SÜREKLİ OLARAK FAZLA ÇALIŞMA YAPMANIN HAYATIN OLAĞAN AKIŞINA AYKIRI OLMASIYargıtay 9'uncu Hukuk Dairesi 03.03.2011, 2009/5264 E. 2011/5883 K. tarihinde verdiği karar ile fazla çalışma ücretinden indirimi öngören bir yasal düzenleme olmasa da, bir işçinin günlük çalışma süresinin üzerinde sürekli olarak fazla çalışma yapmasının hayatın olağan akışına aykırı olduğuna karar vermiştir.
Davacı, kıdem tazminatı, ücret, zam farkı, ikramiye, fazla çalışma, ulusal bayram ve genel tatil ücreti ve izin ücretleri ile vergi iadesi alacaklarının ödetilmesine karar verilmesini istemiştir. Yerel mahkeme tarafından isteği kısmen hüküm altına alınmıştır. Dosya süresi içerisine davalı avukatı tarafından temyiz edilmiş ve Yargıtay 9. Hukuk Dairesi tarafından incelenmiştir.
.
Davacı, davalı işyerinde çalışmakta iken son 5 aydır fazla çalışma ücretlerinin, 1 aylık ücret tutarında ikramiyesinin, vergi iadesi alacaklarının ödenmemesi, izin hakkının kullandırılmamasına rağmen ücretlerinin ödenmemesi ve gerçek ücretinin kuruma beyan edilmemesi nedeniyle iş sözleşmesini haklı nedenle feshettiğini bildirerek kıdem tazminatı, ücret, zam farkı, ikramiye, fazla çalışma, ulusal bayram, genel tatil ve izin ücretleri ile vergi iadesi alacakları talebinde bulunmuştur.
.
Mahkemece istekler kısmen hüküm altına alınmıştır. Yargıtay, fazla mesai yönünden davalı tarafın itirazlarının yerinde olduğuna hükmetmiştir.
.
Makalemize konu olan kararımızda fazla mesai ücretlerinin hesabı yönünden uyuşmazlık söz konusudur. Fazla çalışma saat ücreti, İş Kanunu’nun 41/2 maddesine göre normal çalışma ücretinin yüzde 50 fazlasıyla ödenecektir. Eğer işveren tarafından işçiye fazla mesai yaptığı zamanlarda normal çalışma ücreti oranında ödeme yapılmışsa bu durumlarda sadece kalan yüzde 50 zamlı kısmı ödenecektir. Kanunda öngörülen yüzde 50 fazlasıyla ödeme kuralı, nispi emredici nitelik taşımaktadır.
.
İşçinin normal çalışma ücretinin sözleşmelerle haftalık 45 saatin altında belirlenmesi halinde, işçinin bu süreden fazla, ancak 45 saate kadar olan çalışmaları İş Kanunu’nun 41/3 maddesine göre fazla sürelerle çalışma olarak adlandırılmaktadır. Bu şekilde çalışmanın gerçekleşmesi halinde normal çalışma saat ücreti yüzde 25 yükseltilerek ödenir.
.
Somut olayda dava dilekçesinde davacının fazla çalışmalarına ilişkin olarak işverence kısmi ödemelerde bulunulduğu ancak hem ücretinin yanlış hesaplandığı hem de tamamının ödenmediği, son 5 aya ilişkin olarak ise hiç fazla çalışma ücreti ödenmediği bildirildiği halde mahkemece davacının kabulünde olan kısmi ödemeler davacıya sorulup açıklama yaptırılmadığı gibi hükme esas alınan bilirkişi raporunda bu husus gözetilmediği gibi bilirkişi raporunda haftalık çalışma 61 saat olarak tespit edildiği halde 45 saatlik normal çalışma süresi 62 saatten mahsup edilmiş ve bu konuda hesap hatası yapılmıştır.
Yerel mahkeme tarafından bu konuda yapılması gereken, davacıya dava dilekçesinde bildirdiği fazla çalışma ücretine ilişkin ödemelerin miktarlarının davacıya açıklattırılması, yapılan ödemeleri aşan çalışmanın davacı tarafından ispat edilmesi halinde bilirkişiden rapor alınarak sonuca gidilmesi gerekmektedir. Yerel mahkemece eksik inceleme ve araştırma ile hüküm kurulması hatalıdır.
Av. Alper Çekmeceligil
İş Hukuku Enstitüsü
