Çok sayıda birbirinden bağımsız yasal düzenlemelerle istihdam için getirilen, SGK primi teşvik ve destekleri bu Bültende özetlenmiştir.
1. Giriş
Çeşitli tarihlerde yapılan çok sayıda yasal düzenlemeyle, çoğu birbiriyle örtüşecek şekilde istihdam teşvik ve destekleri getirilmiştir. Bu destek ve teşviklere bakıldığında;
- Bir kısmının geçici süre ile yürürlükte olacağı, bir kısmının ise devamlı olduğu,
- Bir kısmı sosyal güvenlik mevzuatında düzenlenmişken, bir kısmının da başka mevzuatta düzenlenmiş olduğu,
görülmektedir. Bu durum mevzuatın hem izlenmesini güçleştirmekte, hem de yapılacak tercihleri zorlaştırmaktadır.
Bu bültende konunun özetlenmesi ve istihdam için getirilen sosyal güvenlik primleriyle ilgili teşvik ve desteklerin bir bütün olarak görülebilmesine yardımcı olunması amaçlanmaktadır.
Bu çerçevede aşağıda konu teşvik/destek türleri itibariyle özetlenecek, ayrıca bir özet tablo da bültenin sonunda yer alacaktır.
2. SGK Primi İşveren Payında Beş Puanlık İndirim
a) Mevzuat
- 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu madde: 81 (15.05.2008 tarih ve 5763 sayılı Kanunla değişik)
- Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı Genelgesi (19.08.2008/2008–93)
b) Destek Kapsamı
İşverenler açısından
5510 sayılı Kanun’un 81. maddesinin (ı) bendine göre; malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları prim oranının işveren hissesine ait kısmından yapılması öngörülen beş puanlık indirimden, bu Kanun’un 4. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamındaki sigortalıları çalıştıran, özel sektör işyeri işverenleri yararlanabilir.
Resmi nitelikteki işyerleri için indirimden yararlanılması mümkün değildir.
Sigortalılar açısından
Malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları prim oranının işveren hissesine ait kısmından yapılması öngörülen beş puanlık indirimden, özel nitelikteki işyerlerinde, 5510 sayılı Kanun’un 4. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında çalıştırılan ve uzun vadeli sigorta kollarına tabi bulunan sigortalılardan dolayı yararlanılabilecektir.
Sosyal Güvenlik Kurumu Genelgesinde yapılan açıklamaya göre;
- Sosyal güvenlik destek primine tabi çalışanlardan,
- Yurt dışında çalışan sigortalılardan,
- Aday çırak, çırak ve öğrencilerden,
- Harp malulleri ile 3713 ve 2330 sayılı Kanunlara göre vazife malullüğü aylığı alanlardan yalnızca kısa vadeli sigorta kollarına tabi olanlardan,
- Ceza infaz kurumları ile tutukevleri bünyesinde oluşturulan tesis, atölye ve benzeri ünitelerde çalıştırılan hükümlü ve tutuklulardan,
- Türkiye İş Kurumu tarafından düzenlenen meslek edindirme, geliştirme ve değiştirme eğitimine katılan kursiyerlerden
dolayı beş puanlık prim indiriminden yararlanılması mümkün bulunmamaktadır.
c) Destek Koşulları
Malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primlerinin işveren hissesinin beş puanlık kısmının Hazinece karşılanabilmesi için;
- Muaccel sigorta primi, işsizlik sigortası primi, idari para cezası ve bunlara ilişkin gecikme cezası ve gecikme zammı borçlarının bulunmaması,
- Aylık prim ve hizmet belgelerini yasal süresi içinde verilmesi,
- Tahakkuk etmiş sigorta primlerinin, işveren hissesinin Hazinece karşılanmayan kısmı ile sigortalı hissesinin tamamının yasal süresi içinde ödenmesi,
gerekmektedir.
d) Destek Tutarı
Yasal koşullara uyulması durumunda, kapsama giren sigortalılara ilişkin malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primlerinden işveren hisselerinin beş puanlık kısmı, Hazinece karşılanmaktadır.
