Yeni TTK’da denetçilik nedir, kimler denetçi olabilecek
Bilindiği üzere mevcut uygulamada anonim şirketlerde denetçi görevini yapacak kişi genel kurullarca seçilmektedir. Ancak seçilen bu denetçinin niteliği ile ilgili hiçbir belirleme bulunmamaktaydı. Örneğin hiçbir teknik bilgiye sahip olmaya kişilerde anonim şirketlerde denetçi olabiliyorlardı.
Yeni TTK da denetçilik ile ilgili çok detaylı düzenlemeler yapılmıştır. 01.01.2013 tarihinden itibaren anonim ve limited şirketlerde denetçiler nitelikleri belirlenmiş, teknik anlamda donanımlı kişilerden olması zorunluluğu getirilmiştir.
Yeni TTK da denetçi olabileceklerin belirlendiği düzenleme meslek mensupları (SMMM ve YMM) İLE Bağımsız Denetim şirketleri belirlenmiş, onun ötesinde anılan kişi veya kurumlar ile bunların ortaklarının yanında çalışan veya mesleği birlikte yaptıkları kişi veya kişilerin aşağıda sayılanlardan biri olması halinde, denetçi olamayacakları belirlenmiş, bir anlamda bağımsız vurgusu yapılmıştır.
.
a) denetlenecek şirkette pay sahibiyse
b) denetlenecek şirketin yöneticisi veya çalışanıysa veya denetçi olarak atanmasından önceki üç yıl içinde bu sıfatı taşımışsa,
c) denetlenecek şirkette bağlantısı bulunan bir tüzel kişinin, bir ticaret şirketinin veya bir ticari işletmenin kanuni temsilcisi veya temsilcisi, yönetim kurulu üyesi, yöneticisi veya sahibiyse yada bunlardan yüzde yirmiden fazla paya sahipse yahut denetlenecek şirketin yönetim kurulu üyesinin veya bir yöneticisi inat veya üst soyundan biri, eşi veya üçüncü derece dahil, üçüncü dereye kadar kan veya kayın hımsıysa,
d) denetlenecek şirkette bağlantı halinde bulunan veya böyle bir şirkette yüzde yirmiden fazla paya sahip olan bir işletmede çalışıyorsa veya denetçi olacağı şirkette yüzde yirmiden fazla paya sahip bir gerçek kişinin yanında herhangi bir şekilde hizmet veriyorsa,
e) denetlenecek şirketin defterlerinin tutulmasında veya finansal tablolarının düzenlenmesinde denetleme dışında faaliyette veya katkıda bulunmuşsa,
f) denetlenecek şirketin defterlerinin tutulmasında veya finansal tablolarının çıkarılmasında denetleme dışında faaliyette veya katkıda bulunduğu için (e) bendine göre denetçi olamayacak gerçek veya tüzel kişinin veya onun ortaklarından birinin kanuni temsilcisi, temsilcisi, çalışanı, yönetim kurulu üyesi, ortağı, sahi yada gerçek kişi olarak bizzat kendisi ise,
g) yukarıda yer alan şartları taşıdığı için denetçi olamayan bir denetçinin nezdinde çalışıyorsa,
h) son beş yıl içinde denetçiliğe ilişkin mesleki faaliyetinden kaynaklanan gelirinin tamamının yüzde otuzundan fazlasını denetlenecek şirkete veya ona yüzde yirmiden fazla pay ile iştirak etmiş bulunan şirketlere verilen denetleme ve danışmanlık faaliyetinden elde etmişse ve bunu cari yılda da elde etmesi bekleniyorsa.
.
Öte yandan bir bağımsız denetleme kuruluşunun, bir şirketin denetlenmesi için görevlendirdiği denetçi yedi yıl arka arkaya o şirket için denetleme raporu vermişse o denetçi en az iki yıl için değiştirilir.
Denetçi, denetleme yaptığı şirkete, vergi danışmanlığı ve vergi denetimi dışında, danışmanlık veya hizmet veremez, bunu bir yavru şirketi aracılığı ile yapamaz.
Fikret GÖKMEN
Kocaeli Gazetesi
