Sosyal Güvenlik DenetmeniBecayiş yapmak isteyen devlet memurlarından çeşitli sorular geliyor. Becayiş nedir, hangi şartlarda mümkündür, becayiş süreci nasıl olur diye soruluyor. Pek çok devlet memurunu ilgilendirdiği için ayrıntılı olarak cevaplandırmaya çalışalım.
Becayiş Nedir?
Becayiş Türk Dil Kurumu Büyük Sözlüğüne göre “karşılıklı olarak yer değiştirme” demektir.
Yasal tanımı 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 73 üncü maddesinde yapılmıştır. Buna göre ayni kurumun başka başka yerlerde bulunan aynı sınıftaki memurları, karşılıklı olarak yer değiştirme suretiyle atanmalarını isteyebilirler. Bu isteğin yerine getirilmesi atamaya yetkili amirlerince uygun bulunmasına bağlıdır.
Becayiş 657 sayılı Kanuna tabi memur statüsündeki kamu çalışanlarını kapsar. Birçok Kurumda 657 sayılı Kanuna göre sözleşmeli olarak çalışan personel de becayiş isteyebilir. 73 üncü madde yalnızca memurları andığı için 657 sayılı Kanuna göre işçi statüsünde çalışanlar becayiş söz konusu değildir.
Becayişin Şartları Nelerdir?
Kanunun verdiği çerçevede birkaç unsur göz önüne çarpmaktadır:
1- Becayiş ancak ayni kurumda çalışan personeller için söz konusu olabilir. SGK’da çalışan bir personelin örneğin Telekomünikasyon Kurumu’nda çalışan bir personel ile karşılıklı olarak yer değiştirme suretiyle atanması mümkün değildir.
2- Aynı Kurumun farklı birimlerinde çalışan personeller karşılıklı yer değiştirebilir. Örneğin Gelir İdari Başkanlığı’nın taşra teşkilatından Giresun Vergi Dairesi Başkanlığı’nda çalışan bir memur İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı’nda çalışan bir memur ile becayiş yapabilir.
3- Becayişte sınıf ve unvan ayni olmalıdır. Burada kastedilen sınıf 657 sayılı Kanunda sayılan hizmet sınıflarıdır. Mühendis unvanındaki memurlar kendi aralarında, Denetmen unvanındaki personel kendi arasında, V.H.K.İ unvanlı memurlar kendi aralarında becayiş yapabilir. Ayni Kurumun personeli olsa da bir İcra Memuru ile V.H.K.İ. becayiş yapamaz. Genel İdare Hizmetleri sınıfındaki bir memur Teknik Hizmetler Sınıfındaki bir memur ile becayiş yapamaz.
4- Karşılıklı olarak yer değiştirmenin atamaya yetkili amirce tensip görmesi başka bir şarttır. Burada atamaya yetkili amir ifadesi önemlidir. Becayiş konusunda örneğin SGK taşra teşkilatında çalışan bir Şef iseniz çalıştığınız Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğü karar veremez. Vereceğiniz becayiş dilekçesi atamaya yetkili olan makama yani Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı’na gönderilir. Ancak başvurular dilekçe ile çalışılan İl Müdürlüklerine yapılacaktır, doğrudan merkeze yapılamaz, bu usulsüz müracaattır ve 657 sayılı Kanunun 125 inci maddesine göre uyarma cezası gerektiren bir suçtur.
Becayişe Nasıl Başvurulur?
Becayiş yapmak isteyen devlet memurları karşılıklı olarak çalıştıkları birimlere dilekçe verirler. Bu dilekçeler çalışılan Kurumun atamaya yetkili amirliğine gönderilir. Çoğu zaman bu birim merkez teşkilatı, Ankara’dır. Becayiş için uygun şartlar varsa her zaman başvurulabilir. 657 sayılı Kanunda bir dönem öngörülmemiştir.
Becayiş ancak atamaya yetkili amirin onayı ile tekemmül eder. Onay verilmezse gerçekleşmez. Ancak verilmemesi için bir gerekçe yoktur, ilgili birimin personel sayıları değişmemektedir. Her iki personel de ayni sınıf ve unvanda olduğundan ilgili birimlerde tecrübe eksilmesi de yaşanmaz.
