İşte Maliye Bakanlığı'nın açıkladığı son veriler
Maliye Bakanlığı, Ağustos ayında bütçenin 2.8 milyar lira fazla verdiğini açıkladı. Faiz dışı fazla ise 8.4 milyar lira oldu. Temmuzda bütçe açığı 3.5 milyar lira iken, faiz dışı fazla 114 milyon lira olarak gerçekleşmişti.
Merkezi Yönetim Bütçesi, Ocak-Ağustos döneminde 2,1 milyar lira fazla verdi. Maliye Bakanlığı, Temmuz, Ağustos ayı ve Ocak-Ağustos dönemi bütçe uygulama sonuçlarını açıkladı. Buna göre, 2010 yılı Ocak-Ağustos döneminde 14,4 milyar TL açık veren bütçe, 2011 yılı ocak-ağustos döneminde 2,1 milyar TL fazla verdi. Faiz dışı fazla ise 33,8 milyar TL olarak gerçekleşti.
Bu yılın ilk 8 ayında 196,9 milyar liralık harcamaya karşılık, 199 milyar TL gelir elde edildi. 2011 yılı Ocak-Ağustos döneminde vergi gelirleri geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 22,1 oranında artarak 169,5 milyar TL olarak gerçekleşti. Bu arada Merkezi Yönetim Bütçesi, Temmuz ayında 3,5 milyar lira açık verirken, Ağustos ayında 2,8 milyar lira fazla verdi.
OCAK-AĞUSTOS DÖNEMİ
Öte yandan geçen yılın Ocak-Ağustos döneminde 14 milyar 387 milyon lira açık veren bütçe, bu yılın Ocak-Ağustos döneminde 2 milyar 105 milyon lira fazla verdi.
Bu yılın ilk 8 aylık döneminde faiz dışı fazla bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 62 oranında artarak 20 milyar 899 milyon liradan 33 milyar 847 milyon TL'ye ulaştı.
Böylece 2011 yılının Ocak-Ağustos döneminde yılsonu faiz dışı fazla hedefinin (13 milyar 954 milyon lira) 2,4 katı tutarında faiz dışı fazla rakamına ulaşıldı.
Bu yılın 8 aylık döneminde bütçe harcamaları (giderleri) geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 7,4 artışla, 196 milyar 937 milyon TL oldu. 2010 yılı Ocak-Ağustos döneminde bütçeden 183 milyar 432 milyon TL harcama yapılmıştı. Geçen yılın Ocak-Ağustos döneminde 148 milyar 146 milyon lira olan faiz hariç bütçe giderleri ise bu yılın aynı döneminde yüzde 11,5 oranında artışla 165 milyar 195 milyon TL oldu.
Diğer taraftan 8 aylık dönemde faiz giderleri de geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 10 oranında azalarak 31 milyar 742 milyon TL olarak gerçekleşti.
Bu yılın ilk 8 ayında bütçe gelirleri ise yüzde 17,7 oranında artışla 199 milyar 42 milyon lira olarak gerçekleşti. Geçen yılın aynı döneminde ise 169 milyar 45 milyon lira bütçe geliri elde edilmişti.
GİDERLERİN DAĞILIMI
2011 yılı Ocak-Ağustos döneminde, merkezi yönetim bütçe giderleri için öngörülen 312 milyar 573 milyon TL ödeneğin yüzde 63'ü kullanılarak 196 milyar 937 milyon TL gider gerçekleştirildi, söz konusu dönemde faiz hariç giderler de 165 milyar 195 milyon lira oldu.
Bu kapsamda personel giderleri, ilk 8 aylık dönemde geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 17,1 oranında artış göstererek 49 milyar 122 milyon TL oldu. Söz konusu dönemde sosyal güvenlik kurumlarına devlet primi giderleri ise geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 18,1 oranında artarak 8 milyar 393 milyon TL gerçekleşti.
Mal ve hizmet alım giderleri geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 23,1 oranında artışla 18 milyar 607 milyon TL olurken, sağlık giderleri ise geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 5,7 oranında artarak 3 milyar 557 milyon TL oldu.
