Seçim Vaadi Asgari Ücret ve Bunun İşverene Maliyeti Ne Olacak?
Bilindiği üzere; Ülkemizde yaşanan gerek 7 Haziran gerekse 1 Kasım seçimleri öncesinde hemen tüm partilerin seçmene verdikleri vaatlerin başında asgari ücretin daha yüksek tutarda belirleneceği vaadi vardı. Bu kapsamda, 1 Kasım seçimleri öncesinde Adalet ve Kalkınma Partisi tarafından verilen vaadlerde de asgari ücretin net 1.300 Türk Lirası olacağı ifade edilmişti.
Bilindiği üzere; 4857 sayılı İş Kanunu'nun 39. maddesi gereğince, iş akdi ile çalışan ve bu Kanun kapsamında olan veya olmayan her türlü işçinin ücretini tespit etmekle görevli Asgari Ücret Tespit Komisyonu tarafından asgari ücret belirlenmektedir. Asgari Ücret Tespit Komisyonu, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'nın tespit edeceği üyelerden birinin başkanlığında Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Çalışma Genel Müdürü veya yardımcısı, İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürü veya yardımcısı, Devlet İstatistik Enstitüsü Ekonomik İstatistikler Dairesi Başkanı veya yardımcısı, Hazine Müsteşarlığı temsilcisi, Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı'ndan konu ile ilgili dairenin başkanı veya yetki vereceği bir görevli ile bünyesinde en çok işçiyi bulunduran en üst işçi kuruluşundan değişik işkolları için seçecekleri beş, bünyesinde en çok işvereni bulunduran işveren kuruluşundan değişik işkolları için seçeceği beş temsilciden kurulur. Asgari Ücret Tespit Komisyonu en az on üyesinin katılmasıyla toplanır. Kurul, üye oylarının çoğunluğu ile karar verir. Oyların eşitliği halinde, Başkanın bulunduğu taraf çoğunluğu sağlamış sayılır. Komisyon kararları kesindir. Kararlar Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girer.
Son olarak 31.12.2014 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanan Asgari Ücret Tespit Komisyonu kararı uyarınca 01.01.2015 – 30.06.2015 tarihleri ile 01.07.2015 – 31.12.2015 tarihleri arasında milli seviyede tüm çalışanlar için aynı olarak belirlenmiş ve uygulanmış olan asgari ücret brüt tutarları şöyleydi:
Anılan brüt asgari ücret tutarlarından bekar bir asgari ücretlinin eline geçen net tutar (asgari geçim indirimi olarak ücretlerinin gelir vergisinden indirilen, dolayısıyla daha az vergi ödenmek suretiyle ücretlinin eline geçen ilave tutar dahil) yılın ilk yarısında (01.01.2015 – 30.06.2015) 949.07 TL, yılın ikinci yarısında ise (01.07.2015 – 31.12.2015) 1.000.54 TL idi.
Bir asgari ücretlinin işverene maliyeti ise yılın ilk yarısında 1.471.84 TL, ikinci yarısında ise 1.560.04 TL olmuştu. Ancak, aylık prim ve hizmet belgelerini Sosyal Güvenlik Kurumu'na düzenli olarak verip, primlerini de düzenli olarak ödeyen ve borcu olmayan işverenler 5 puanlık sigorta primi indiriminden yararlandıkları için, söz konusu indirim dikkate alındığında, asgari ücretin işverene maliyeti 2015 yılının ilk yarısında 1.411.76 TL, ikinci yarısında ise 1.496.36 TL olmuştu.
Seçimden önce vaad edilen aylık net 1.300.00 TL tutarındaki asgari ücret, önceki asgari ücrete göre yaklaşık %30 oranında artış anlamına gelmektedir. Elbette asgari ücretle geçinmek zorunda olanlar için bu yadsınamayacak önemdedir. Ancak bu artışı ödeyecek olanlar işverenlerdir.
Bu şekilde belirlenecek net asgari ücretin, mevcut yasal düzenlemelere göre hesaplanacak aylık brüt tutarı 1645.77 TL ve bu asgari ücretin işverene maliyeti ise 2.016.07 TL olacaktır. Aylık prim ve hizmet belgelerini Sosyal Güvenlik Kurumu'na düzenli olarak verip, primlerini de düzenli olarak ödeyen ve borcu olmayan işverenler 5 puanlık sigorta primi indiriminden yararlandıkları için, söz konusu indirim dikkate alındığında, anılan asgari ücretin işverene maliyeti 1.933.78 TL olacaktır. Eski ve yeni asgari ücret tutarlarının ne olduğu aşağıdaki tabloda gösterilmiştir:
İşverenlerin, asgari ücrette oluşacak bu ilave ödemelerin tamamını hiçbir itirazda bulunmadan kabullenmelerini beklemek çok olası görünmemektedir. Her ne kadar bu asgari ücretin uygulanıp, uygulanmayacağı ya da ne zamandan itibaren uygulanabileceği henüz belli olmasa da, tutarlılık ve güvenilirlik açısından seçim öncesinde verilen sözlerin tutulmak zorunda kalınması muhtemeldir. Bu nedenle, anılan sözlerin tutulabilmesi için sanırım Devletin de işverenin maliyetlerini azaltacak ilave önlemeler alması ve düzenleme yapması gerekecektir. Bu anlamda yapılabilecek düzenlemelerin başlıcaları; asgari ücretten alınan gelir vergisini daha da indirmek ve işverenin ödeyeceği sigorta primlerinde ilave indirim yapmaktır.