e) Diğer Konular
6111 sayılı Kanun’la 5510 sayılı Kanun’da yapılan değişiklikle; gerek diğer bir prim desteği kapsamına, gerekse beş puanlık prim desteği kapsamına giren bir sigortalı için, ilgili kanunda mükerrer yararlanılamayacağı hususunda bir düzenleme bulunmayan hallerde, aynı dönemde aynı sigortalı için iki ayrı kanunda öngörülen prim desteklerinden yararlanılması olanaklı hale getirilmiştir. Bu durumda, her iki destek kapsamına giren sigortalılardan dolayı öncelikle beş puanlık prim desteğinden, ardından diğer kanunda öngörülen destekten yararlanılabilecektir.
Bu düzenlemeyle;
- 4447 sayılı Kanun’un geçici 7, geçici 9 ve geçici 10. maddesinde (Ek istihdam prim desteği),
- 4857 sayılı Kanun’un 30. maddesinin altıncı fıkrasında (Özürlü istihdamı prim desteği),
- 5510 sayılı Kanun’un ek 2. maddesinde (Yatırım teşvikleri kapsamında sağlanan prim desteği),
- 5225 sayılı Kanun’un 5. maddesinde (Kültür yatırım ve girişimlerinde sağlanan prim desteği),
- 5746 sayılı Kanun’un 3. maddesinin üçüncü fıkrasında (Ar-Ge faaliyetlerinde sağlanan prim desteği),
öngörülen sigorta prim desteğinden yararlanılması sırasında, öncelikle beş puanlık prim desteğinden yararlanılacak, ardından belirtilen Kanunlarda öngörülen desteklerden, işveren hissesine isabet eden beş puanlık kısım düşüldükten sonra kalan işveren hissesi üzerinden ilgili kanunlarda öngörülen oranlar üzerinden yararlanılabilecektir.
3. Özürlü İstihdamı Destekleri
a) Mevzuat
- 4857 sayılı İş Kanunu madde: 30 (15.05.2008 tarih ve 5763 sayılı Kanunla değişik)
- Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı Genelgesi (19.08.2008/2008–77)
b) Destek Kapsamı
İstihdam edilen özürlülere ilişkin sigorta primi desteğinden, özel sektör işverenlerince çalıştırılan özürlü sigortalılardan dolayı yararlanılabilmektedir.
Kamu işyerlerinde (genel ve katma bütçeli idareler, il özel idareleri, belediyeler, köyler ile bunlara bağlı işletmeler, sermayesinin yarısından fazlası bunlara ait olan işyerleri ve diğer kamu işyerlerinde) çalıştırılan özürlü sigortalılar için, teşvikinden yararlanılması mümkün değildir.
İş Kanunu hükümleri çerçevesinde yer altı ve su altı işlerinde özürlü işçi çalıştırılması yasak olduğundan, bu faaliyetleri yapan işyerlerinde fiilen yer altı ve su altı işlerinde çalıştırılanlardan dolayı sigorta primi işveren hissesi teşvikinden yararlanılması mümkün değildir.
c) Destek Koşulları
İstihdam edilen özürlülere ilişkin sigorta primi desteğinden yararlanabilmek için;
- Gerekli başvuru ve prosedürlerin yerine getirilmiş olması,
- Türkiye İş Kurumu İl/Şube Müdürlüklerinden onaylatılacak, özürlü statüsünde çalıştırılan sigortalılarla ilgili istenen bilgileri içeren ve örneği SGK Genelgesi ekinde yer alan belgenin aslı ile birlikte işyerinin bağlı bulunduğu Sosyal Güvenlik İl/Merkez Müdürlüğüne müracaat edilmesi,
- Çalıştırılan sigortalılarla ilgili olarak 506 sayılı Kanun uyarınca verilmesi gereken aylık prim ve hizmet belgelerinin yasal süresi içinde verilmesi,
- Yasal süresi içinde verilmiş olan aylık prim ve hizmet belgeleri kapsamında tahakkuk eden sigorta primlerinin sigortalı hissesine isabet eden kısmı ile Hazinece karşılanmayan işveren hissesine isabet eden kısmının tamamının ödenmesi,
gerekmektedir.
