Kıdem Tazminatı Hesaplaması Nasıl Yapılır?
ULAŞMAK İÇİN TIKLAYINIZ =} BLOG1:Sosyal Güvenlik (SGK) Mesleki Paylaşım Platformu
İşçinin iş yerine bağlılığının bir ödülü olan kıdem tazminatının hesaplamasında süreklilik kazanmış her türlü ayni ve nakdi hak ve menfaatlerin dahil edilmesi gerekmekte olup sadece damga vergisine tabi tutulması gerekiyor.
İlk başta brüt ücret üzerinden hesaplanması gereken kıdem tazminatında, bu brüt ücrete ek olarak yıllık yapılan ödemelerde, geleceğe yönelik olarak kararlaştırılmış ödemeler değil, son bir yıl içinde fiilen yapılmış olanların dikkate alınması gerekiyor,
İşçiye sağlanmış aylık ödeme veya menfaatlerin bir günlük miktarı, bunların 30'a bölünmesi suretiyle, yıllık ödemelerinde 365'e bölünmesi suretiyle bir günlük giydirilmiş ücretin yani kazancın saptanması gerekiyor. Eğer toplu iş sözleşmesiyle 30 gün değil de daha fazla süre öngörülmüşse bu gün sayısı üzerinden hesaplanması gerekiyor.
KIDEM TAZMİNATINDA ÜCRET NASIL BELİRLENİR?
Hesaplama yapılırken öncelikle bir günlük giydirilmiş brüt kazancın tespit edilerek bu rakama göre bir yıldan fazla olması şart olan süre bazında yansıtma yapılması gerekiyor. Yıldan artan ay ve gün süreleri de orantılı olarak kıst hesaplama yapılması gerekiyor.
Kesinti olarak da sadece binde 7,59 oranında damga vergisinin uygulanması gerekiyor.
Kıdem tazminatı hesabında esas alınacak ücret, işçinin son ücretidir. İş sözleşmesinin feshedildiği anda geçerli olan ücrettir. İhbar öneli tanınmak suretiyle yapılan fesihte önelin bittiği tarihte fesih gerçekleştiğinden, önelin bittiği tarihteki ücret esas alınmalıdır. Bildirim öneli tanınmaksızın ve ihbar tazminatı da ödenmeden (tam olarak ödenmeden) işverence yapılan fesih durumunda ise, bildirim öneli sonuna kadar işyerinde uygulamaya konulan ücret artışından, iş sözleşmesi feshedilen işçinin de yararlanması ve tazminatının bu artan ücret esas alınarak hesaplanması gerekir.
Baskıyla işten ayrılan kıdem tazminatı alabilir!
Doğumdan sonra kıdem tazminatı!
KIDEM TAZMİNATI HESABINA NELER GİRER?
Süreklilik gösteren gıda, sağlık, giyim, yakacak, yemek, ulaşım, konut, aile, çocuk yardımı gibi nakdî veya aynî yardımlar, kıdem tazminatının hesaplanmasında dikkate alınır.
Buna karşılık; işyerinin kuruluş yılı için ödenen ikramiye, hafta tatili, ulusal bayram ve genel tatil günleri için ödenen ücretler, yıllık izin ücreti, fazla çalışma ücreti, jübile/kıdem teşvik ikramiyesi, işçi sağlığı ve iş güvenliği amacıyla verilen iş elbisesi ve koruyucu malzeme bedelleri, kıdem tazminatının hesaplanmasında esas alınmayan ödemeler olarak belirlenir.
Maaşı geç yatan kıdem tazminatı alacak
KIDEM TAZMİNATI HESABINA DAHİL OLAN ÖDEMELER
1- Çıplak ücret,
2- Yemek yardımı,
3- Kasa tazminatı,
4- Gıda yardımı,
5- Yakacak yardımı,
6- Eğitim yardımı,
7- Konut yardımı,
8- Giyecek yardımı,
9- Erzak yardımı,
10- Sosyal yardım niteliğindeki ayakkabı ya da bedeli,
11- Unvan tazminatı,
12- Aile yardımı,
13- Çocuk zammı,
14- Temettü,
15- Havlu ve sabun yardımı (işyerinde kullanılacak ise tazminat hesabında dikkate alınmaz),
16- Taşıt yardımı,
17- Yıpranma tazminatı,
18- Kalifiye-Nitelik zammı,
19- Sağlık yardımı,
20- Mali sorumluluk tazminatı,
21- Devamlı ödenen primler.