AKİF AKARCA ,DR.MEHMET ŞAFAK
Bilindiği üzere; Ülkemizde yaşanan gerek 7 Haziran gerekse 1 Kasım seçimleri öncesinde hemen tüm partilerin seçmene verdikleri vaatlerin başında asgari ücretin daha yüksek tutarda belirleneceği vaadi vardı. Bu kapsamda, 1 Kasım seçimleri öncesinde Adalet ve Kalkınma Partisi tarafından verilen vaadlerde de asgari ücretin net 1.300 Türk Lirası olacağı ifade edilmişti.
Bilindiği üzere; 4857 sayılı İş Kanunu'nun 39. maddesi gereğince, iş akdi ile çalışan ve bu Kanun kapsamında olan veya olmayan her türlü işçinin ücretini tespit etmekle görevli Asgari Ücret Tespit Komisyonu tarafından asgari ücret belirlenmektedir. Asgari Ücret Tespit Komisyonu, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'nın tespit edeceği üyelerden birinin başkanlığında Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Çalışma Genel Müdürü veya yardımcısı, İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürü veya yardımcısı, Devlet İstatistik Enstitüsü Ekonomik İstatistikler Dairesi Başkanı veya yardımcısı, Hazine Müsteşarlığı temsilcisi, Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı'ndan konu ile ilgili dairenin başkanı veya yetki vereceği bir görevli ile bünyesinde en çok işçiyi bulunduran en üst işçi kuruluşundan değişik işkolları için seçecekleri beş, bünyesinde en çok işvereni bulunduran işveren kuruluşundan değişik işkolları için seçeceği beş temsilciden kurulur. Asgari Ücret Tespit Komisyonu en az on üyesinin katılmasıyla toplanır. Kurul, üye oylarının çoğunluğu ile karar verir. Oyların eşitliği halinde, Başkanın bulunduğu taraf çoğunluğu sağlamış sayılır. Komisyon kararları kesindir. Kararlar Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girer.
Son olarak 31.12.2014 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanan Asgari Ücret Tespit Komisyonu kararı uyarınca 01.01.2015 – 30.06.2015 tarihleri ile 01.07.2015 – 31.12.2015 tarihleri arasında milli seviyede tüm çalışanlar için aynı olarak belirlenmiş ve uygulanmış olan asgari ücret brüt tutarları şöyleydi:
Anılan brüt asgari ücret tutarlarından bekar bir asgari ücretlinin eline geçen net tutar (asgari geçim indirimi olarak ücretlerinin gelir vergisinden indirilen, dolayısıyla daha az vergi ödenmek suretiyle ücretlinin eline geçen ilave tutar dahil) yılın ilk yarısında (01.01.2015 – 30.06.2015) 949.07 TL, yılın ikinci yarısında ise (01.07.2015 – 31.12.2015) 1.000.54 TL idi.
Bir asgari ücretlinin işverene maliyeti ise yılın ilk yarısında 1.471.84 TL, ikinci yarısında ise 1.560.04 TL olmuştu. Ancak, aylık prim ve hizmet belgelerini Sosyal Güvenlik Kurumu'na düzenli olarak verip, primlerini de düzenli olarak ödeyen ve borcu olmayan işverenler 5 puanlık sigorta primi indiriminden yararlandıkları için, söz konusu indirim dikkate alındığında, asgari ücretin işverene maliyeti 2015 yılının ilk yarısında 1.411.76 TL, ikinci yarısında ise 1.496.36 TL olmuştu.
Seçimden önce vaad edilen aylık net 1.300.00 TL tutarındaki asgari ücret, önceki asgari ücrete göre yaklaşık %30 oranında artış anlamına gelmektedir. Elbette asgari ücretle geçinmek zorunda olanlar için bu yadsınamayacak önemdedir. Ancak bu artışı ödeyecek olanlar işverenlerdir.
Bu şekilde belirlenecek net asgari ücretin, mevcut yasal düzenlemelere göre hesaplanacak aylık brüt tutarı 1645.77 TL ve bu asgari ücretin işverene maliyeti ise 2.016.07 TL olacaktır. Aylık prim ve hizmet belgelerini Sosyal Güvenlik Kurumu'na düzenli olarak verip, primlerini de düzenli olarak ödeyen ve borcu olmayan işverenler 5 puanlık sigorta primi indiriminden yararlandıkları için, söz konusu indirim dikkate alındığında, anılan asgari ücretin işverene maliyeti 1.933.78 TL olacaktır. Eski ve yeni asgari ücret tutarlarının ne olduğu aşağıdaki tabloda gösterilmiştir:
İşverenlerin, asgari ücrette oluşacak bu ilave ödemelerin tamamını hiçbir itirazda bulunmadan kabullenmelerini beklemek çok olası görünmemektedir. Her ne kadar bu asgari ücretin uygulanıp, uygulanmayacağı ya da ne zamandan itibaren uygulanabileceği henüz belli olmasa da, tutarlılık ve güvenilirlik açısından seçim öncesinde verilen sözlerin tutulmak zorunda kalınması muhtemeldir. Bu nedenle, anılan sözlerin tutulabilmesi için sanırım Devletin de işverenin maliyetlerini azaltacak ilave önlemeler alması ve düzenleme yapması gerekecektir. Bu anlamda yapılabilecek düzenlemelerin başlıcaları; asgari ücretten alınan gelir vergisini daha da indirmek ve işverenin ödeyeceği sigorta primlerinde ilave indirim yapmaktır.
AKİF AKARCA ,DR.MEHMET ŞAFAK