d) Destek Tutarı
4857 sayılı Kanun’un 30. maddesinde, özel sektöre ait;
- Aynı il içinde elli veya daha fazla işçi çalıştırılmasından dolayı yüzde üç oranında kontenjan dahilinde çalıştırılması gereken her bir özürlü sigortalı için prime esas kazanç alt sınırı üzerinden hesaplanan sigorta primine ait işveren hisselerinin tamamının,
- Elli veya daha fazla sigortalı çalıştıran işverenlerin kontenjan fazlası olarak çalıştırdıkları özürlü sigortalılar ile yükümlü olmadıkları halde özürlü sigortalı çalıştıran işverenlerin çalıştırdıkları her bir özürlü sigortalı için prime esas kazanç alt sınırı üzerinden hesaplanan sigorta primine ait işveren hisselerinin yüzde ellisinin,
Hazinece karşılanması öngörülmüştür.
4. Ek İstihdamı Desteği (4447 sayılı Kanun geçici madde 7)
a) Mevzuat
- 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu geçici madde: 7 (15.05.2008 tarih ve 5763 sayılı Kanunla değişik)
- Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı Genelgesi (01.08.2008/2008–73)
b) Destek Kapsamı
Destek kapsamına; 01.07.2008 tarihinden önceki altı aylık dönemde prim ve hizmet belgelerinde kayıtlı sigortalılar dışında olması şartıyla, bu tarihten önceki bir yıllık dönemde işyerine ait prim ve hizmet belgelerinde bildirilen ortalama sigortalı sayısına ilave olarak, aynı tarihten itibaren bir yıl içinde işe alınan ve fiilen çalıştırılanlar girmektedir.
c) Destek Koşulları
4447 sayılı kanun’un geçici 7. Maddesinde düzenlenen sigorta primi desteğinden yararlanabilmek için;
- Sigortalının işe giriş tarihi itibariyle, erkek ise 18 yaşından büyük ve 29 yaşından küçük, kadın ise 18 yaşından büyük olması,
- Sigortalının, Ocak 2008 – Haziran 2008 aylarına ilişkin aylık prim ve hizmet belgelerinde kayıtlı olmaması,
- Sigortalının, 01.07.2008 – 30.06.2009 döneminde işe alınmış olması,
- Sigortalının, fiilen çalışması,
- İşyerinin ilave istihdam koşulunu sağlamış olması,
- Kapsama giren sigortalılara ilişkin 4447 sayılı Kanun çeşidi seçilmek suretiyle düzenlenmiş olan aylık prim ve hizmet belgelerinin, yasal süresi içinde verilmiş olması,
- Tahakkuk etmiş sigorta primlerinin sigortalı hissesine isabet eden kısmı ile İşsizlik Sigortası Fonundan karşılanmayan işveren hissesine isabet eden kısmın tamamının ödenmesi,
gerekmektedir.
d) Destek Tutarı
4447 sayılı Kanun’un geçici 7. maddesinde öngörülen şartları taşıyan sigortalıların işe girdiği tarihten itibaren prime esas kazanç alt sınırı üzerinden tahakkuk eden işveren hissesi sigorta priminin;
- Birinci yıl için yüzde yüzü,
- İkinci yıl için yüzde sekseni,
- Üçüncü yıl için yüzde altmışı,
- Dördüncü yıl için yüzde kırkı,
- Beşinci yıl için yüzde yirmisi,
işsizlik Sigortası Fonundan karşılanır.
e) Diğer Konular
- Mevcut bir işyerinin kapatılarak, değişik bir ad veya unvan ya da bir iş birimi olarak aynı faaliyette açılması veya çalışan sigortalıların bütün olarak devredilmesi halinde teşvik uygulanmamaktadır.