Esasen idarenin yaptığı tüm eylem ve işlemlerde kamu yararı olmalıdır. Becayişte kamu zararı bulunmadığı gibi personel memnuniyetinin artmasından ötürü kamu yararı bulunmaktadır. Bu yüzden becayiş taleplerinin hemen tümüne tüm devlet kurum ve kuruluşlarında hiçbir sıkıntı olmadan onay verilmektedir.
Zorunlu hizmete tabi olan bir kadroda çalışıyorsanız becayiş istediğiniz ilin zorunlu hizmet bölgeniz kapsamında bir il olması gerekir. Yoksa yer değiştirme suretiyle atama talebiniz reddedilir.
Becayiş İsteyenlerin Derece Kademesi Ayni mi Olmalıdır?
Genelde her Kurumun atama ve yer değiştirme ile ilgili bir yönetmeliği vardır. Söz konusu yönetmelik hükümleri, o kurumda çalışan personel için becayiş ile ilgili özel şartlar ve hükümler getirmiş olabilmektedir. Yine örneğin Sağlık Bakanlığı’nda olduğu gibi sözleşmeli personelin becayiş hakkı ile ilgili hususlar kurumların kendi atama ve yer değiştirme yönetmeliklerinde düzenlenmiş olabilmektedir.
Bir başka örnek olarak, 22.02.2009 tarih ve 27149 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanmış bulunan Sosyal Güvenlik Kurumu Personeli Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliği’ni ele alalım. Bu yönetmeliğe göre;
“Birimleri vasıtasıyla müracaat edilmesi kaydıyla, aynı sınıf ve eşdeğer unvanda ve hizmet süreleri birbirine yakın personelin, karşılıklı yer değiştirme talepleri talep tarihini takip eden yedi iş günü içinde İnsan Kaynakları Daire Başkanlığına intikal ettirilir. Yer değiştirme taleplerinin uygun görülmesi halinde karşılıklı olarak yer değiştirmek suretiyle atamaları yapılabilir.
Karşılıklı yer değiştirme talebinde bulunan kişilerden birinin atamasının yapılması üzerine görevinden ayrılmasından sonra diğerinin, atamadan vazgeçme talebi dikkate alınmaz. Karşılıklı yer değiştirme talepleri İnsan Kaynakları Daire Başkanlığına intikal ettiği tarihten itibaren en geç bir ay içinde sonuçlandırılır. Emeklilik süresini dolduran personel hakkında karşılıklı yer değiştirme hükümleri uygulanmaz.”
Bu hükümler her Kurumda değişmektedir. Kurumlar becayiş yapan personelin çoğu zaman “hizmet süreleri yakın” yada “derece-kademeleri” “ayni” yada “yakın” olmasını istemektedir. Örnekte görüldüğü gibi SGK “yakın hizmet yılı” aramaktadır. Burada amaç karşılıklı yer değiştirilen birimlerde deneyimli personel kaybını önlemektir.
Yine Kurumlar becayiş taleplerinin değerlendirilmesi için farklı süreler ve talep için özel kısıtlamalar belirlemiş olabilmektedir. Her memurun kendi kurumunun bu yönetmeliğini ayrıntılı okuması faydalıdır.
Becayiş Kabul Edilirse Ne Zaman Göreve Başlanır?
Verdiğiniz becayiş dilekçesine istinaden atamaya yetkili amir yer değiştirmenizi onaylarsa size ve yer değiştirdiğiniz memur arkadaşınıza yer değiştirme suretiyle atama onay yazıları gider. Atama emrinden sonra görevinizden ayrılışınız, çalıştığınız birimin amirinin inisiyatifindedir. Alacağınız ayrılış yazısı ile birlikte fiilen ayrıldığınız günden itibaren 15 günlük süreniz vardır. 15 gün içerisinde gidip diğer görev yerinizde başlamak zorundasınız. Başlamazsanız 657 sayılı Kanuna göre devlet memurluğundan çekilmiş sayılırsınız.
On beş günlük mehil süresi içerisinde maaş alırsınız, aynen aylıklı izinli olma hali gibidir. Lakin fiilen çalışmaya göre ödenen “ek ödeme” gibi maaşın bazı unsurlarının kesilmesi mümkündür.
Memurların çalışma şartlarının düzenlenmesi açısından sık sık kullanılan bir hak olan becayiş; çalışanın memnuniyetini arttırdığı gibi iş verimini de yükselten önemli bir uygulamadır.
Bünyamin ESEN
http://www.bunyaminesen.com
info@bunyaminesen.com
http://calismarehberi.com/devlet-memurlarinin-becayis-hakki-makale,62.html
