Üç kocadan 3 maaş devri kapandı
A Sınıfı İş Güvenliği Uzmanı Arif Temir hazırladı
Evliliğin ölüm nedeniyle sona ermesi durumunda sonraki eşinden de aylığa hak kazananlara tercih ettiği aylık bağlanıyor.
Dul ve yetim maaşına, eş, erkek çocuklar, kız çocukları, anne ve baba belirli koşullar altında hak kazanabiliyor. Eşin dul maaşı alabilmesi için sigortalının ölüm tarihinde Medeni Kanuna uygun evlilik bağının bulunması gerekiyor. Hem eşinden, hem de anne ve/veya babasından ölüm aylığına hak kazananlara, tercihine göre eşinden ya da anne ve/veya babasından bağlanacak maaşı/aylığı ödeniyor.
Evliliğin ölüm nedeniyle sona ermesi durumunda sonraki eşinden de aylığa hak kazananlara tercih ettiği aylığı, geliri bağlanıyor. Genellikle yüksek olan aylık tercih ediliyor.
UYGULAMA 2008'DE KALDIRILDI
1 Ekim 2008 öncesi için çalışmayan ve farklı sosyal güvenlik kurumlarından olmak üzere üç kocadan üç maaş uygulaması vardı. Bu uygulama 1 Ekim 2008'de kaldırıldı. Dolayısıyla üç kocadan üç maaş uygulaması yok. Ancak 1 Ekim 2008 öncesi kazanılmış haklara dokunulmuyor. Bunlar maaşlarını almaya devam ediyorlar.
Kız çocukları bekar ve çalışmıyor olacak
Kız Çocukları
Kız çocukları yönünden evli olmaması, sonradan boşanıp dul kalması, sosyal güvenlik kurumlarına tabi bir işte çalışmaması ve gelir/aylık almaması gerekiyor. Başka bir deyimle kız çocukları çalışmıyorsa ve evli değillerse, bu durumu devam ettiği sürece, ölen anne ve babasından aylık bağlanıyor. Yaşları ne olursa olsun evli olmayan, evli olmakla beraber sonradan boşanan veya dul kalan kız çocuklarının, her birine hesaplanan aylığın yüzde 25'i, ödeniyor.
Anne ve babasından ayrı ayrı aylığa hak kazanan çocuklara, yüksek olan aylığın tamamı, az olan aylığın yarısı kendisine ödeniyor.
Erkek Çocukları
Erkek çocukların yetim maaşına hak kazanabilmesi için öğrenci değilse 18, öğrenci ise orta öğretime devam ediyorsa 20, yüksek öğrenime devam ediyorsa 25 yaşını doldurmamış olması gerekiyor. Ayrıca 5510 sayılı Kanun kapsamında çalışmaması veya kendi sigortalılığı nedeniyle gelir veya aylık bağlanmamış olması gerekmektedir. Çalışamayacak durumda malul olan erkek çocuklar için kanunda özel bir düzenleme yapılmıştır. Buna göre kendi çalışmalarına bağlı olarak herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşundan aylık almamaları koşulu ile yaş şartı dikkate alınmadan malul çocuklar yetim maaşı yönünden hak sahibi sayılıyor.
Çeyiz parası kimlere ödenir?
Evlenmeleri nedeniyle, gelir veya aylıklarının kesilmesi gereken kız çocuklarına evlenmeleri ve talepte bulunmaları halinde almakta oldukları aylık veya gelirlerinin iki yıllık tutarı bir defaya mahsus olmak üzere çeyiz parası (evlenme ödeneği )olarak peşin ödenir. Evlenme ödeneği alan hak sahibinin aylığının kesildiği tarihten itibaren iki yıl içerisinde yeniden hak sahibi olması halinde, iki yıllık sürenin sonuna kadar gelir veya aylık bağlanmaz. Ancak bu sürede genel sağlık sigortalısı sayılır.
Dul ve yetimlere hangi hallerde aylık bağlanmaz?
Dul ve yetimlere maaş bağlanabilmesi için bunların kendisinden aylık bağlanacak sigortalıyı (eş, anne veya babayı) kasten öldürmemeleri veya öldürmeye teşebbüs etmemeleri gerekiyor. Ayrıca dul ve yetimlerin kendisinden maaş bağlanacak sigortalıyı sürekli iş göremez hale veya malul duruma getirmemesi veya bu kişi tarafından mirasçılıktan çıkarılmamış olması gerekiyor.
◊ Dul ve yetim maaşı bağlanması için nereye müracaat edilir? Dul ve yetim aylıklarının bağlanması işlemleri; sigortalı çalışırken ölmüşse en son çalıştığı yerin bağlı olduğu sigorta müdürlüklerince, işten ayrıldıktan sonra ölen sigortalı için ikamet ettikleri yerdeki sigorta müdürlüklerince işlemleri yapılmaktadır.
Mirası reddeden dul ve yetimlere PARA bağlanabilir mi?
Ölen sigortalının mirasını reddedenlere dul veya yetim maaşı bağlanır.
Çocuğundan anne ve babasına maaş bağlanır mı?
Çocuğundan anne ve babasına maaş bağlanır. Bununda belirli koşulları var. Hak sahibi eş ve çocuklardan artan hisse bulunması halinde her türlü kazanç ve irattan elde etmiş olduğu gelirinin asgari ücretin net tutarından daha az olması ve diğer çocuklarından hak kazanılan gelir ve aylıklar hariç olmak üzere gelir ve/veya aylık bağlanmamış olması şartıyla ana ve babaya toplam yüzde 25'i oranında aylık bağlanıyor. Anne ve babanın 65 yaşın üstünde olması halinde ise artan hisseye bakılmaksızın toplam yüzde 25'i oranında aylık bağlanır.
Karı koca arasındaki yaş farkının dul aylığına etkisi var mı?
Memur karı veya koca arasında 30 yaş veya daha çok fark varsa ölümünde eşine yarı nispetinde aylık bağlanıyor. Ancak evlilik süresi on yılı bulmuşsa veya çocukları olmuş ise maaştan indirim yapılmıyor.
Dul eş çalışırsa maaşı kesilir mi?
Dul eş çalıştığı takdirde maaşı kesilmiyor. Ancak dul eş evlenirse maaşı kesiliyor.
Kısmi zamanlı çalışan üniversite öğrencilerinin yetim maaşı kesilir mi? Kısmi zamanlı çalışan üniversite öğrencilerinin yetim maaşları kesilmiyor. Kız çocuklarının yetim maaşları hangi durumlarda kesilir? Çalışmaya başlarlarsa, evlenirlerse veya kendi çalışmalarından dolayı gelir ve aylık bağlandığı takdirde kız çocuklarının yetim maaşı kesiliyor.
Engelliler nasıl emekli olacak?
Engellilerin emekliliği hak kazanmalarında yaş şartı uygulaması bulunmuyor. Engelliler için sigortalılık süresi ve prim ödeme gün sayısı dikkate alınıyor. Burada engellilerin engellilik derecesi önemli.
Vergi indiriminden yararlanmaya hak kazanmış engelliler 06.08.2003 tarihine göre;
◊ 1.Derece engelliler 15 yıldan beri sigortalılık süresi ve 3600gün prim ödemek,
◊ 2.Derece engelliler 18 yıldan beri sigortalılık süresi ve 4000gün prim ödemek,
◊ 3.Derece engelliler 20 yıldan beri sigortalılık süresi ve 4400gün prim ödemek, koşulu ile emekli olabileceklerdir.