- İlişkili şirketler arasında istihdamın kaydırılması, şahıs işletmelerinde işletme sahipliğinin değiştirilmesi gibi ek bir kapasite ve istihdam artışına neden olmayan, sadece teşviklerden yararlanmak amacıyla yapılan işlemler hakkında işveren hissesi sigorta prim teşviki uygulanmamaktadır.
5. Ek İstihdamı Desteği (4447 sayılı Kanun geçici madde 9)
a) Mevzuat
- 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu geçici madde: 9 (28.01.2010 tarih ve 5951 sayılı Kanunla değişik)
- Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı Genelgesi (11.09.2009/2009–113)
- Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı Genelgesi (23.02.2010/2010–33)
b) Destek Kapsamı
İşsizlik Sigortası Kanunu’nun geçici 9. maddesiyle, 18.08.2009 – 31.12.2009 tarihleri arasında, 2009/Nisan ayına ilişkin olarak düzenlenmiş aylık prim ve hizmet belgesinde kayıtlı olmayıp işe alınanlar kapsama alınmıştır.
Düzenleme 5951 sayılı Kanun’la değiştirilmiş, 2009 yılı Ekim ayına ilişkin olarak düzenlenen aylık prim ve hizmet belgesinde kayıtlı olanlara ek olarak 01.01.2010 – 31.12.2010 döneminde işe alınanlar da destek kapsamına alınmıştır.
c) Destek Koşulları
5951 sayılı Kanun’la değişik 4447 sayılı İşsizlik sigortası Kanunu’nun geçici 9. maddesine göre, destekten yararlanabilmek için;
- Sigortalının, 01.01.2010 – 31.12.2010 döneminde işe alınmış olması,
- İşe alınış tarihinden önceki üç aylık dönemde verilen aylık prim ve hizmet belgelerinde kayıtlı olmaması,
- Sigortalının, fiilen çalışması,
- İşyerinin ilave istihdam koşulunu sağlamış olması,
- Kapsama giren sigortalılara ilişkin olarak düzenlenmiş olan aylık prim ve hizmet belgelerinin, yasal süresi içinde verilmiş olması,
- Tahakkuk etmiş sigorta primlerinin sigortalı hissesine isabet eden kısmı ile İşsizlik Sigortası Fonundan karşılanmayan işveren hissesine isabet eden kısmın tamamının ödenmesi,
gerekmektedir.
d) Destek Tutarı
4447 sayılı Kanun’un geçici 9. maddesinde öngörülen şartları taşıyan sigortalıların işe girdiği tarihten itibaren prime esas kazanç alt sınırı üzerinden hesaplanan sigorta primi işveren hissesi altı ay süresince işsizlik Sigortası Fonundan karşılanmaktadır.
6. Ek İstihdamı Desteği (4447 sayılı Kanun geçici madde 10)
a) Mevzuat
- 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu geçici madde: 10 (13.02.2011 tarih ve 6111 sayılı Kanunla değişik)
- Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı Genelgesi (07.06.2011/2011–4)
b) Destek Kapsamı
Destek kapsamına;
- 01.03.2011 ila 31.12.2015 tarihleri arasında işe alınan
- 18 yaşından büyük
- Sigortalının işe alındığı tarihten önceki altı aylık dönemde verilmiş aylık prim ve hizmet belgelerinde kayıtlı olmayan
- İşletmede fiilen çalışan
- Ortalama sigortalı sayısına ilave olarak çalıştırılan
personel girmektedir.