Bu yılın Ocak-Ağustos döneminde cari transferler geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 6,1 oranında artarak 71 milyar 183 milyon TL olarak belirlendi.
Bu dönemde sağlık, emeklilik ve sosyal yardım giderleri için geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 2,4 oranında azalışla 36 milyar 10 milyon TL transfer yapıldı. Sosyal güvenlik primi işveren hissesinin 5 puanlık kısmının Hazine tarafından ödenmesi amacıyla yapılan transfer tutarı ise 3 milyar 100 milyon TL oldu.
Ocak-Ağustos döneminde cari transferler içinde yer alan tarımsal destekleme ödemeleri 5 milyar 662 milyon TL olarak gerçekleşti. Vergi gelirleri tahsilatında ortaya çıkan artışın etkisiyle mahalli idare payları 2011 yılı Ocak-Ağustos döneminde geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 17,7 oranında artarak 15 milyar 624 milyon TL olarak gerçekleşti. 2011 yılı Ocak-Ağustos döneminde 12 milyar 616 milyon TL sermaye gideri, 2 milyar 487 milyon TL sermaye transferi yapıldı.
Borç verme giderleri de 2011 yılı Ocak-Ağustos döneminde 2 milyar 786 milyon TL olarak gerçekleşti.
VERGİ GELİRLERİ
Bu yılın ilk 8 aylık döneminde vergi gelirleri tahsilatı ise geçen yılın aynı dönemine yüzde 22,1 oranında artarak 169 milyar 460 milyon TL oldu.
2010 yılı Ocak-Ağustos döneminde yüzde 93,7 olan vergi gelirlerinin faiz hariç bütçe giderlerini karşılama oranı bu yılın aynı döneminde yüzde 102,6'ye çıktı.
Vergi türleri itibarıyla 2011 yılı Ocak-Ağustos dönemi gerçekleşmelerine bakıldığında geçen yılın aynı dönemine göre, ithalde alınan katma değer vergisi yüzde 38,2, kurumlar vergisi yüzde 32, damga vergisi yüzde 28,2, harçlar yüzde 21,7, dahilde alınan katma değer vergisi yüzde 20,5, gelir vergisi yüzde 18,6, özel tüketim vergisi yüzde 13,6, banka ve sigorta muameleleri vergisi yüzde 12,2 ve diğer vergiler tahsilatı ise yüzde 14,9 oranında arttı.
Bu yılın Ocak-Ağustos döneminde genel bütçe vergi dışı diğer gelirleri geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 6,4 oranında azalarak 23 milyar 328 milyon TL olarak gerçekleşti.
İlk 8 aylık dönemde, özel bütçeli idarelerin öz gelirleri 4 milyar 606 milyon TL, düzenleyici ve denetleyici kurumların gelirleri ise 1 milyar 647 milyon TL oldu.
YENİDEN YAPILANDIRMADAN 9,9 MİLYAR LİRA GELDİ
Öte yandan, Gelir İdaresi Başkanlığının verilerine göre 31 Ağustos 2011 tarihi itibarıyla Kamu Alacaklarının Yeniden Yapılandırılmasını da düzenleyen 6111 sayılı Kanun kapsamında tahsil edilen genel bütçe vergi gelirleri, teşebbüs ve mülkiyet gelirleri ile faiz, pay ve ceza gelirleri toplamı 9 milyar 938 milyon TL oldu.
Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, bütçenin ilk 8 ayda 6'ncı kez fazla verdiğini bildirirken, ''Böylece 28 yıl aradan sonra bütçe, ilk 8 ayın 6'sında fazla vermiştir'' dedi.
Bakan Şimşek, dünyada yaşanan sarsıntılar, özellikle Euro bölgesindeki belirsizliklere rağmen, bütçedeki bu gerçekleşmenin bir başarı hikayesi olduğunu söyledi.
Maliye Bakanı Şimşek, bütçe uygulama sonuçlarına ilişkin yaptığı değerlendirmede, 2010 yılı Ocak-Ağustos döneminde 14,4 milyar TL açık veren bütçenin, 2011 yılı Ocak-Ağustos döneminde 2,1 milyar TL fazla verdiğini kaydetti.
