Emeklilerin İntibak İşlemlerinde Son Durumİntibak Nedir?
İntibak bir çok emekliyi ilgilendiren yasal çalışmadır. Mülga SSK, Bağkur ve Emekli Sandığına tabi olarak emekli olmuş ve maaş alan kişilerin maaşları arasındaki dengesizliği kaldırmak amacıyla çıkarılmıştır.
İntibak bilindiği üzere 08.03.2012 tarih 28227 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan 01.03.2012 tarihli 6283 sayılı “Sosyal Sigortalar Ve genel Sağlık Sigortası Kanununda Değişiklik Yapılmasına dair kanunun” 5. maddesi ile 5510 sayılı Sosyal Sigortalar Ve Genel sağlık Sigortası Kanunun 4/a kapsamında ki sigortalılardan 2000 yılından önce taraflarına Malullük, Yaşlılık Ölüm aylığı bağlananların aylıklarının yeniden hesaplanmasına ilişkin 5510 sayılı kanuna geçici 39. madde eklenmiştir. İşlemler bu geçici 39. maddede belirtilen usul ve esaslar çevresinde yapılacaktır.
İntibak İşlemlerinde baz alınacak 5510/Geçici 39. madde
“GEÇİCİ MADDE 39 ÖRNEKLERLE AÇIKLAMASI”
(1) Son tahsis talep tarihi veya ölüm tarihi 2000 yılı Ocak ayı başından önce olup, 506 sayılı Kanunun mülga hükümleri uyarınca gösterge sistemine göre bağlanan malûllük, yaşlılık ve ölüm aylıkları ile bu tarihten önce malûllük veya yaşlılık aylığı almakta iken bu tarihten sonra ölen sigortalıların ölüm aylıkları, bu madde hükümlerine göre yeniden hesaplanır.
Örnek 1: A şahsı tahsis talebini 01.12.1999 tarihinde yapmış mülga 506 sayılı kanun gereği Gösterge sistemine göre aylık bağlanmış olup A şahsı SGK’ya başvuruda bulunarak yeniden aylığını hesaplatabilecek.
Örnek 2: A Şahsı Tahsis Talebi veya ölüm tarihi 30.12.1999 olup mülga 506 sayılı yasa gereği gösterge sistemine göre aylık bağlanmış bu aylık ister malullük ister yaşlılık veya ölüm olsun bu tarihten önce malullük veya yaşlılık aylığı almakta iken bu tarihten sonra ölen A şahsı geride kalan hak sahiplerine bağlanmış olan ölüm aylığı yeniden hesaplanacak.
(2) Aylıkların hesaplanmasında, 506 sayılı Kanunun mülga maddeleri uyarınca hazırlanan ve 1999 yılı Aralık ayında yürürlükte bulunan gösterge veya üst gösterge tablosundan sigortalı için tespit edilmiş olan mevcut gösterge rakamı ile aynı dönemde yürürlükte bulunan memur aylık katsayısı esas alınır.
Örnek 3: A şahsı 01.12.1999 tarihinde yaşlılık aylığı bağlanmıştır. Kişi mülga 506 sayılı yasa çerçevesinde emekli edilmiş olup Sigortalı çalışanlar için belirlenen 1999/12. ayda yürürlükte bulunan Gösterge veya Üst gösterge tablosundan emekli edilmiştir. A şahsının maaşını tekrar hesaplandığında mevcut gösterge rakamı ile aynı dönemde yürürlükte bulunan memur aylık katsayısı esas alınacaktır.
(3) Sigortalının aylık bağlama oranı aşağıdaki şekilde belirlenir: Maaşı etkileyen faktörlerin başında aylık bağlama oranı gelir (ABO) Gösterge karşılığı belirlenen oran (gösterge için % 60, üst gösterge için % 50 ile % 59,9 arası);
Sigortalı kadın ise 50, erkek ise 55 yaşından sonra doldurulan her tam yaş için ve 5000 günden fazla ödenen her 240 günlük prim için (1)’er arttırılır.