c) Destek Koşulları
İşsizlik Sigortası Kanunu’na eklenen geçici 10. maddede yer alan destekten yararlanabilmek için aşağıdaki koşulların sağlanması gerekmektedir:
- Sigortalının 01.03.2011 ila 31.12.2015 tarihleri arasında işe alınmış olması
- Sigortalının 18 yaşından büyük olması
- Sigortalının işe alındığı tarihten önceki altı aylık dönemde Kurumumuza verilmiş aylık prim ve hizmet belgelerinde kayıtlı olmaması
- Sigortalının fiilen çalışması
- İşyerinin özel sektör işverenlerine ait olması
- Sigortalının ortalama sigortalı sayısına ilave olarak çalıştırılması
- İşyerinin yasal ödeme süresi geçmiş prim, idari para cezası ve bunlara ilişkin gecikme cezası ve gecikme zammı borcunun bulunmaması
- Aylık prim ve hizmet belgesinin Kurumumuza yasal süresi içinde gönderilmesi
- Tahakkuk eden sigorta primlerinin yasal süresi içinde ödenmesi
d) Destek Tutarı
5510 sayılı Kanun’un 81. maddesinde sayılan ve 82. maddesi uyarınca belirlenen prime esas kazançlar üzerinden hesaplanan sigorta primlerinin işveren hissesine ait tutarı, işe alınan tarihten itibaren işsizlik Sigortası Fonundan karşılanmaktadır.
e) Destekten yararlanma süresi
Sigorta primi işveren hissesi desteğinden yararlanma süresi, kapsama giren sigortalının yaşına, mesleki yeterlik belgesi sahibi veya mesleki ve teknik eğitim veren orta veya yüksek öğretimi ya da Türkiye İş Kurumunca düzenlenen iş gücü yetiştirme kursunu bitirip bitirmediğine, Türkiye İş Kurumuna kayıtlı işsiz olup olmadığına göre belirlenmektedir.
Bu ölçütler çerçevesinde destekten yararlanma süreleri aşağıdaki tabloda yer almaktadır:
| Sigortalının Durumu | Destek Süresi | ||
| 1. 18 yaşından büyük ve 29 yaşından küçük erkekler ile 18 yaşından büyük kadın sigortalılar | |||
| a) Mesleki yeterlilik belgesi sahibi olup belgede belirtilen meslek ya da alanlarda işe alınan ve/veya çalıştırılanlardan: | |||
| Türkiye İş Kurumuna kayıtlı işsiz olmayanlardan dolayı | 48 ay | ||
| Türkiye İş Kurumuna kayıtlı işsiz olanlardan dolayı | 54 ay | ||
| b) Mesleki ve teknik eğitim veren orta veya yüksek öğretimi ya da Türkiye İş Kurumunca düzenlenen işgücü yetiştirme kursunu bitirip belgede belirtilen meslek ya da alanlarda işe alınan ve/veya çalıştırılanlar: | |||
| Türkiye İş Kurumuna kayıtlı işsiz olmayanlardan dolayı | 36 ay | ||
| Türkiye İş Kurumuna kayıtlı işsiz olanlardan dolayı | 42 ay | ||
| c) Mesleki yeterlilik belgesi sahibi olmayan, mesleki ve teknik eğitim veren orta veya yüksek öğretimi ya da Türkiye İş Kurumunca düzenlenen işgücü yetiştirme kursunu bitirmeyenlerden | |||
| Türkiye İş Kurumuna kayıtlı işsiz olmayanlardan dolayı | 24 ay | ||
| Türkiye İş Kurumuna kayıtlı işsiz olanlardan dolayı | 30 ay | ||
| 2. 29 yaşından büyük erkek sigortalılar | |||
| a) Mesleki yeterlik belgesi sahibi veya mesleki ve teknik eğitim veren orta veya yüksek öğretimi ya da Türkiye İş Kurumunca düzenlenen işgücü yetiştirme kursunu bitiren ve belgede belirtilen meslek ya da alanlarda işe alınan ve/veya çalıştırılanlar | |||
| Türkiye İş Kurumuna kayıtlı işsiz olmayanlardan dolayı | 24 ay | ||
| Türkiye İş Kurumuna kayıtlı işsiz olanlardan dolayı | 30 ay | ||
| b) Mesleki yeterlik belgesi almamış veya mesleki ve teknik eğitim veren orta veya yüksek öğretimi ya da Türkiye İş Kurumunca işgücü yetiştirme kursunu bitirmemiş, ancak Türkiye İş Kurumuna kayıtlı işsiz olanlardan dolayı | 6 ay | ||
7. Ar-Ge ve Destek Personeli İstihdamı Teşvikleri
a) Mevzuat
- 5746 sayılı Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun madde: 3
- Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin Desteklenmesine İlişkin Uygulama ve denetim Yönetmeliği
b) Destek Kapsamı
Destek kapsamına;
- Ar-Ge merkezlerinde, kamu kurum ve kuruluşları ile kanunla kurulan vakıflar tarafından veya uluslararası fonlarca desteklenen Ar-Ge ve yenilik projelerinde ve rekabet öncesi işbirliği projelerinde çalışan Ar-Ge personeli
- Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu’nun geçici 2. maddesi uyarınca ücreti gelir vergisinden istisna olan Ar-Ge personeli
- Ar-Ge personel sayısının yüzde onunu aşmamak kaydıyla destek personeli,
girmektedir.
