"Royalti" Nedir?
Royalti; "Bir ayrıcalık veya hak karşılığında yapılan ya da talep edilen ödeme" olarak tanımlanabilir. Özellikle uluslararası ticaretin artması ve belli ürünlerin ya da markaların tüketiciler nezdinde daha fazla talep edilmesi nedeniyle, bu eşyaları üreten ya da ithal eden ithalatçı firmalar bu hakkın kullanılması karşılığında ek bir ödeme yapmaktadır. Bu ödemelere ''Royalti'' ödemeleri denir.
Gümrük İdaresi "Royalti"yi Nasıl Değerlendiriyor?
Royalti ödemelerinin, Gümrük Kanunu'nun 27'nci maddesi kapsamında belirlenen şartlara uyuyor ise Gümrük İdaresi'ne beyan edilmesi gerekiyor. Royalti ödemelerinin gümrük kıymetine ilave edilmesi için öncelikle ödemenin ithalat konusu eşya ile ilgili olması gerekiyor. Royalti ödemelerinin gümrük kıymetine ilave edilmesinin diğer bir şartı da bu ödemelerin ithalat konusu eşyaların satış koşulu olarak yapılması gerekiyor.
Royalti ödemelerinin gümrük kıymetine ilave edilebilmesine ilişkin şartlar 2 Seri No.lu Gümrük Genel Tebliği ile düzenlenmiştir. Söz konusu Tebliğ'de yer alan düzenlemelere bakıldığında, royaltinin gümrük kıymetine ilave edilmesi şartlarının (ithalat konusu eşya ve satış koşulu) çok geniş yorumlandığını söylemek mümkün. Böyle olunca, royalti ödemesi yapan her ithalatçı şirketin ödemiş olduğu bu ücretlerin gümrük kıymetine ilave edilebileceği sonucu ortaya çıkıyor.
Ayrıca Tebliğ'de üretim yapan şirketlerin nihai ürün üzerinden ödemiş olduğu royalti ücretlerinin, hammaddelerin ithalat kanalı ile sağlanması durumunda bile gümrük kıymetine ilave edilebileceği yer alıyor.
Maliye Bakanlığı "Royalti"yi Nasıl Değerlendiriyor?
Gelir ve Kurumlar Vergisi Kanunları kapsamında yurt dışında yerleşik şirketlere yapılan royalti ödemeleri Maliye Bakanlığı tarafından gayri maddi hak olarak değerlendiriliyor. Bu kapsamda yapılan ödemelerden stopaj gelir vergisi tahsil edilmesinin gerektiği belirtiliyor. Ayrıca, Maliye Bakanlığı'nın bazı yorumlarında bu ödemelerin vergi dairesine beyan edilmesinin gerektiği belirtiliyor.
"Royalti" Ödemesi Hangi Kuruma Beyan Edilmeli?
Royalti ödemelerinin hangi kuruma beyan edilmesi gerektiği çok önemli bir sorun olarak karşımıza çıkıyor. Yukarıda açıkladığımız üzere, ithalat konusu eşya ile ilgili olarak yapılan royalti ödemelerinin Gümrük İdaresi'ne beyan edilmesi gerekiyor ve yanlış İdare'ye beyan neticesinde firmalar yüksek miktarda cezalarla karşı karşıya kalabiliyor.
Gümrük İdareleri, Vergi Dairesi'ne 2 No.lu KDV beyannamesi ile beyan edilen ve sorumlu sıfatı ile ödenen katma değer vergisini dikkate alıyor. Ancak, gümrük vergisi, ilave gümrük vergisi ve özel tüketim vergisi kaybı söz konusu ise; Gümrük İdarelerince cezai işlem düzenlenebiliyor. Bununla birlikte, ortada bir vergi kaybı olmasa bile yanlış İdare'ye beyan nedeniyle Gümrük İdaresince ithalat beyannamesi başına 89 TL usulsüzlük cezası düzenleniyor.
Vergi dairelerince Gümrük İdaresi'ne beyan edilen royaltiler nedeniyle ödenen katma değer vergilerinin dikkate alınacağına ilişkin bir düzenleme bulunmuyor. Bu nedenle Gümrük İdaresi'ne beyanda bulunan şirketler her an Maliye Bakanlığı tarafından ceza düzenleneceği kaygısıyla diye tedirgin oluyor.
Üretim yapan şirketler ise hayli karışık bir durum yaratıyor. Zira royalti ödemelerinin bir kısmını Gümrük İdaresi'ne, bir kısmını da vergi dairesine beyan etmeleri gerekiyor. Haliyle, yurt dışına royalti ödeyen şirketler vergi dairesi ile Gümrük İdaresi arasında mekik dokuyor.
Bu belirsizlik yetmezmiş gibi; gerek Gümrük Bakanlığı, gerekse Maliye Bakanlığı müfettişlerince yapılan denetimlerde bu harcamalar inceleniyor ve yüksek miktarda ceza düzenleniyor.
Yukarıda kısaca özetlediğimiz üzere, yurt dışına royalti ödemesi yapan ithalatçıların çözülmeye muhtaç dertleri var…
HAKAN UÇAK / KPMGVERGİ
ULAŞMAK İÇİN TIKLAYINIZ =}BLOG: VERGİ, SGK VE KANUN HABERLERİ