5000 günden eksik her 240 günlük prim için (1)’er eksiltilir.
Özel koşullara göre aylığa hak kazananlar için indirim uygulanmaz.
ABO hiçbir şekilde % 85’i geçemez.
a) Malûllük aylığında; gösterge tablosundan aylık hesaplanmış olan için % 60, sigortalının başkasının bakımına muhtaç olması halinde % 70, üst gösterge tablosundan aylık hesaplanmış olan için ise 1999 yılı Aralık ayında yürürlükte bulunan ve gösterge rakamına göre % 59,9 ila % 50 arasında belirlenmiş olan taban aylık bağlama oranı esas alınır. Yaştan ve günden artırım ve eksiltme yapılmaz.
b) Yaşlılık aylığında; gösterge tablosundan aylık hesaplanmış olan için % 60, üst gösterge tablosundan aylık hesaplanmış olan için ise 1999 yılı Aralık ayında yürürlükte bulunan ve gösterge rakamına göre % 59,9 ila % 50 arasında belirlenmiş olan taban aylık bağlama oranı esas alınır. Bu şekilde belirlenen taban aylık bağlama oranı, sigortalının tahsis talep tarihi itibarıyla kadın ise 50, erkek ise 55 yaşından sonra doldurduğu her tam yaş için ve 5000 günden fazla ödediği her 240 günlük malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi için (l)’er artırılır, 5000 günden noksan ödediği her 240 gün için (1)’er eksiltilir. Maden işyerlerinin yer altı işlerinde çalışması, sigortalı olarak ilk defa çalışmaya başladığı tarihten önce malûl olması, sakatlığı nedeniyle vergi indiriminden yararlanması veya erken yaşlanması nedeniyle tarafına yaşlılık aylığı bağlananlara günden dolayı eksiltme yapılmaz.
c) Ölüm aylığında; gösterge tablosundan aylık hesaplanmış olan için % 60, üst gösterge tablosundan aylık hesaplanmış olan için ise 1999 yılı Aralık ayında yürürlükte bulunan ve gösterge rakamına göre % 59,9 ila % 50 arasında belirlenmiş olan taban aylık bağlama oranı esas alınır. Bu şekilde belirlenen taban aylık bağlama oranı sigortalının ölüm tarihi itibarıyla kadın ise 50, erkek ise 55 yaşından sonra doldurduğu her tam yaş için ve 5000 günden fazla ödediği her 240 günlük malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi için (l)’er artırılır. Günden dolayı eksiltme yapılmaz. Malûllük aylığı almakta iken ölen sigortalılar hakkında bakıma muhtaçlık durumu dikkate alınmaksızın (a) bendi, yaşlılık aylığı almakta iken ölen sigortalılar hakkında ise (b) bendi hükümleri uygulanır.
ç) Malûllük, yaşlılık ve ölüm aylığının aylık bağlama oranı % 85’ten fazla olamaz.
(4) Sigortalının 1999 yılı Aralık ayı ödeme dönemi itibarıyla aylığı, yukarıdaki hükümlere göre tespit edilen gösterge rakamı, memur aylık katsayısı ve aylık bağlama oranının çarpımı suretiyle belirlenir.
(5) Bu madde hükümlerine göre 1999 yılı Aralık ayı ödeme dönemi itibarıyla hesaplanan aylık tutarı, % 5,9 oranında artırılarak 2000 yılı Ocak ayına, 2000 yılı Ocak ayı için bu şekilde hesaplanan aylık tutarı ise, (7,13326594120697) çarpanı kullanılarak 2008 yılı Ocak ayına taşınır. Bu şekilde hesaplanan aylık tutarı da, 2008 yılı Ocak ayı ödeme döneminden başlayarak 2013 yılı Ocak ayı ödeme dönemine kadar (bu dönem dahil) 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamındaki sigortalılara ödenmekte olan aylıklara uygulanmış olan aylık artışları ile artırılır.
