Hapse girmeyen şirket ortağı ve vatandaş kalmayacaktı
.
YENİ Türk Ticaret Kanunu, mevcut şekliyle yürürlüğe girip aynen uygulansaydı, hapishanelerde yer kalmayacaktı.
Örneğin bu gün ele alacağımız “şirkete borçlanma” olayında, şirkete 1 lira dahi olsa borçlanan ortak; bundan dolayı iki yıla kadar hapse girebilecekti.
Aynı şekilde, anonim şirket yönetim kurulu üyesinin; şirketten vadeli mal alan “kayınvalidesi, baldızı, dayısı, amcası, teyzesi, halasının çocuğu” vadeli mal aldığı için hapse girebilecekti!..
YENİ TTK’DA PARA ÇEKME YASAĞI NEYDİ, NE OLUYOR? 1.ORTAKLARA ŞİRKETE BORÇLANMA YASAĞI NEYDİ?
Yeni Türk Ticaret Kanunu aynen yürürlüğe girseydi;
- Anonim ve limited şirket ortakları, şirketten 1 lira dahi borç çekseler, ortaklara her defasında “adli para cezası” uygulanacaktı.
- Bu ceza, bir defada 730 günü yani 73 bin TL’yi bulabilecekti.
- Ceza 300 günden az olamayacaktı. Örneğin yıl içinde iki kez borçlanana; en az 300 x 2 = 600 günlük “adli para cezası” uygulanacaktı.
- Para cezası ödenmezse, ortak 600 gün hapse girecekti.
- Hapis cezasına, kesinlikle erteleme yoktu.
ÇİÇEK GÖNDEREN HAPSE GİREBİLECEKTİ
Şirket ortağı, bir yere çiçek gönderdiğinde, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı müfettişlerince;
“İşle ilgili olduğunu ispat edin. Aksi halde kişisel bir harcamanız için şirketten para çekilmiş kabul ederim” denilebilecekti. Benzeri uygulama; çelenk faturası, iş yemeği faturası, cep telefonu ödemeleri vs. için de olabilecekti.
Ardından da 73 bin TL’ye kadar adli para cezası ödenmezse “iki yıla kadar hapis” uygulanabilecekti!
2. ORTAKLARIN ŞİRKETE BORÇLANMA YASAĞI NE ŞEKİLDE DEĞİŞİYOR?
Yeni Türk Ticaret Kanunu’nun, şirket ortağına şirkete borçlanma yani “şirketten para çekme yasağı” getiren 358. maddesi, tepkiler üzerine, yürürlüğe girmeden değişiyor.
Maddenin yeni şekline göre;
“Pay sahipleri, sermaye taahhüdünden doğan vadesi gelmiş borçlarını ödemedikçe, şirkete borçlanamayacaklar”.
Buna göre şirkete vadesi gelmiş “sermaye taahhüdü borcu” bulunmayanlar, şirketten borç para çekebilecekler.
Kaynanalar hapse girmekten kurtuldu
SADECE kaynanalar değil; halalar, teyzeler, amcalar, dayılar, nineler, dedeler, anneler, babalar, torunlar.. kısaca bütün sülale kurtuldu.
Yeni Türk Ticaret Kanunu’nun 395/2’inci maddesine göre; şirket yönetim kurulu üyesi, eşi ve her birinin üçüncü derece dahil kan ve sıhri hısımları, yönetim kurulu üyesinin şirketinden vadeli veya taksitle mal (buzdolabı, TV, otomobil, elbise, apartman dairesi vs.) alırlarsa;
- 73 bin liraya kadar “adli para cezası” ödeyeceklerdi.
- Para cezasını ödeyemeyen akraba da “iki yıla kadar hapse” girecekti.
İnsanın okuduğunda gözlerine inanamadığı, uygulandığında neredeyse herkesin hapse girebileceği bu 395/2. madde, yapılacak olan TTK değişikliği ile “yürürlüğe girmeden” bütünüyle iptal edilecek.
İnsanlar da herhalde “derin bir nefes” alarak “ohh...” diyecekler.
Kâr payı avansı dağıtma avantajı
YENİ Türk Ticaret Kanunu’nun olumlu yönlerinden biri de “kâr payı avansı” ile ilgili..
Yeni TTK’nın 509’uncu maddesine göre, anonim şirketler ortaklarına “kâr payı avansı” dağıtabilecekler. Bu avans, ortaklara verilen yasal bir borç sayılacak. Ancak, verilen avans dönem sonunda ortaya çıkacak dağıtılabilir kârdan fazla ise, şirkete iade edilecek.
Maliye Bakanlığı, dönem sonu kârından fazla “kâr payı avansı” dağıtılması olayına sıcak bakmıyor ve “örtülü kazanç dağıtımı” olarak nitelendiriyor. Buna dikkat etmekte yarar var.