Faiz dışı fazlanın ise geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 62 oranında artarak 33,8 milyar TL olarak gerçekleştiğine işaret eden Şimşek, ''Bu güçlü performansı, bütçe gelirlerimizi arttırarak, kamu harcamalarını da kontrol altına almak sureti ile elde ettik'' dedi.
Buna paralel olarak, 2011 yılı Ocak-Ağustos döneminde bütçe gelirlerinin de bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 17,7 oranında artarak 199 milyar TL olduğunu ifade eden Şimşek, bütçe giderlerinin ise sadece yüzde 7,4 oranında artarak 196,9 milyar TL olarak gerçekleştiğini belirtti.
YIL SONU HEDEFİNİN 2,4 KATI KADAR FAİZ DIŞI FAZLA
Öte yandan Şimşek, kamu sektöründe faiz dışı fazla verilmek suretiyle kamu borç stokunun milli gelire oranı azaltılmaya devam edileceğini vurguladı.
Bu yılın Ocak-Ağustos döneminde faiz dışı bütçe fazlasının geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 62 oranında artarak 33,8 milyar TL olduğunu belirten Şimşek, böylece yılın ilk 8 ayında yıl sonu faiz dışı fazla hedefinin yaklaşık 2,4 katı kadar faiz dışı fazla elde edildiğini bildirdi.
''KAMU HARCAMALARININ FİNANSMANI VERGİ GELİRLERİ İLE SAĞLANDI''
Kamu harcamalarının finansmanının vergi gelirleri ile sağlandığına dikkati çeken Şimşek, 2010 yılı Ocak-Ağustos döneminde yüzde 93,7 olan vergi gelirlerinin faiz hariç bütçe giderlerini karşılama oranının 2011 yılı Ocak-Ağustos döneminde yüzde 102,6 olduğunu kaydetti.
Maliye Bakanı Şimşek, ''Yani faiz hariç bütçe giderlerimiz tamamen vergi gelirleri ile finanse edilmiştir'' dedi.
BÜTÇE EN SON 1983'DE İLK 8 AYDA 6 KEZ FAZLA VERMİŞTİ
Dünyada yaşanan ekonomik sarsıntıların özellikle Avro bölgesindeki belirsizliklere rağmen 2011 yılının ilk 8 aylık döneminde bütçenin 6 defa fazla verdiğini belirten Şimşek, böylece 28 yıl aradan sonra bütçenin yılın ilk 8 ayının 6'sında fazla verdiğini söyledi.
Şimşek, bütçenin en son 1983 yılında ilk 8 ayda 6 defa fazla verdiğini hatırlattı ve dünyada yaşanan gelişmeler dikkate alındığında bunun önemli bir başarı olduğunu söyledi.
''YIL SONU BÜTÇE HEDEFLERİNE RAHATLIKLA ULAŞILACAK''
Son dönemde gelen verilerin ekonominin yavaşlamaya başladığını gösterdiğini belirten Şimşek, dolayısıyla vergi gelir tahsilatının artış hızının yılın ilk 8 aylık dönemine göre muhtemelen yavaşlayacağını söyledi.
Bakan Şimşek, ancak Ağustos sonu itibariyle 2011 yıl sonu bütçe hedeflerine rahatlıkla ulaşılacağı hatta bütçe açığının, 2011 yıl sonu için öngörülen bütçe açığı hedefinin altında kalacağını öngördüklerini bildirdi.
''SIKI MALİYE POLİTİKALARINI İZLEMEYE DEVAM EDECEĞİZ''
2012 yılı bütçe hazırlıklarının devam ettiği bu dönemde küresel ekonomide meydana gelen gelişmeleri çok yakından izlediklerini vurgulayan Şimşek, şöyle konuştu:
''Dış şokların Türkiye ekonomisine olası etkilerini asgari düzeyde tutacak şekilde sıkı maliye politikaları izlemeye devam edeceğiz. Bunun için gerekli olan tedbirleri almaktan kaçınmayacağız''
''5,5 MİLYAR LİRALIK NET BAZLI ETKİ''
Bütçe rakamlarına ilişkin sorular üzerine de Şimşek, bütçe performansındaki başarıda siyasi istikrarın önemine dikkati çekerek, bunun yanında doğru politika çerçevesinin de çok büyük önem taşıdığını vurguladı.