(6) Bu maddeye göre hesaplanan aylık tutarının, sigortalı veya hak sahiplerine 2013 yılı Ocak ayı ödeme döneminde ödenmekte olan aylık tutarının altında kalması halinde, mevcut aylıkların ödenmesine devam edilir.
(7) Bu maddeye göre hesaplanan aylıklar için geriye yönelik herhangi bir ödeme yapılmaz.
(8) Sözleşme aylıklarını 2000 yılı Ocak ayı başından sonra borçlanma yapmak suretiyle tam aylığa yükseltenler ile geçici 20 nci maddeye göre devir alınacak sandıklardan aylık alanlara devir tarihinden sonra bu madde hükümleri uygulanmaz.
Örnek 4: A şahsı Kısmi aylık almakta olup 02.01.2000 tarihinde borçlanma yapmak suretiyle kısmi aylığı tam aylığa çevrilmiştir. 2000 yılı Ocak ayı başından sonra bu borçlanma yapıldığından yeniden aylığı hesaplanmayacaktır.
İntibak Yasasının Kapsamı
Yapılan düzenlemeyle 2000 yılı öncesinde SSK emeklileriyle sınırlıdır. Özel sektörden emekli olanlar için 31.12.1999 (dahil) tarihi ve öncesinde kamu sektöründen emekli olanlar için 14.01.2000 (dahil) tarihinden önce Malullük, Yaşlılık aylığı almak için talepte bulunan sigortalılar ve ölen sigortalılardan dolayı hak sahibi olan kişilere bağlanan aylıklar ile belirtilen tarihler öncesinde Malullük,Yaşlılık aylığı almakta iken 2000 yılından sonra ölen sigortalıların hak sahiplerine bağlanan aylıkların 5510/Geçici 39. madde de belirtilen kurallar çerçevesinde yeniden maaşları hesaplanması amaçlanmıştır. İntibak işlemlerine konu aylıklar Malullük,Yaşlılık,Ölüm aylıkları olup Gelir alanları kapsamamaktadır Sürekli İş göremezlik,Ölüm geliri 2925 (Tarımda işinde Sigortalı Çalışanlar) sayılı kanuna göre aylık bağlanmış oların aylıkları yeniden hesaplanmayacaktır.
İntibak Aylıklarının Hesaplanması
5510/Geçici 39. madde de emeklilerin aylıklarına esas göstergelerinin yeniden tespitiyle ilgili bir düzenleme bulunmadığından, sigortalıların intibak aylıklarının hesabında gösterge sisteminin kaldırıldığı en son 1999 yılı sonu itibariyle yürürlükte bulunan gösterge ve üst gösterge tablolarındaki mevcut göstergeleri esas alınacaktır.
Bahse konu katsayı en son 01.07.1999 tarihinde geçerli olan 12.000 katsayıdır.
Getirilen düzenleme ile malullük, yaşlılık ve ölüm aylıklarında aylık bağlama oranının tespitinde değişiklikler yapılmıştır. Sigortalıların aylık bağlama oranları, alınan aylık türüne göre kanunda öngörülen kurallar çerçevesinde yeniden belirlenecektir.
Malullük, yaşlılık ve ölüm aylıkları 1999 yılı sonu itibariyle yeniden hesaplanacak ve hesaplanan miktara alt sınır aylığı uygulaması yapılmayacaktır (9475 x 12000 x % 70).
Hesaplanan tutar öncelikle 1999/Aralık ayı TÜFE ’si olan % 5,9 ve daha sonra 2000 ve 2007 (dahil) yıllarının TÜFE ’lerinin % 100’ü ile GH ’larının % 75 inden oluşan çarpanlarla (7,13326594120697) 2008 yılı Ocak ödeme dönemine güncellenecektir.