c) Destek Koşulları
Kapsamdaki çalışanlar için destekten yararlanabilmek için, 5746 sayılı Kanun türü seçilerek düzenlenmiş olan aylık prim ve hizmet belgelerinin, yasal süresi içinde Kuruma verilmesi gerekmektedir.
d) Destek Tutarı
5746 sayılı Kanun kapsamına giren sigortalıların, kapsama giren çalışmaları karşılığında elde ettikleri ücretleri üzerinden hesaplanan sigorta primi işveren hissesinin yarısı, Maliye Bakanlığı bütçesine konulacak ödenekten karşılanmaktadır.
Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde faaliyet gösteren işletmelerin, bu işyerlerinde fiilen çalışan ve ücretleri gelir vergisinden istisna tutulan personelin, bu çalışmaları karşılığında elde ettikleri ücretleri üzerinden hesaplanan sigorta primi işveren hissesinin yarısı, her bir çalışan için beş yıl süreyle Maliye Bakanlığı bütçesine konan ödenekten karşılanmaktadır.
8. Teşvik Belgeli Yatırımlarda İstihdamı Teşvikleri
a) Mevzuat
- 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ek madde: 2 (5921 sayılı Kanun’la eklenen madde)
- Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı Genelgesi (29.06.2011/2011-54)
b) Destek Kapsamı
Sigorta primi işveren hissesi desteğinden, Hazine Müsteşarlığınca düzenlenen teşvik belgesinin tamamlama vizesinin yapıldığı (yatırımın yapıldığı) işyerlerinden dolayı yararlanılabilmektedir.
Destekten, büyük ölçekli yatırımlar ile bölgesel uygulama kapsamında desteklenen yatırımlardan, tamamlama vizesi yapılmış teşvik belgesinde kayıtlı istihdamı aşmamak kaydıyla;
- Komple yeni yatırımlarda, teşvik belgesi kapsamında gerçekleşen yatırımla sağlanan,
- Diğer yatırımlarda yatırımın tamamlanmasını müteakip, yatırıma başlama tarihinden önceki son altı aylık dönemde (mevsimsellik özellik taşıyan yatırımlarda bir önceki yıla ait mevsimsel istihdam ortalamaları dikkate alınır) Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğüne verilen aylık prim ve hizmet belgesinde bildirilen ortalama işçi sayısına ilave edilen,
sigortalılardan dolayı yararlanılabilir.
c) Destek Koşulları
Destek kapsamına giren personele ödenen ücretlerde, destekten yararlanabilmek için;
- Yasal ödeme süresi geçmiş sigorta primi, işsizlik sigortası primi, idari para cezası ve bunlara ilişkin gecikme cezası ve gecikme zammı borçlarının bulunmaması/ yeniden yapılandırılmış veya tecil ve taksitlendirilmiş olması,
- 6183 sayılı Kanun’un 22/A maddesi uyarınca Maliye Bakanlığı tahsilat dairelerine müracaat tarihinden önceki 15 gün içinde vadesi geçmiş borcunun bulunmaması,
- Aylık prim ve hizmet belgelerinin 25510 no.lu kanun numarası seçilerek yasal süresi içinde Kuruma gönderilmesi,
- Sigorta primlerinin yasal süresi içinde ödenmesi,
gerekmektedir.
