Okurlar kurulması düşünülen Kıdem Tazminatı Fonuile ilgili en çok kazanılmış hakların ne olacağını merak ediyor. Yapılacak düzenlemeyleçalışanın eski hakları güvencede olacak.Kıdem Tazminatı Fon’nun gündeme gelmesiyle birlikte işçilerin en çok merakettiği soru eski hakların ne olacağıdır. Kıdem Tazminatı Fonu yürürlüğe girdiğitarihte, bir işyerinde çalışmakta olan işçilerin yürürlük tarihine kadar olankıdemlerinden işveren sorumlu tutulmuştur. İş sözleşmesi kıdem tazminatına hak kazandıracakşekilde sona erdiğinde, işveren kıdem tazminatını, kanunun yürürlüğe girdiğitarihe kadar olan süre için, ancak işçinin işten ayrılırkenki son ücretiüzerinden ödeyecektir. Kıdem Tazminatı Fonu yürürlüğe girdiği tarihten sonrailk defa veya yeniden işe alınan işçiler ile işyerinde çalışmaktaolanların yürürlük tarihinden sonraki hizmet sürelerine ilişkin kıdemtazminatlarının fondan karşılanması uygun görülmüştür.
Yine son haftalarda merak edilen bir diğer soru, kıdem tazminatının kaldırılıpkaldırılmayacağıdır. Kıdem tazminatı, işçinin işverene sadakatle hizmetinin birkarşılığı olarak işveren tarafından işçiye ödenmesi gereken tutar olaraktanımlanabilecektir. Kıdem tazminatı ödenebilmesi için, iş kanununa tabi birişçinin olması, işçinin en az 1 yıllık kıdeminin bulunması ve ayrıca İşKanunu’nda belirtilen koşulların bulunması halinde ödenebilmektedir. 4857Sayılı İş Kanunu 10.06.2003 tarihinde yürürlüğe girmiş ancak, kıdem tazminatınailişkin 1475 sayılı eski İş Kanunu’nun 14. maddesini yürürlüktenkaldırmamıştır. Kıdem tazminatına ilişkin 4857 sayılı herhangi bir düzenlemeolmayıp, 1475/14. maddeye göre işlem yapılmaktadır. Tazminat işçinin emeğininve işverene sadakatle hizmetinin karşılığı olup, kıdem tazminatınınkaldırılması söz konusu değildir. Sadece, kıdem tazminatının ödenme şeklideğiştiriliyor. Yani, işverenler tarafından belli koşullar oluştuğunda ödenentazminat artık devlet güvencesine geçecek ve işçi kıdem tazminatı hakkınıistifa etse bile garantiye alacak.
Ne zaman yürürlüğe girecek
Kıdem Tazminatı Fonu tasarısı ile kıdem tazminatı kaldırılmıyor, sadece yenibir düzenleme yapılması düşünülüyor. Kıdem Tazminatı Fonu tasarısı 1954yılından beri sosyal taraflarca tartışılıyor. Ancak, yasanın çıkıp çıkmayacağıveya ne zaman çıkacağı henüz tam olarak belli değildir. Kıdem Tazminatı Fonutasarısının yasalaşması halinde;
a) Bağlı oldukları kurumlardan yaşlılık, emeklilik aylığı bağlanması yahuttoptan ödeme almak amacıyla hizmet akitlerini feshetmeleri halinde,
b) İşverence hizmet akdinin feshedilmesi durumunda işçinin hak kazandığıödemeyi almak amacıyla ilgili kuruma veya sandığa başvurması halinde,
c) Adına en az 10 yıl Fona prim ödenen işçinin isteği halinde,
d) İşçinin ölümü halinde kanuni mirasçıları, tazminata hak kazanırlar.
Yaşlılık, emeklilik aylığı almakta iken çalışmaya başlamakla aylığı kesilen ve506 sayılı Kanunun 63 üncü maddesinin 1 inci ve 2 inci fıkralarına göre yenidenhesaplanacak aylık bağlanması için talepte bulunan ve hizmet akdini feshedenişçiye, daha önce tazminat aldığı tarihten sonra fona prim ödenen süreler içinde kıdem tazminatı ödenir.
Haklarında prim ödenenler için sadece malullük aylığı şartlarının gerçekleşmesiveya ölüm halinde kıdem tazminatı fon tarafından ödenebilecektir.
Çıkarılan işçinin tazminatı nasıl hesaplanır
1475 Sayılı İş Kanunu’nda, iş sözleşmesinin devamı süresince her geçen tam yıliçin, işverenin işçiye 30 günlük ücreti üzerinden kıdem tazminatı ödenmesigerekir. Bir yıldan artan sürelerde de aynı oran üzerinden ödeme yapılır.Burada çalışanlara her bir yıl için ödenecek olan, 30 günlük ücret, giydirilmişbrüt ücrettir. Giydirilmiş günlük brüt ücret 30 ile çarpılarak her bir çalışmayılı için ödenmesi gereken kıdem tazminatı tutarı bulunur. İşçi ve işverenarasında yapılan sözleşmede, kıdem tazminatı tutarının 30 günlük ücrettenfarklı bir ücretle ödenmesi kararlaştırılmışsa, yani işçiye her bir yıllık çalışmasıiçin 30 günden farklı (örneğin 35, 40 veya 45 gün) bir gün sayısı ileçarpılması belirtilmişse, kıdem tazminatı sözleşmede belirtilen rakam ilegünlük tutarın çarpılması sonucu tespit edilir.
Bu durum özellikle toplu iş sözleşmesi kapsamındaki işçilerin elde ettiği birhak olup, sendikalar bu avantajlarını bırakmak istememektedir. Bu nedenle deKıdem Tazminatı Fonu’nda bu sorunun çözülmemesi halinde itirazlar devamedecektir. Ancak burada sözleşmede belirtilen gün sayısı ile giydirilmiş brütgünlük ücretin çarpımının tavan tutarı aşmamasına dikkat edilmelidir. 1475sayılı İş Kanunu, ödenecek kıdem tazminatının bir yıllık miktarını en yüksekdevlet memuruna (Başbakanlık Müsteşarı) ödenen bir yıllık emeklilik ikramiyesitutarı ile sınırlandırmıştır. 1/7/2011 tarihinden itibaren işçilere ödenecekkıdem tazminatının yıllık tavanı 2.731.85 TL’dir.
Kaynak: Star Gazetesi / Resul Kurt
twitter.com/vergivekanunlar
http://vergivekanunlar.blogspot.com/
