Kurumlarda Matrahtan İndirilebilecek Bağış ve Yardımlar
Kurumlar Vergisi mükelleflerince yapılan bağış ve yardımlarla ilgili düzenlemelere 10/1-c Maddesi'nde yer verilmiştir. Gelir Vergisi Kanunu'nun 89'uncu Maddesi ve Katma Değer Vergisi Kanunu'nun 17'nci Maddesi'nde de "Bağış ve Yardımlara" ilişkin hususlar açıklanmıştır.
Bu yazımızda kurumlar vergisi mükelleflerince matrahtan indirilebilecek bağış ve yardımlarla ilgili olarak, gerek Kurumlar Vergisi 10'uncu Maddesi ile Katma Değer Vergisi 17'nci maddesi; gerekse özel kanunlarda yer alan düzenlemelere bir göz atalım…
Bağış ve Yardımların Kurum Kazancından İndirilme Kuralı
Bağış ve yardımların matrahtan indirim konusu yapılabilmesi için şu şartlar gereklidir;
Söz konusu bağış ve yardımların tamamının kazançtan indirilebilmesi, aşağıdaki kamu idare ve müesseselerine yapılması durumunda mümkün:
Kültür ve Sanat Faaliyetlerine İlişkin Bağış ve Yardımlar
Gelir Vergisi Kanunu'nun 89/7 Maddesi'ne göre;
Genel ve özel bütçeli kamu idareleri ile il özel idareleri ve belediyeler, köyler ve kamu yararına çalışan dernekler, Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti tanınan vakıflar ve bilimsel araştırma faaliyetinde bulunan kurum ve kuruluşlar tarafından yapılan ya da Kültür ve Turizm Bakanlığınca desteklenen veya desteklenmesi uygun görülen kültür ve sanat faaliyetlerine ilişkin harcamalar ile bağış ve yardımların % 100'ü, beyan edilen kazançtan indirim konusu yapılabilecektir.
Özel Kanunlara Göre Yapılan Bağış ve Yardımlar
Gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerine gider yazmak suretiyle matrahtan indirebileceği bağış ve yardımlarla ilgili olarak diğer kanunlarda da özel hükümler bulunmaktadır. Bu Kanunlar şunlardır;
Bağış ve Yardımların Uygulanacağı Kazancın Tespiti
Bağış ve Yardımlara ilişkin oranın uygulanacağı kazanca ilişkin olarak; kurum kazancının tespiti sırasında esas alınacak bağış ve yardım giderinin, üst sınırının hesaplanmasında esas alınacak kurum kazancı, zarar mahsubu dahil giderler düşüldükten, iştirak kazançları hariç indirim ve istisnalar düşülmeden önceki tutarı ifade eder.
Formülüze edecek olursak; [Ticari bilanço kârı – (iştirak kazançları istisnası + geçmiş yıl zararları)] olarak açıklanabilir.
Ayni Olarak Yapılan Bağış ve Yardımlarda Esas Alınacak Değer
1 Seri No.lu Kurumlar Vergisi Tebliği'nde; ayni veya nakdi olarak yapılan bağış ve yardımların kurumlar vergisi mükelleflerince indirim olarak dikkate alınabilmesi için makbuz karşılığı yapılmış olmasının gerekli ve yeterli olduğu belirtilmiştir.
Ayni bağış ve yardımın, işletmenin aktifinden veya stokundan çekilerek bağışlanmış olması durumunda, mükelleflerin işletmeden çekip bağışladıkları değerler için fatura düzenlemesinin; düzenlenen faturanın arka yüzüne faturada belirtilen değerlerin ilgili kamu kurum ve kuruluşu tarafından bağış veya yardım olarak alındığına ilişkin şerh konularak yetkili kimseler tarafından imzalanmış olmasının yeterli olacağı Tebliğ'de açıklanmıştır.