KIDEM TAZMİNATINDA DAHİL OLMAYAN ÖDEMELER
1- Evlenme yardımı,
2- Hastalık yardımı
3- Doğum yardımı,
4- Ölüm yardımı,
5- İzin harçlığı,
6- Teşvik ikramiyesi ve primleri,
7- Seyahat primleri,
8- Fazla çalışma ücreti, ulusal ve genel tatil,hafta tatili ücretleri
9- Harcırah (Yolluk),
10- Bir defalık verilen ikramiyeler.
Aynı kıdem süresi için bir defadan fazla kıdem tazminatı veya ikramiye ödenmez.
KIDEM TAZMİNATI TAVANI NE DEMEK?
İşçinin kıdeminin her yılı için, son aldığı brüt ve giydirilmiş30 günlük ücretinin ödenmesi, yıldan artan süreler (aylar ve günler) için de aynı oranda ödeme yapılması gerekiyor.
Kıdem tazminatı hesaplanırken, yıllık miktar, en yüksek devlet memurunun gösterge ve ek gösterge rakamlarıyla sınırlıdır. Yani kıdem tazminatı hesabında en yüksek devlet memuru olan Başbakanlık Müsteşarı'nın gösterge ve ek gösterge toplamı olan 9500 rakamı esas alınır ve günün memur maaş katsayısı ile hesaplanır. Toplu sözleşmelerle ve hizmet sözleşmeleriyle belirlenen kıdem tazminatlarının yıllık miktarı, Devlet Memurları Kanunu'na tabi en yüksek devlet memuruna 5434 sayılı T.C. Emekli Sandığı Kanunu hükümlerine göre bir hizmet yılı için ödenecek azami emeklilik ikramiyesini geçemez. Örneğin 01.01.2016'dan tarihinden itibaren kıdem tazminatına esas tavan ücret 4092,53 TL olarak uygulanıyor.
Basın İş Kanunu'nda tavan sınırlaması bulunmuyor. Deniz İş Kanunu'nda ise İş Kanunu'na paralel olarak aynı tavan tutarı uygulanıyor.
Kıdem tazminatına esas ücreti tavandan alt seviyede olanlar için tavanın bir önemi yoktur. Ancak, ücretleri tavanı aşan işçilere ise tavan rakam kadar ödeme yapılır, fazlası için ödeme yapılmaz. Örneğin, 30 günlük brüt ücreti tavan rakamından fazla olan bir işçiye sadece her yıl için tavan rakamı baz alınarak ödeme yapılmalıdır.
Gelir Vergisi Kanunu md. 25/VII'ye göre, İş Kanunu ve Deniz İş Kanunu'na göre ödenen kıdem tazminatından gelir vergisi kesilmez. Basın İş Kanunu'na göre ödenen kıdem tazminatının ise 24 aylığı aşmayan miktarı vergi dışıdır. Binde 7,59 damga vergisi kesintisi yapılarak, işçiye ödenecektir.
Kıdem süresini hesaplamak için, kıdemin sonu olan tarihten, kıdemin başlangıcı olan tarih çıkartılır. Kıdeme dâhil olmayan, örneğin makul süreyi aşan hastalık izinleri (İhbar süresi+6 hafta), grev veya lokavtta geçen süreler, bunlar kıdem tazminatı süresinden düşülür.
Kıdem tazminatının, fesih tarihinden ya da işçinin ölümü tarihinden itibaren (İş.K.md. 32/V) gecikme süresi için hesaplanacak mevduata uygulanan en yüksek faizle (Bankalarca mevduata uygulanan en yüksek faiz) birlikte ödenmesine karar verilir. (1475 sayılı İş K. md. 14/XI).
Kıdem tazminatının taksitler halinde ödenmesi için işçi ile işveren anlaşabilirler. Kıdem tazminatı, 10 yıllık zamanaşımı süresine tabidir.
ŞEVKET TEZEL / ALİTEZEL
ULAŞMAK İÇİN TIKLAYINIZ =} BLOG1:Sosyal Güvenlik (SGK) Mesleki Paylaşım Platformu
