THY krizinde yanlış hamle
Türk Hava Yolları'nda yaşanan krize müdahale TBMM'de yasal düzenlemeyle geldi.
Düzenleme cumhurbaşkanı tarafından da onaylanırsa bundan sonra hava yollarında çalışanlar grev yapamayacaklar. Yapılan değişiklikle, devam eden ve henüz sonuçlanmamış iş sözleşmesi sürecine, işin sonu greve varabilir diye müdahale edilmiş oldu. Demokrasi kültürü ve siyaset felsefesi açısından konuyu uzmanları tartışacaktır. Biz işin ulusal ve uluslararası çalışma mevzuatı boyutuna bakacağız.
Her şeyden önce Türkiye'nin 56 ayrı ILO sözleşmesinde imzası bulunuyor. Bunlardan birisi de örgütlenme ve toplu pazarlık hakkını düzenleyen 98 sayılı sözleşme. Buna göre Türkiye, Silahlı Kuvvetler haricinde hiçbir sektörde sendikalaşmayı ve toplu pazarlığı sınırlandıramıyor. Ayrıca ILO, 1998 yılında verdiği kararla grev hakkını, örgütlenmenin ve toplu pazarlığın doğal parçası olarak ilan etti. Yine Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi de grev hakkını temel insan hakkı olarak gördü ve bu konuda daha önce Türkiye'yi mahkûm etti.
Şimdi hal bu minval üzere iken, kanunla getirilen yasağa rağmen Hava-İş Sendikası THY'de greve giderse ne olacak? Hemen söyleyelim, bu grev uluslararası hukuk nezdinde meşru sayılacak. Türkiye, iç hukuk normlarına göre bu grevi kanunsuz görse ve çalışanlara yaptırım uygulasa dahi, nihai tahlilde ILO ve AİHM'de mahkûm olan yine Türkiye olacak.
Yıllardır AB sürecinde ve ILO nezdinde Türkiye'nin önüne çıkan engeller bir bir çözülürken, iş sağlığı ve güvenliği yasası ve toplu iş ilişkileri yasası Çalışma Bakanı Faruk Çelik'in gayretiyle yasalaşma aşamasına gelmişken, bence hükümetin üzerine yeni bir kambur yüklemeye hiç gerek yoktu.
18 yaş öncesi giriş geçerlidir
Soru: Sadettin Bey, ben 30.06.1966 doğumluyum. 01.05.1981 tarihinde ilk SSK girişim var. Şu an 7680 gün primim mevcut. Normalde 30.06.2012 tarihinde emekli olabileceğim gözüküyor fakat 1981'de çıkan yasa nedeniyle 30.06.2014'te emekli olabileceğim söyleniyor. Acaba hangisi doğrudur? Nihat Ş.
Cevap: Nihat Bey, 1.4.1981 tarihinde itibaren yapılan düzenlemeyle sigortalılık başlangıç tarihi olarak 18 yaşın doldurulduğu tarih esas alınmaya başlandı. Buna göre sizin için 25 yıllık sigortalılık süresinin başlangıcı 30.06.1984 tarihidir. Fakat emeklilik için tabi olacağınız yaş ve prim günü tespit edilirken varsa 18 yaşınızdan önceki SSK başlangıcınız esas alınır. Buna göre 01.05.1981 tarihindeki girişinize göre 46 yaş ve 5075 gün prim şartına tabisiniz. Prim gününüz dolduğuna göre 46 yaşınızı tamamlayacağınız 30 Haziran'da emeklilik dilekçenizi verebilirsiniz.
Borçlanarak dul aylığı bağlatabilirsiniz
Soru: Ben Almanya'dan annem için yazıyorum. Babam 14.10.2009'da rahmetli oldu. Türkiye'de 244 gün primi varmış. Annem babamın gününü tamamlayarak
dul maaşı alabilir mi? Zahide U.