Bağış ve yardımların nakden yapılmaması halinde, bağışlanan veya yardımın konusunu oluşturan mal veya hakkın maliyet bedeli veya kayıtlı değeri, bu değer mevcut değilse Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre takdir komisyonlarınca tespit edilecek değeri esas alınır.
Katma Değer Vergisi Açısından Bağış ve Yardımlar
Katma Değer Vergisi Kanunu'nun 17/2-b Maddesi'nde, genel ve katma bütçeli daireler, il özel idareleri, köyler, bunların teşkil ettikleri birlikler, üniversiteler, döner sermayeli kuruluşlar, kanunla kurulan kamu kurum ve kuruluşları, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları, siyasi partiler ve sendikalar, kanunla kurulan veya tüzelkişiliği haiz emekli ve yardım sandıkları, kamu menfaatine yararlı dernekler, tarımsal amaçlı kooperatifler ve Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti tanınan vakıflara bedelsiz olarak yapılan her türlü mal teslimi ve hizmet ifalarının KDV'den istisna olduğu hüküm altına alınmıştır.
Bahse konu Kanun'un 30/a Maddesi'nde ise, vergiye tabi olmayan veya vergiden istisna edilmiş malların teslimi ve hizmet ifası ile ilgili alış vesikalarında gösterilen veya bu mal ve hizmetlerin maliyetleri içinde yer alan KDV'nin indirilemeyeceği hükme bağlanmıştır.
Buna göre, kurum aktifinde kayıtlı iktisadi kıymetlerin Kurumlar Vergisi Kanunu 10/1-c ve ç Bentlerinde sayılan kurumlara (bilimsel araştırma ve geliştirme faaliyetinde bulunan kurum ve kuruluşlar ile merkezi ile mülki idare amirlerinin izni ve denetimine tabi olarak yaptırılacak ibadethaneler ve Diyanet İşleri Başkanlığı denetiminde yaygın din eğitimi verilen tesisler hariç) bedelsiz olarak tesliminin olması durumunda; Katma Değer Vergisi Kanunu'nun 17/2-b Maddesi kapsamında KDV'den istisna olacağını hatırlatmakta fayda görüyorum.
Bora Yargıç
http://www.kpmgvergi.com/Blog/Pages/FullBlog.aspx?article=387
Kurumlar Vergisi mükelleflerince yapılan bağış ve yardımlarla ilgili düzenlemelere 10/1-c Maddesi'nde yer verilmiştir. Gelir Vergisi Kanunu'nun 89'uncu Maddesi ve Katma Değer Vergisi Kanunu'nun 17'nci Maddesi'nde de "Bağış ve Yardımlara" ilişkin hususlar açıklanmıştır.
Bu yazımızda kurumlar vergisi mükelleflerince matrahtan indirilebilecek bağış ve yardımlarla ilgili olarak, gerek Kurumlar Vergisi 10'uncu Maddesi ile Katma Değer Vergisi 17'nci maddesi; gerekse özel kanunlarda yer alan düzenlemelere bir göz atalım…
Bağış ve Yardımların Kurum Kazancından İndirilme Kuralı
Bağış ve yardımların matrahtan indirim konusu yapılabilmesi için şu şartlar gereklidir;
- Bağış ve yardım makbuz karşılığı olmalıdır.
- Bağış ve yardım karşılıksız olmalıdır.
- Bağış ve yardım yapılabilmesi için kazancın oluşması gereklidir. Dönem kazancı oluşmayan firmalarda bağış ve yardım indirimi yapılamaz.
- Bağış ve yardımın ilgili dönem kazancından indirilmesi gereklidir. İndirim konusu yapılamayan bağış ve ardım tutarı ertesi yıla devredilemez.
- Bağış ve yardım, genel ve özel bütçeli kamu idarelerine, il özel idarelerine, belediyelere ve köylere, Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti tanınan vakıflar ve bilimsel araştırma faaliyetinde bulunan kurum ve kuruluşlara yapılmalıdır.
