Bu yıl işçi, memur, emekli ne kadar zararda?
Çalışanlar ve emekliler açısından pek de kazançlı olmayacak bir yıla girdik. Kazanç olmayacağı gibi, ciddi kayıplar kaçınılmaz görünüyor. Başta özel sektör çalışanları olmak üzere memurlar, işçiler, asgari ücretliler ve emekliler gelirlerinin önemli bir bölümünü kaybedecek. Hanelerin kazancı reel olarak düşecek, ücretli kesimin, alt orta sınıfın milli gelirden aldığı pay azalacak.
İşte emeğiyle geçinenlerin kayıp/kazanç analizi:
Memurlar: Memur 2015 yılına zararda girdi ve bu kayıp yıl boyunca devam edecek. Zararın büyük bölümü 2014'te uygulanmayan enflasyon farkından geliyor. Geçen yılın başında net 124 lira seyyanen zam alan memurların neredeyse tamamına yakını enflasyon karşısında yenik düştü. Memur maaşları eridi. Ocak ayında yapılan yüzde 3'lük zam, enflasyon karşısında erimiş maaşların üzerine geldi. Oysa enflasyon farkı olsaydı, önce kayıp telafi edilecek, onun üzerine yüzde 3 zam alınacak, reel kayıp yaşanmayacaktı. Fark ödemesi olmadığı için zarar telafi edilemedi.
Pazarlık masası seçim sonrasında
Bu yıl memura enflasyon farkı ödenecek. Yüzde 3'lük yılbaşı zammının ardından temmuzda bir yüzde 3 daha zam var. Ekonomideki yavaşlama ve petrol fiyatlarındaki düşüş bu yıl enflasyon farkının fazla çıkmayacağını işaret ediyor. Memur sendikaları önümüzdeki iki yılın zammını belirlemek için bu yıl yeniden masaya oturacak. Ancak pazarlık görüşmeleri seçim sonrası olacağı için geçmiş zararların telafi edileceğini düşünmek hayalperestlik olur. Kaldı ki memur hem yerel hem de Cumhurbaşkanlığı seçimleri öncesine denk gelen pazarlık görüşmelerinden dahi kazançlı çıkamadı.
Emekliler: Yılın başında işçi ve Bağ-Kur emeklisi yüzde 2,33, memur emeklisi yüzde 3 artı 3 zam aldı. İşçi ve Bağ-Kur emeklisi yılın ilk 6 ayında gerçekleşecek enflasyon kadar temmuz ayında bir zam daha alacak. Zam için enflasyonu bekleyen bu kesim ciddi şanssızlık yaşıyor. 2014'ün ikinci 6 ayında düşen petrol ve emtia fiyatları enflasyonu, enflasyon da emeklinin zammını düşürdü. Buna karşılık vergi zamlarının artışında kullanılan yeniden değerleme oranı yüzde 10,11'i buldu. Bu zamlarla yüzde 2,33'lük zam daha baştan yok oldu. Enflasyondaki düşüş trendi devam ettiği için işçi ve Bağ-Kur emeklisi önümüzdeki temmuzda memur emeklisinin alacağı yüzde 3'lük zammı bile göremeyebilir.
Asgari ücretli: Asgari ücretin seviyesi bir yana enflasyon karşısında bir kazanç yaşandığını söyleyebiliriz. Yüzde 6 artı 6'lık zam, düşüş eğilimi gösteren enflasyonu daha ilk 6 ayda karşılayacağını gösteriyor. Ancak zammın işletmelerde birebir uygulanması konusunda ciddi tehlike sinyalleri geliyor. Şirketler, özellikle de küçük ve orta ölçekli olan kesim yıllık yüzde 12,3'e ulaşan zammın kayıtlı ve kayıt dışı rakipleri karşısında kendilerini zora düşüreceği endişesi taşıyor. Bu endişeyle asgari ücretin bankadan ödenip işyerinde bir bölümünün geri alınması uygulamasının yaygınlaşmasından endişe edildiğini yetkililere buradan bildirelim.
Özel sektör çalışanları: Özel sektörde asgari ücretle çalışanlar yasal zorlamayla da olsa zamma kavuştu. Ancak, asgari ücretin üzerindeki maaşlar için zam zorunluluğu yok. Dolayısıyla çoğu şirket, dünya ve Türkiye ekonomisindeki kötü gidişi bahane edip uzun süredir çalışanlarına zam yapmıyor, her yeni yılı zamsız geçiştirme yoluna gidiyor. Bu yıl maaşlarına zam yapılmayan milyonlarca sendikasız çalışan, 2015'e yüzde 8,17 kayıpla başladı. Kayıp her ay artarak devam edecek, ne yazık ki bu kesimin geliri eridikçe eriyecek.
