü kıdem tazminatı yükünün işverenlerin sırtında çok yükoluşturduğunu ve bazı küçük ve orta ölçekli işletmeler için sermayelerinsıfırlanması riski ile karşı karşıya geleceklerini iddia ederek, kıdemtazminatının tamamen kaldırılmasını fon bile kurulmamasını istemektedirler.Ancak, kıdem tazminatına yüklenen anlamlardan birisi de “Ücretin sonrayabırakılmış hali” olmasıdır. Öyleyse, şirketlere yük olarak gösterilen kıdemtazminatları gerçek anlamda, işverenin sonraya bıraktığı ücrettir ve işçidenişverenine borçtur. Bu nedenle yük ise tıpkı bankadan alınan kredi gibidir.İşverenler bankalarda kredi aldıklarında ve kredi borçları da arttığında, “borçlarımız çok arttı, kredi baskısı yaşıyoruz, bankaları kapatın”diyemiyorlarsa, benzer şekilde kıdem tazminatları birikti bunu kaldırındememeleri gerekir.
***İşverenler için olumlu yönleri;
1-Kıdemtazminatı borçlusu işveren olmayacak
Kıdemtazminatı fonunun uygulamaya girmesi halinde, işyerinde çalışanlar işçileriiçin işveren Fona her ay SGK’ya bildirdiği kazanç toplamının yüzde 4 veya 8’ioranında (tasarı daha net değil) her ay fona prim ödeyecek ama işçilerine kıdemtazminatı ödemesi yapmayacak. Kıdem tazminatının borçlusu Fon olacak. Busebeple işyerleri kıdem tazminatı yükü altında kalmayacak.
2-İştençıkan/çıkarılana kıdem ödemeyecek
Mevcutuygulamada, işten kıdem tazminatı alacak şekilde çıkan veya işten çıkarılanakıdem tazminatı ödemek zorunda olan işveren Fonun devreye girmesi halinde iştençıkan veya çıkarılana kıdem tazminatı ödemek zorunda kalmayacak. Bu durumdaişten çıkarma konusunda tereddüt etmeyecek. Ayrıca, askere gidene, evlenene,emekli olana da kıdem ödemek zorunluluğu olmayacak.
3-Mahkemelerdenkurtulacaklar
Halen işmahkemelerinin en büyük konularından birisi işçilerin, işverenlerindenalamadıkları kıdem tazminatı davalarıdır. Kıdem tazminatı fonu gelirseişçilerin, işten çıkma/çıkarılma durumlarında kıdem tazminatı borçlusu işverenolmayacağı için işveren bu tür davalara muhatap olmayacaktır. Yani, dava ilevakit kaybetmeyecek, avukatlık ve dava masrafları ile de karşılaşmayacaktır.
4-Dahaçok işçi çalıştırabilecekler
Kıdemtazminatının kaldırılmasını talep büyük işveren örgütleri bunu talepederlerken, kıdem tazminatı yükünden korkan işverenler işçi işe alma konusundabu sebeple de tereddüt yaşıyor diyorlar. Kıdem Tazminatının kaldırılıp yerinefon uygulaması gelmesi halinde bu tür tereddütler de ortadan kalkacaktır.
1-İşçiyi işyerinde tutamazlarKıdem tazminatınınfonksiyonlarından, özelliklerinden birisi de, işçinin işyerine ve işverenebağlılığının ödülüdür. Yani işçi işyerine ve işverene ne kadar uzun süre bağlıkalırsa o kadar çok kıdem tazminatı alacaktır. İşte, kıdem tazminatı bugünküözelliklerini kaybederse yani kıdem tazminatı kaldırılıp yerine kıdem tazminatıfonu kurulduktan sonra artık işçinin işyerine ve işverene bağlılığı özelliğisona erecektir. Bu durumda da işçilerin işyerleri arasında gidip gelmesi yani İŞÇİ DEVRİ hızlanacaktır. O kadarhızlanacaktır bazen bir işçi bir günde 3 veya 4 defa işyeri değiştirecektir.
2-Kıdemini düşünen işçi işini bırakmaz
Birişyerinde aylık 1000 lira ile 5 yıldan beri çalışan bir işçiye karşı fabrikadan100-200 lira daha fazla ücret verildiğinde işçi 5 yıllık kıdemini yakmamakadına gitmemektedir. Ancak, 100 lira fazla ücret veren işyerine gittiğitakdirde kıdeminin yanmayacağını bilen işçi çok sık işyeri değiştirecektir. Budurumda işverenler nitelikli işçilerini çok daha rahat kaybedeceklerdir.Kaybeden de daha çok küçük ve orta ölçekli şirketler olacaktır.
3-İşverenlerin sermayeleri de fona aktarılacaktır
“Kıdem TazminatıFonu”nu çok işçi çalıştıran işverenler ile bu işverenlerin işçileriistemiyor ama az işçi çalıştıran işverenler ile bunların işçileri istiyor. Yanibüyük işverenler fonu istemiyor ama küçük işverenler istiyor.
Tıpkı, 506 Sayılı Kanun’un Geçici 20 inci Maddesi gereğince bazıözel banka ve borsaların çalışanları için SSK’ya prim ödemek yerine,kendilerinin emeklilik sandıkları kurması gibi çok işçi çalıştıran işverenler,kurulacak “Kıdem Tazminatı Fonu”na prim ödemek yerine bu primleri kendilerikullanmak, gerektiğinde kendi sandıklarından ve fonlarından kredi kullanabilmekistiyorlar. Küçük işverenler ise kıdem tazminatı yükü arttıkça ödemesıkıntısına düşmemek için fona taraftarlar.
Ayrıca fon kurulursa halen SSK ve İşsizlik Sigortasına ödenenprimlerden başka bir de her ay yüzde 4 veya 6 oranında kıdem tazminatı fonunaişveren ödeme yapacaklar. Yani devlete ödedikleri rakam artacak, devletinkasasına giren rakam da yükselecek.
Şu andaişyerinde çalışan işçileri için kıdem tazminatı karşılığı ayıran ve ayırdığı bufonu da sermayesiymiş gibi kullanabilen işveren kıdem tazminatı fonununkurulmasından sonra her ay belli oranda primi, devlete ödeyeceği için kendikullandığı fonu, devlete kullan diye verecektir. Mesela, 100 işçisi olan birfabrika aylık 200 bin lira brüt ücrete göre 8 bin ile 12 bin lirayı her ay fonagönderecektir ama fon olmasaydı bu ayırdığı parayı kendisi kullanabilmektedir.4-Fonu işveren değil devlet kullanacakİşverenlere,mevcut vergi ve prim ödemeleri dışında yeni bir ödeme daha getirecek ve halenkendilerince kullanılan (özel) fonun devlet tarafından kullanılması sonucunugetirecektir. “Kıdem Tazminatı Fonu” çok işçi çalıştıran işverenler ile az işçiçalıştıranlar işverenlerin taraf olduğu ve devletinde yeni bir kaynak gözüylebakarak talepkar olduğu bir DEV FON’u ortaya çıkaracaktır. Kıdem tazminatıfonunu da devlet 10 yıl boyunca tepe tepe kullanacaktır.