- Kurum Kazancının %5'i ile Sınırlı Bağış ve Yardımlar
- Kazançtan Tamamı İndirilebilecek Bağış ve Yardımlar
Söz konusu bağış ve yardımların tamamının kazançtan indirilebilmesi, aşağıdaki kamu idare ve müesseselerine yapılması durumunda mümkün:
- Genel bütçeye dahil daireler
- Katma bütçeli idareler
- İl özel idareleri
- Belediyeler
- Köyler
- Bağışlanan okul, sağlık tesisi ve yüz yatak (kalkınmada öncelikli yörelerde elli yatak) kapasitesinden az olmamak üzere öğrenci yurdu ile çocuk yuvası, yetiştirme yurdu, huzurevi, bakım ve rehabilitasyon merkezi ile mülki idare amirlerinin izni ve denetimine tabi olarak yaptırılacak ibadethaneler ve Diyanet İşleri Başkanlığı denetiminde yaygın din eğitimi verilen tesislerin ve Gençlik ve Spor Bakanlığı'na ait gençlik merkezleri ile gençlik ve izcilik kamplarının inşası dolayısıyla yapılan harcama,
- Bu tesislerin inşası için bu kuruluşlara yapılan her türlü bağış ve yardım,
- Mevcut tesislerin faaliyetlerini devam ettirebilmeleri için yapılan her türlü nakdî ve aynî bağış ve yardım niteliğinde olması gerekmektedir.
Kültür ve Sanat Faaliyetlerine İlişkin Bağış ve Yardımlar
Gelir Vergisi Kanunu'nun 89/7 Maddesi'ne göre;
Genel ve özel bütçeli kamu idareleri ile il özel idareleri ve belediyeler, köyler ve kamu yararına çalışan dernekler, Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti tanınan vakıflar ve bilimsel araştırma faaliyetinde bulunan kurum ve kuruluşlar tarafından yapılan ya da Kültür ve Turizm Bakanlığınca desteklenen veya desteklenmesi uygun görülen kültür ve sanat faaliyetlerine ilişkin harcamalar ile bağış ve yardımların % 100'ü, beyan edilen kazançtan indirim konusu yapılabilecektir.
Özel Kanunlara Göre Yapılan Bağış ve Yardımlar
Gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerine gider yazmak suretiyle matrahtan indirebileceği bağış ve yardımlarla ilgili olarak diğer kanunlarda da özel hükümler bulunmaktadır. Bu Kanunlar şunlardır;
- 222 sayılı İlköğretim ve Eğitim Kanunu'nun 76'ncı Maddesi uyarınca nakdi olarak yapılan bağışlar
- 278 sayılı Kanun'un 13'üncü Maddesi uyarınca Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurumu'na yapılan nakdi bağışlar
- 2547 sayılı Yüksek Öğretim Kanunu'nun 56/6'ncı Maddesi'ne göre yapılacak nakdi bağışlar.
- 2828 sayılı Kanun uyarınca Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kanunu'na, Kanun'un 20'nci Maddesi uyarınca yapılan nakdi bağışlar
- 2876 sayılı Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Kanunu'nun 101'inci Maddesi uyarınca yapılan nakdi ve ayni bağışlar
- 3294 sayılı Sosyal Yardımlaşma ve Yardımlaşma Teşvik Kanunu ile oluşturulan fona Kanun'un 9'uncu Maddesi uyarınca yapılan nakdi ve ayni yardımlar
- 4122 sayılı Milli Ağaçlandırma ve Erozyon Kontrolü Seferberlik Kanunu'nun 12'nci Maddesi uyarınca yapılan nakdi ve ayni bağış ve yardımlar
- 4306 sayılı Kanun uyarınca sekiz yıllık kesintisiz eğitim için yapılan nakdi bağışlar
- 7269 sayılı Umumi Hayata Müessir Afetler Dolayısıyla Alınacak Tedbirlerle Yapılacak Yardımlara Dair Kanun'un 44'üncü Maddesi'ne göre yapılacak nakdi yardımlarla 45'nci Maddesi'ne göre yapılacak nakdi ve ayni yardımlar
Bağış ve Yardımların Uygulanacağı Kazancın Tespiti
Bağış ve Yardımlara ilişkin oranın uygulanacağı kazanca ilişkin olarak; kurum kazancının tespiti sırasında esas alınacak bağış ve yardım giderinin, üst sınırının hesaplanmasında esas alınacak kurum kazancı, zarar mahsubu dahil giderler düşüldükten, iştirak kazançları hariç indirim ve istisnalar düşülmeden önceki tutarı ifade eder.