ERDOĞAN SÜZER / BUGÜN
Çalışanlar ve emekliler açısından pek de kazançlı olmayacak bir yıla girdik. Kazanç olmayacağı gibi, ciddi kayıplar kaçınılmaz görünüyor. Başta özel sektör çalışanları olmak üzere memurlar, işçiler, asgari ücretliler ve emekliler gelirlerinin önemli bir bölümünü kaybedecek. Hanelerin kazancı reel olarak düşecek, ücretli kesimin, alt orta sınıfın milli gelirden aldığı pay azalacak.
İşte emeğiyle geçinenlerin kayıp/kazanç analizi:
Memurlar: Memur 2015 yılına zararda girdi ve bu kayıp yıl boyunca devam edecek. Zararın büyük bölümü 2014'te uygulanmayan enflasyon farkından geliyor. Geçen yılın başında net 124 lira seyyanen zam alan memurların neredeyse tamamına yakını enflasyon karşısında yenik düştü. Memur maaşları eridi. Ocak ayında yapılan yüzde 3'lük zam, enflasyon karşısında erimiş maaşların üzerine geldi. Oysa enflasyon farkı olsaydı, önce kayıp telafi edilecek, onun üzerine yüzde 3 zam alınacak, reel kayıp yaşanmayacaktı. Fark ödemesi olmadığı için zarar telafi edilemedi.
Pazarlık masası seçim sonrasında
Bu yıl memura enflasyon farkı ödenecek. Yüzde 3'lük yılbaşı zammının ardından temmuzda bir yüzde 3 daha zam var. Ekonomideki yavaşlama ve petrol fiyatlarındaki düşüş bu yıl enflasyon farkının fazla çıkmayacağını işaret ediyor. Memur sendikaları önümüzdeki iki yılın zammını belirlemek için bu yıl yeniden masaya oturacak. Ancak pazarlık görüşmeleri seçim sonrası olacağı için geçmiş zararların telafi edileceğini düşünmek hayalperestlik olur. Kaldı ki memur hem yerel hem de Cumhurbaşkanlığı seçimleri öncesine denk gelen pazarlık görüşmelerinden dahi kazançlı çıkamadı.
Emekliler: Yılın başında işçi ve Bağ-Kur emeklisi yüzde 2,33, memur emeklisi yüzde 3 artı 3 zam aldı. İşçi ve Bağ-Kur emeklisi yılın ilk 6 ayında gerçekleşecek enflasyon kadar temmuz ayında bir zam daha alacak. Zam için enflasyonu bekleyen bu kesim ciddi şanssızlık yaşıyor. 2014'ün ikinci 6 ayında düşen petrol ve emtia fiyatları enflasyonu, enflasyon da emeklinin zammını düşürdü. Buna karşılık vergi zamlarının artışında kullanılan yeniden değerleme oranı yüzde 10,11'i buldu. Bu zamlarla yüzde 2,33'lük zam daha baştan yok oldu. Enflasyondaki düşüş trendi devam ettiği için işçi ve Bağ-Kur emeklisi önümüzdeki temmuzda memur emeklisinin alacağı yüzde 3'lük zammı bile göremeyebilir.
Asgari ücretli: Asgari ücretin seviyesi bir yana enflasyon karşısında bir kazanç yaşandığını söyleyebiliriz. Yüzde 6 artı 6'lık zam, düşüş eğilimi gösteren enflasyonu daha ilk 6 ayda karşılayacağını gösteriyor. Ancak zammın işletmelerde birebir uygulanması konusunda ciddi tehlike sinyalleri geliyor. Şirketler, özellikle de küçük ve orta ölçekli olan kesim yıllık yüzde 12,3'e ulaşan zammın kayıtlı ve kayıt dışı rakipleri karşısında kendilerini zora düşüreceği endişesi taşıyor. Bu endişeyle asgari ücretin bankadan ödenip işyerinde bir bölümünün geri alınması uygulamasının yaygınlaşmasından endişe edildiğini yetkililere buradan bildirelim.
Özel sektör çalışanları: Özel sektörde asgari ücretle çalışanlar yasal zorlamayla da olsa zamma kavuştu. Ancak, asgari ücretin üzerindeki maaşlar için zam zorunluluğu yok. Dolayısıyla çoğu şirket, dünya ve Türkiye ekonomisindeki kötü gidişi bahane edip uzun süredir çalışanlarına zam yapmıyor, her yeni yılı zamsız geçiştirme yoluna gidiyor. Bu yıl maaşlarına zam yapılmayan milyonlarca sendikasız çalışan, 2015'e yüzde 8,17 kayıpla başladı. Kayıp her ay artarak devam edecek, ne yazık ki bu kesimin geliri eridikçe eriyecek.
ERDOĞAN SÜZER / BUGÜN