d) Destek Tutarı
Kapsama giren personel için ödenmesi gereken sigorta primi işveren hissesinin asgari ücrete tekabül eden kısmı, yatırım yapılan bölge ve sektöre bağlı olarak belli bir süre Hazine tarafından karşılanabilmektedir.
9. Kültür İşletmelerinde İstihdamı Teşvikleri
a) Mevzuat
- 5225 sayılı Kültür Yatırımları ve Girişimlerini Teşvik Kanunu madde: 5
- 5225 sayılı Kültür Yatırımları ve Girişimlerini Teşvik Kanunu Genel Tebliği (Seri No: 1)
b) Destek Kapsamı
Kültür Yatırımları ve Girişimlerini Teşvik Kanunuyla getirilen gelir vergisi stopajı indiriminden, kültür yatırımı ve kültür girişimi belgesi almış kurumlar vergisi mükellefleri yararlanabilmektedir.
c) Destek Koşulları
İndirimden yararlanma koşulları şunlardır:
- Kültür yatırımı belgesi veya kültür girişimi belgesi alınmış olması gerekir.
- İndirim sadece kültür yatırımı ve girişimi belgesi olan yerlerde fiilen çalıştırılan işçilerin ücretleri için uygulanır. Bu işyerlerine ilişkin bordrolarda gösterilmiş olsa dahi, fiilen bu işyerlerinde çalışmayan işçiler açısından indirimden yararlanılamaz.
d) Destek Tutarı
Belgeli yatırım veya işletmede çalıştırılan işçilerin ücretleri üzerinden hesaplanan gelir vergisinin;
- Yatırım aşamasında üç yılı aşmamak kaydıyla % 50'si,
- İşletme aşamasında ise yedi yılı aşmamak kaydıyla % 25'i,
verilecek muhtasar beyanname üzerinden tahakkuk eden vergiden terkin edilir.
Yatırım veya girişim belgesinin yukarıda belirtilen sürelerden daha kısa olması halinde indirimden, belgede yer alan süre kadar yararlanılabilir. Belgelerde yer alan sürenin daha uzun olması durumunda, indirimden yararlanılacak süre yatırım aşaması için üç yılı, işletme aşaması için de yedi yılı aşamaz.
e) Diğer Konular
- Belgeli kültür yatırımlarını veya işletmelerini Kültür ve Turizm Bakanlığının izni ile kiralayan veya devralan kurumlar vergisi mükellefleri de kalan süre için indirim uygulamasından yararlanabilirler.
10. Teşvik ve Desteklerde Tercih Olanağı
Yukarıda 2. bölümde belirtildiği üzere, gerek diğer bir prim desteği kapsamına, gerekse beş puanlık prim desteği kapsamına giren bir sigortalı için, ilgili kanunda mükerrer yararlanılamayacağı hususunda bir düzenleme bulunmayan hallerde, her iki destek kapsamına giren sigortalılardan dolayı öncelikle beş puanlık prim desteğinden, ardından diğer kanunda öngörülen destekten yararlanılabilecektir.
Buna göre;
- 4447 sayılı Kanun’un geçici 7, geçici 9 ve geçici 10. maddesinde (Ek istihdam prim desteği),
- 4857 sayılı Kanun’un 30. maddesinin altıncı fıkrasında (Özürlü istihdamı prim desteği),
- 5510 sayılı Kanun’un ek 2. maddesinde (Yatırım teşvikleri kapsamında sağlanan prim desteği),
- 5225 sayılı Kanun’un 5. maddesinde (Kültür yatırım ve girişimlerinde sağlanan prim desteği),
- 5746 sayılı Kanun’un 3. maddesinin üçüncü fıkrasında (Ar-Ge faaliyetlerinde sağlanan prim desteği),
öngörülen sigorta prim desteğinden yararlanılması sırasında, öncelikle beş puanlık prim desteğinden yararlanılacak, ardından belirtilen Kanunlarda öngörülen desteklerden, işveren hissesine isabet eden beş puanlık kısım düşüldükten sonra kalan işveren hissesi üzerinden ilgili kanunlarda öngörülen oranlar üzerinden yararlanılabilecektir.