Cevap: Değerli okurum, babanızın 244 günlük primini yurtdışı borçlanmasıyla 1800 güne tamamlarsanız annenize dul aylığı bağlanır. Tabii bunu söylerken, babanızın vefatından önce Almanya'da çalıştığını, dolayısıyla 1556 gün kadar borçlanma hakkı olduğunu varsayıyorum.
Her şeyden önce Türkiye'nin 56 ayrı ILO sözleşmesinde imzası bulunuyor. Bunlardan birisi de örgütlenme ve toplu pazarlık hakkını düzenleyen 98 sayılı sözleşme. Buna göre Türkiye, Silahlı Kuvvetler haricinde hiçbir sektörde sendikalaşmayı ve toplu pazarlığı sınırlandıramıyor. Ayrıca ILO, 1998 yılında verdiği kararla grev hakkını, örgütlenmenin ve toplu pazarlığın doğal parçası olarak ilan etti. Yine Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi de grev hakkını temel insan hakkı olarak gördü ve bu konuda daha önce Türkiye'yi mahkûm etti.
Şimdi hal bu minval üzere iken, kanunla getirilen yasağa rağmen Hava-İş Sendikası THY'de greve giderse ne olacak? Hemen söyleyelim, bu grev uluslararası hukuk nezdinde meşru sayılacak. Türkiye, iç hukuk normlarına göre bu grevi kanunsuz görse ve çalışanlara yaptırım uygulasa dahi, nihai tahlilde ILO ve AİHM'de mahkûm olan yine Türkiye olacak.
Yıllardır AB sürecinde ve ILO nezdinde Türkiye'nin önüne çıkan engeller bir bir çözülürken, iş sağlığı ve güvenliği yasası ve toplu iş ilişkileri yasası Çalışma Bakanı Faruk Çelik'in gayretiyle yasalaşma aşamasına gelmişken, bence hükümetin üzerine yeni bir kambur yüklemeye hiç gerek yoktu.
18 yaş öncesi giriş geçerlidir
Soru: Sadettin Bey, ben 30.06.1966 doğumluyum. 01.05.1981 tarihinde ilk SSK girişim var. Şu an 7680 gün primim mevcut. Normalde 30.06.2012 tarihinde emekli olabileceğim gözüküyor fakat 1981'de çıkan yasa nedeniyle 30.06.2014'te emekli olabileceğim söyleniyor. Acaba hangisi doğrudur? Nihat Ş.
Cevap: Nihat Bey, 1.4.1981 tarihinde itibaren yapılan düzenlemeyle sigortalılık başlangıç tarihi olarak 18 yaşın doldurulduğu tarih esas alınmaya başlandı. Buna göre sizin için 25 yıllık sigortalılık süresinin başlangıcı 30.06.1984 tarihidir. Fakat emeklilik için tabi olacağınız yaş ve prim günü tespit edilirken varsa 18 yaşınızdan önceki SSK başlangıcınız esas alınır. Buna göre 01.05.1981 tarihindeki girişinize göre 46 yaş ve 5075 gün prim şartına tabisiniz. Prim gününüz dolduğuna göre 46 yaşınızı tamamlayacağınız 30 Haziran'da emeklilik dilekçenizi verebilirsiniz.
Borçlanarak dul aylığı bağlatabilirsiniz
Soru: Ben Almanya'dan annem için yazıyorum. Babam 14.10.2009'da rahmetli oldu. Türkiye'de 244 gün primi varmış. Annem babamın gününü tamamlayarak
dul maaşı alabilir mi? Zahide U.
Cevap: Değerli okurum, babanızın 244 günlük primini yurtdışı borçlanmasıyla 1800 güne tamamlarsanız annenize dul aylığı bağlanır. Tabii bunu söylerken, babanızın vefatından önce Almanya'da çalıştığını, dolayısıyla 1556 gün kadar borçlanma hakkı olduğunu varsayıyorum.
Sadettin ORHAN
