Rapor parası nasıl hesaplanır?
İstirahat raporunda belirtilen tarihler için "çalışamaz" durumda olan sigortalılara, Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından kişinin çalışamayacağı ve ücrete hak kazanamayacağı için "geçici iş göremezlik ödeneği" ödenmektedir. Sigortalıya rapor parası ödenirken hem bu raporun niteliği (iş kazası mı hastalık mı analık mı vb.) hem de sigortalının ortalama günlük kazancı önemlidir. Bu kriterler esas alınarak rapor süresi için ödeme hesaplanmaktadır.
Çalışamaz durumda olan sigortalılara SGK tarafından ödenecek miktarın hesaplanabilmesi için önemli kriterler bulunmaktadır.
İş göremezlik ödeneği, iş kazası, meslek hastalığı, hastalık ve analık hallerinde verilecek ödeneklerin veya bağlanacak gelirlerin hesabına esas tutulacak günlük kazanç; iş kazasının veya doğumun olduğu tarihten, meslek hastalığı veya hastalık halinde ise iş göremezliğin başladığı tarihten önceki 12 aydaki son 3 ay içindeki prime esas kazançlar toplamının, bu kazançlara esas prim ödeme gün sayısına bölünmesi suretiyle hesaplanır.
Sigortalıya iş kazası, meslek hastalığı, hastalık ve analık hâllerinde Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından geçici iş göremezlik ödeneği ödenir. Bu ödeme,
a- İş kazası veya meslek hastalığı nedeniyle iş göremezliğe uğrayan sigortalıya her gün için,
b- 4/a' lıların (SSK) ve hastalık sigortasına tabi bazı sigorta kollarının uygulanacağı sigortalıların, hastalık sebebiyle iş göremezliğe uğraması halinde, iş göremezliğin başladığı tarihten önceki bir 1 içinde en az 90 gün kısa vadeli sigorta primi bildirilmiş olması şartıyla geçici iş göremezliğin 3. gününden başlamak üzere her gün için,
c- 4/a (SSK) ve 4/b (BAĞ-KUR) sigortalısı kadının analığı halinde, doğumdan önceki bir yıl içinde en az 90 gün kısa vadeli sigorta primi bildirilmiş olması şartıyla, doğumdan önceki ve sonraki sekizer haftalık sürede, çoğul gebelik halinde ise doğumdan önceki sekiz haftalık süreye iki haftalık süre ilâve edilerek çalışmadığı her gün için,
d- 4/a (SSK) ve 4/b (BAĞ-KUR) sigortalısı kadının, erken doğum yapması halinde doğumdan önce kullanamadığı çalıştırılamayacak süreler ile isteği ve hekimin onayıyla doğuma üç hafta kalıncaya kadar çalışması halinde, doğum sonrası istirahat süresine eklenen süreler için SGK tarafından yapılır.
İş göremezlik ödeneği miktarının, döneme karşılık gelen ücretten az olmasının ilk sebebi belirtildiği üzere sigortalıya hastalık halinde raporun ilk iki günü için ödeme yapılmamasıdır.
İş göremezlik ödeneğinin, döneme karşılık gelen ücretten az olmasına neden olan başka bir faktör de iş kazası, meslek hastalığı, hastalık ve sigortalı kadının analığı halinde verilecek geçici iş göremezlik ödeneği, yatarak tedavilerde günlük kazancının yarısı, ayaktan tedavilerde ise üçte ikisi olmasıdır.
Bu sebeple özellikle yatarak tedavilerde iş göremezlik ödeneği miktarı düşecektir. Yine; Prim, ikramiye ve bu nitelikteki arızi ödemeler dikkate alınmış ise ödenek ve gelire esas alınacak günlük kazanç, ücret toplamının ücret alınan gün sayısına bölünmesiyle hesaplanacak günlük kazanca, %50 oranında bir ekleme yapılarak bulunan tutardan çok olamaz. İdare veya yargı mercilerince verilen karar gereğince yapılan ücret, ikramiye, zam, tazminat ve bu mahiyetteki ödemelerden, ödenek ve gelirin hesabına esas alınan üç aylık dönemden önceki aylara ilişkin olanlar dikkate alınmaz.
Dolayısıyla iş göremezlik ödeneğinin beklenenden daha az olmasının bir diğer sebebi de çalışanın son 3 ay içerisindeki ortalama günlük hak edişinin ağırlıklı prim kazancı olmasıdır. Örneğin günlük ücreti 50 TL, ortalama günlük primi de 100 TL olan bir kişinin ödeneği 150 TL üzerinden değil, 75 TL (50 TL ücret + 25 TL prim) üzerinden belirlenmektedir.İBRAHİM IŞIKLI / DÜNYA