Formülüze edecek olursak; [Ticari bilanço kârı – (iştirak kazançları istisnası + geçmiş yıl zararları)] olarak açıklanabilir.
Ayni Olarak Yapılan Bağış ve Yardımlarda Esas Alınacak Değer
1 Seri No.lu Kurumlar Vergisi Tebliği'nde; ayni veya nakdi olarak yapılan bağış ve yardımların kurumlar vergisi mükelleflerince indirim olarak dikkate alınabilmesi için makbuz karşılığı yapılmış olmasının gerekli ve yeterli olduğu belirtilmiştir.
Ayni bağış ve yardımın, işletmenin aktifinden veya stokundan çekilerek bağışlanmış olması durumunda, mükelleflerin işletmeden çekip bağışladıkları değerler için fatura düzenlemesinin; düzenlenen faturanın arka yüzüne faturada belirtilen değerlerin ilgili kamu kurum ve kuruluşu tarafından bağış veya yardım olarak alındığına ilişkin şerh konularak yetkili kimseler tarafından imzalanmış olmasının yeterli olacağı Tebliğ'de açıklanmıştır.
Bağış ve yardımların nakden yapılmaması halinde, bağışlanan veya yardımın konusunu oluşturan mal veya hakkın maliyet bedeli veya kayıtlı değeri, bu değer mevcut değilse Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre takdir komisyonlarınca tespit edilecek değeri esas alınır.
Katma Değer Vergisi Açısından Bağış ve Yardımlar
Katma Değer Vergisi Kanunu'nun 17/2-b Maddesi'nde, genel ve katma bütçeli daireler, il özel idareleri, köyler, bunların teşkil ettikleri birlikler, üniversiteler, döner sermayeli kuruluşlar, kanunla kurulan kamu kurum ve kuruluşları, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları, siyasi partiler ve sendikalar, kanunla kurulan veya tüzelkişiliği haiz emekli ve yardım sandıkları, kamu menfaatine yararlı dernekler, tarımsal amaçlı kooperatifler ve Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti tanınan vakıflara bedelsiz olarak yapılan her türlü mal teslimi ve hizmet ifalarının KDV'den istisna olduğu hüküm altına alınmıştır.
Bahse konu Kanun'un 30/a Maddesi'nde ise, vergiye tabi olmayan veya vergiden istisna edilmiş malların teslimi ve hizmet ifası ile ilgili alış vesikalarında gösterilen veya bu mal ve hizmetlerin maliyetleri içinde yer alan KDV'nin indirilemeyeceği hükme bağlanmıştır.
Buna göre, kurum aktifinde kayıtlı iktisadi kıymetlerin Kurumlar Vergisi Kanunu 10/1-c ve ç Bentlerinde sayılan kurumlara (bilimsel araştırma ve geliştirme faaliyetinde bulunan kurum ve kuruluşlar ile merkezi ile mülki idare amirlerinin izni ve denetimine tabi olarak yaptırılacak ibadethaneler ve Diyanet İşleri Başkanlığı denetiminde yaygın din eğitimi verilen tesisler hariç) bedelsiz olarak tesliminin olması durumunda; Katma Değer Vergisi Kanunu'nun 17/2-b Maddesi kapsamında KDV'den istisna olacağını hatırlatmakta fayda görüyorum.
Bora Yargıç
http://www.kpmgvergi.com/Blog/Pages/FullBlog.aspx?article=387