Öte yandan, aynı sigortalı için 5 puanlık destek dışında, birden fazla desteğin söz konusu olması durumunda, bu desteklerden birisinin tercih edilmesine yasal bir engel bulunmamaktadır. Buna göre örneğin, özürlü bir Ar-Ge personeli için; önce beş puanlık indirim uygulanacak, daha sonra ise özürlülere sağlanan destekten veya Ar-Ge çalışanına sağlanan destekten, tercih edilen birisinden yararlanılabilecektir.
11. Destek Türleri İtibariyle Sağlanan Avantaj Tutarları Tablosu
Bir önceki bölümde de açıklandığı üzere, beş puanlık indirimden sonra, aynı sigortalı için birden fazla destekten yararlanmak olanaklı ise, desteklerden birisinin tercihine yasal bir engel yoktur.
Gerek yapılacak tercihte yardımcı olmak amacıyla, gerekse de sağlanan destek tutarının görülebilmesi amacıyla, destek türleri itibariyle sağlanan avantajları gösteren bir tablo aşağıda yer almaktadır.
TABLO
| Teşvik / Destek | Yasal Dayanak | Sağlanan avantaj (TL) | |
Taban ücrette | Tavan ücrette | ||
| Öncelikle uygulanacak destek | |||
| SGK primi işveren payında beş puanlık indirim | 5510 sayılı Kanun Madde 81 | 41,85 | 272,03 |
| Sonra uygulanacak destekler | |||
| Özürlü istihdamı desteği (zorunlu) | 4857 sayılı İş Kanunu Madde 30 | 121,37 | 121,37 |
| Özürlü istihdamı desteği (gönüllü) | 4857 sayılı İş Kanunu Madde 30 | 60,69 | 121,35 |
| Ek istihdam desteği | 4447 sayılı Kanun Geçici madde 7 | 121,37-24,27 | 121,37-24,27 |
| Ek istihdam desteği | 4447 sayılı Kanun Geçici madde 9 | 121,37 | 121,37 |
| Ek istihdam desteği | 4447 sayılı Kanun Geçici madde 10 | 121,37 | 788,87 |
| Ar-Ge ve destek personeli istihdamı | 5746 sayılı Ar-Ge Kanunu Madde 3 | 60,69 | 394,44 |
| Teşvik belgeli yatırımlarda ek istihdam teşviki | 5921 sayılı Kanun Madde 2 | 121,37 | 121,37 |
| Kültür işletmelerinde istihdam teşviki | 5225 sayılı Kanun Madde | 60,69/30,35 | 394,44/197,22 |
NOTLAR:
- 4447 sayılı Kanun’un 7. maddesinde yer alan destek, yıllar itibariyle % 100 ile % 20 arasında değişmektedir.
- Kültür yatırımları ve girişimlerinde destek, yatırım aşamasında üç yılla sınırlı olarak % 50, işletme aşamasında yedi yılla sınırlı olarak % 25 oranında hesaplanmaktadır.
- Hesaplamalarda sigorta primi işveren payı % 19,5 oranı dikkate alınmıştır.
Uyarılar
- Yukarıda konular oldukça özetlenmiş olup, uygulama yapılırken ilgili mevzuat incelenmelidir.
- Başta 5084 sayılı Kanun destekleri olmak üzere, yaygın kullanımı kalmayan bazı destekler ihmal edilmiştir. PWC Türkiye
kayanak :http://www.ozdogrular.com/content/view/16701/