Ocak ödeme döneminden itibaren de 2013 yılı Ocak ayı ödeme dönemine kadar (bu dönem dahil) 4/a kapsamındaki sigortalılara ödenmekte olan aylıklara uygulanmış olan aylık artışları ile artırılacaktır.
İntibak kuralları uygulanarak hesaplanan aylık tutarı mevcut aylık tutarıyla karşılaştırılacak, yüksek olması halinde yeni aylık ödenecek, düşük olması halinde ise eski aylığın ödenmesine devam olunacaktır. Geriye dönük herhangi bir fark ödenmesi söz konusu olmayacaktır.
Örnek 5: A şahsı için yaşlılık aylığına intibak kurallarının uygulanması durumunda aşağıda belirtilen yollar izlenecektir.
Öncelikle emeklinin emekli olduğu tarihte hangi gösterge tablosundan hangi derece ve kademe üzerinden emekli olduğuna bakılacak ve buna göre en son 31.12.1999 tarihinde geçerli olan gösterge tablolarından göstergesi tespit edilecektir.
Prim ödeme gün sayısı ve yaşı dikkate alınarak aylık bağlama oranı yeniden hesaplanacaktır. Hesaplama yapılırken; 5000 günden fazla her 240 gün ve kadın ise 50, erkek ise 55 yaşından sonraki her tam yaş için gösterge tablosundan aylık bağlanmışsa % 60 taban aylık bağlama oranına, üst gösterge tablosundan aylık bağlanmışsa göstergesinin taban aylık bağlama oranına 1’er puan ilave edilecektir. 5000 günden eksik günü var ise eksik her 240 gün için taban aylık bağlama oranlarından 1’er puan indirim yapılacaktır.
1999 Aralık ayında aylık, Gösterge x 12000 x Aylık bağlama oranının birbiriyle çarpılması suretiyle hesaplanacaktır. Üst gösterge kontrolü yapılacak, ancak alt sınır uygulaması yapılmayacaktır.
Hesaplanan aylık önce, 1.059 rakamıyla daha sonra 7,13326594120697 (Bu çarpan kısaca 7,55412863173818 şeklinde kullanılabilir) ve son olarak 2008/Ocak-2012/Ocak (hesaplama bugün itibariyle yapıldığından) arası aylık artışları uygulanarak artırılır.
Örnek 6: Gösterge tablosunda 5. derecenin 7. kademesinden aylık alan ve talep tarihinde 5904 gün prim ödeme gün sayısı olup, 42 yaşında olan kadın sigortalının yaşlılık aylığı;
Mevcut Aylığı
Gösterge: 9925
Aylık Bağlama Oranı: % 70
Ocak/2012 aylık miktarı: 895,35 + 34,44 (Ek ödeme) = 929,79
İntibak Aylığının Hesaplanması
- Gösterge:
Gösterge tablosunda 5. derece 7. kademe karşılığı gösterge değeri 9925
- Aylık bağlama oranının hesaplanması:
Günden artırım: 5904-5000 = 904/240= 4
Yaştan Artırım: 42= yok
4 + 0 = 4
60 + 4 = % 64
1999/Aralık Aylığı: 10045 x 12000 x % 64 = 77,15
77,15 x 1,059 = 81,70
81,70 x 7,13326594120697 = 582,77
İntibak aylığı-Mevcut aylığı= İntibak Farkı
916,57 + 38,12 (Ek ödeme) = 954,69
954,69-929,79=24,90 TL fark alacak ama bu farkı geriye dönük alamayacaktır.
Ahmet ADIGÜZEL
Sosyal Güvenlik Denetmeni/Küçükçekmece Sosyal Güvenlik Merkez Müd. Yrd.
ahmetadiguzel@calismarehberi.com
http://calismarehberi.com/emeklilerin-intibak-islemlerinde-son-durum-makale,63.html