Bütçenin seçim yılında çok iyi performans ortaya koyduğunu ifade eden Şimşek, ''Burada yeniden yapılandırmanın katkısı var. Net bazda bu sene yeniden yapılandırmada yaklaşık 5,5 milyar liralık net bazlı bir etki öngörüyoruz. Ekonomide hızlı büyümenin beraberinde getirdiği vergi gelirlerindeki artışın etkisi büyük'' diye konuştu.
Şartlar ne olursa olsun borcun milli gelire oranın, bütçe açıklarının milli gelire oranını aşağı doğru bir trendde tutmak istediklerini belirten Şimşek, bunlarla birlikte yaratacakları bütçe imkanlarını Türkiye'nin ihtiyaç duyduğu yatırımlar için harcayacaklarını vurguladı.
Yılın sonuna doğru altyapıya daha ekstra kaynak ayıracaklarına değinen Şimşek, ama her halükarda bütçe açıklarının öngörülenin çok altında kalacağını, bu performansın Türkiye'yi ayrıştırdığını söyledi.
Şu anda çok yoğun şekilde orta vadeli program, orta vadeli mali ve 2012 bütçesi üzerine çalıştıklarını hatırlatan Şimşek, ''Bizim için önemli olan yapısal reformlardır. Özellikle cari açığı daha makul seviyeye çekecek orta, uzun vadeli yapısal reformlarla ilişkilidir'' diye konuştu.
''CARİ AÇIK, GEÇMİŞE AİT BİR SORUN''
Mehmet Şimşek, yılın ilk 8 ayına bakıldığında genel kamu harcamalarının aşağı yukarı enflasyona paralel arttığını, gelirlerin çok daha hızlı arttığını, bunun beraberinde fazla getirdiğini anlatarak, şunları kaydetti:
''Bu, 'biz gelir artışının önemli bir kısmını tasarruf ettik' anlamına geliyor. En azından yılın ilk 8 ayında... Yılın geri kalan kısmında bizim için tabii ki bütçe hedefleri, mali disiplin önemlidir. Ama insanımıza, altyapıya, ARGE'ye yatırım da önemlidir, eğer imkanlarımız varsa... Çünkü başka türlü ülke kalkınmaz. O nedenle bu konudaki çabalara da devam edeceğiz. O denge önemli bir dengedir. Bir yandan ülkenin ihtiyaçları, bir yandan da mali disiplin...''
Dünyada birçok ülkede bu dönemde memurun işten çıkarıldığını, Türkiye'nin ise ihtiyaç duyduğu personeli almaya devam ettiğini ifade eden Şimşek, ''Dünyada tabii ki çok ciddi belirsizlikler, çok ciddi sıkıntılar var. Bu sıkıntılar, mutlaka şu ya da bu şekilde dolaylı olarak bize de yansıyor, yansıyacak. O nedenle önemli olan şu; Türkiye ekonomisinin orta, uzun vadeli görünümünü güçlü kılmak, kalıcı bir tahribatı yaşamamak... Biz okyanusta kendi başımıza yaşayan bir ada değiliz'' şeklinde konuştu.
Maliye Bakanı Şimşek, konferans sırasındaki konuşmasında cari açık beklentisine ilişkin söylediklerine dair bir soruyu ise şöyle yanıtladı:
''İç talep yılın ilk yarısında çok güçlüydü. Fakat son dönemde ortaya çıkan veriler, ciddi bir yavaşlama olduğunu gösterdiğini ifade ettim. Ve bu çerçevede bakıldığında gerek kurdaki düzeltme, gerek iç talepteki yavaşlama, gerekse muhtemelen petrol fiyatlarında, Libya'nın tekrar üretime başlamasıyla, bir düşüşle birlikte ben Türkiye'nin cari açığının daralmaya başlayacağını, cari açık sorununun aslında geçmişe ait bir sorun olduğunu ifade ettim. Fakat orta, uzun vadede cari açığın çok daha kalıcı bir şekilde idare edilebilir, yönetilebilir bir noktaya çekilmesi için de yapısal reform gündeminden bahsettim.''
AA