Kâr payı avansı olayında, mevcut şirketlerin yüzde 85’ini oluşturan limited şirketler unutulmuştu! 12 Nisan tarihli “Limited Şirketlerin Suçu Ne?”, 30 Nisan tarihli “Kâr Payı Avansında Bakanı Kim Yanılttı?” başlıklı yazılarımızda, bu hususa dikkati çekmiştik. Yapılacak olan yeni değişikliklerde, bu uyarımız da gözönüne alındı. Değişikliklerin yasalaşması ile birlikte, limited şirketler de “kâr payı avansı” dağıtabilecekler.
Şirkete borçlanmadı Maliye bir koyundan ‘dört post’ çıkarıyor
ORTAKLARIN veya yakınlarının şirkete borçlanması halinde; vergi yönünden ciddi yaptırımlar var. Maliye vergi üstüne vergi, ceza üstüne ceza alıyor. Sonuçta, bir koyundan (yani borçlanmadan) “dört post” çıkartıyor.
- Birinci Post: “Çekilen borç para, şirket adına bankaya yatırılsaydı şu kadar faiz
geliri olacaktı” yaklaşımıyla, olay “transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü kazanç dağıtımı” olarak nitelendiriliyor ve “kurumlar vergisi” ile “vergi ziyaı cezası” isteniyor.
- İkinci Post: Borç paranın faizi kadar, ortağa “kâr payı” dağıtılmış sayılıyor. Bu kâr
payı üzerinden de yüzde 15 stopaj (vergi kesintisi) ve “vergi ziyaı cezası” isteniyor.
- Üçüncü Post: Dağıtıldığı varsayılan kâr payının yarısı, yasada belirtilen sınırı (2012 yılında 25 bin TL) aşıyorsa, gerçek kişi ortağın “kâr payı geliri” olarak beyan etmesi isteniyor.
- Dördüncü Post: 1 Ağustos 2010 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanan 6009 sayılı kanunla, ortağa verilen borç paranın faizi üzerinden, dördüncü post olarak “yüzde 18 KDV” isteniyor.
DÖRT POST VERGİSİNDEN KURTULMANIN YOLU
Bunun iki yolu var.
Birincisi “en garanti” olanı. Şirketten borç para çekilmez, olur biter.
İkincisi ise; çekilen borcu güncel faiz oranına göre adatlandırma ve KDV uygulama yoluna gidilmesi.
Kâr dağıtana 275 bin TL’ye kadar vergi yok
ŞİRKET ortaklarının, şirkete borçlanmaları Yeni Türk Ticaret Kanunu değiştirilince sorun olmaktan çıkacak. Ancak yan tarafta okuduğunuz gibi, Kurumlar Vergisi Kanunu açısından, “bir koyundan dört post” sorunu var.
O nedenle en anlamlısı, şirketin ortaklarına yıl içinde “avans kâr dağıtımı” yapması ya da “birikmiş kârları dağıtması” oluyor.
Bu durumda; kâr payı veya temettü geliri elde eden gerçek kişi ortak, 2012 yılı geliri nedeniyle beyanname verdiğinde (beyan ettiği başka geliri yoksa) 275 bin 600 liraya kadar olan geliri için, “gelir vergisi” ödemiyor. Hatta üste “vergi iadesi” alıyor!
Hapis borç verene uygulanacak
ORTAKLARIN, sermaye taahhüdünden doğan vadesi gelmiş borçlarını ödemeden şirkete borçlanmaları halinde, BORÇ VERENLERE 73 bin liraya kadar “adli para cezası”, ödemezlerse “İki yıla kadar hapis cezası” uygulanacak.
Yeni Türk Ticaret Kanunu’nun mevcut şeklinde, “BORÇLANANLAR” hapse giriyordu. Değiştikten sonra “BORÇ VERENLER” hapse girecek!
Anonim ve limited şirketlerde; ortaklara “sermaye taahhüdünden doğan vadesi gelmiş borçlarını ödemedikçe” şirkete borçlanma yasağı var.
Bu tamam!
Peki... ortak olmayan şirket müdürü ya da yönetim kurulu üyesi veya şirket çalışanları borçlanırsa ne olacak?
Onlara yasak yok!
Ayrıca 10 bin lira sermaye taahhüdünü ödeyen ortak 1 milyon lira borçlanırsa ne olacak?
Yasa değişikliği TBMM’de görüşülürken, bu boşlukların tıkanmasında yarar var.
İnşaatçılar yemeden içmeden yaşayan adam olmayacak
Öteden beri süregelen mevzuat ve uygulamaya göre, inşaat işi yapanlar; inşaatın devam ettiği yıllar boyunca, kâr dağıtımı yapamıyorlardı. Bu yönüyle, inşaatçılar adeta “yemeden içmeden yaşayan adam” oluyorlardı.
Maliye Bakanlığı, 14 Haziran 2012 tarihli yazımızda ayrıntılı açıkladığımız gibi, bu soruna çözüm getirdi. 6 Seri No.lu Kurumlar Vergisi Genel Tebliğinde açıklandığı gibi, yıllara yaygın inşaatlarda da inşaat devam ederken, ortaklara “avans kâr payı” dağıtılabilecek.
Şükrü Kızılot
http://www.hurriyet.com.tr/yazarlar/20789800.asp
