SGK Evlenme ve Cenaze Ödeneği
SGK Ölüm Aylığı Şartları başlıklı önceki yazımda bahsettiğim üzere bu yazımda gün-yıl şartları yerine gelmeden ölen sigortalıların hak sahiplerine aylık bağlanamaması durumunda yapılan ölüm toptan ödemesi, aylık almakta olan kız çocuklarına evlenme ödeneği verilmesi ile ölen sigortalının hak sahiplerine cenaze ödeneği verilmesi hususuna değineceğim.
Öncelikle bir önceki yazımda belirtmeyi unuttuğum bir hususta uyarmadan geçmeyeyim. Maalesef son dönemlerde ülkemizde boşanma olaylarının arttığına dair haberlere basında sık sık rastlamaktayız. Şunu belirtmekte fayda var ki boşanma olaylarının büyük bir kısmında emekli aylığı alan ana veya babasının ölümü durumunda ebeveyninin maaşından pay almak amaçlı olarak eşinden mahkeme kanalıyla kağıt üzerinde boşanarak beraber yaşamayı sürdüren bir çok vatandaşımız bulunmakta olup, Sosyal Güvenlik Kurumu Denetmenleri bu hususta yaptıkları araştırma ve denetimler sonucu muvazaalı olarak boşandığını tespit ettikleri şahısları ortaya çıkarmakta, hem yersiz olarak alınan paralar kurumca yasal faiziyle geri alınmakta hem de boşandığı halde fiilen beraber yaşadığı tespit edilen bu şahıslar için Cumhuriyet Savcılıklarına suç duyurusunda bulunulmaktadır.
ÖLÜM TOPTAN ÖDEMESİ
Ölen sigortalının hak sahiplerinin ölüm aylığı bağlanmasına hak kazanamaması durumunda sigortalının eşine, çocuklarına ve ana ve babasına kanunda belirlenen esaslara göre yapılır.
Ölüm toptan ödemesi yapılabilmesi için, hak sahiplerinin örneği Kurumca hazırlanacak tahsis talep dilekçesi ile Kuruma başvurmaları şarttır. Kanuna göre toptan ödeme yapılarak tasfiye edilmiş süreler, borçlanılarak veya yurt dışı hizmetleri birleştirilerek ya da sonradan hizmet tespiti nedeniyle hak kazanılan sürelerin eklenmesi suretiyle ölüm sigortasından yararlanmak için gerekli 1800 prim gün sayısının tamamlanması yoluna gidilmesi hâlinde, hak sahiplerinin yazılı isteği üzerine ihya edilebilir. Adı geçen bu süreler ve ihya edilen süreye ilişkin tutar dâhil her türlü borçların ödendiği tarihi takip eden aybaşı itibarıyla aylık bağlanmasında dikkate alınır. Sigortalının ölüm tarihinde aylık bağlama şartlarının oluşmaması üzerine hiçbir hak sahibine aylık bağlanamaması durumunda, 4/a (SSK) ve 4/c (Memur) sigortalılarının kendi adına bildirilen, 4/b (Bağkur) sigortalılarının ise kendilerinin ödediği malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortası primleri hak sahiplerine toptan ödeme olarak iade edilmekte olup, bu primlerin oranı sigorta primine esas kazancın %20’sidir. Bu kapsamdaki primler, primin ödendiği tarih ile ölüm tarihi arasında güncelleme katsayısı adı verilen bir formülle güncellenerek tabiri caizse paranın pul olmasının önüne geçilmektedir.
EVLENME ÖDENEĞİ (Çeyiz Parası)
Evlenmeleri nedeniyle, gelir veya aylıklarının kesilmesi gereken kız çocuklarına evlenmeleri ve talepte bulunmaları halinde almakta oldukları aylık veya gelirlerinin iki yıllık tutarı (24 aylık) bir defaya mahsus olmak üzere evlenme ödeneği olarak peşin ödenir. Evlenme ödeneği verilmesi halinde, diğer hak sahiplerinin aylık veya gelirleri evlenme ödeneği verilen sürenin bitimini takip eden ödeme döneminden itibaren yeniden belirlenir. (Örneğin; Sigortalı ölmüşse, ölen sigortalının eşine ve bir kızına maaş bağlanmış ve sonrasında kızı evlenip çeyiz parası almışsa dul eşin maaşı hemen değil 24 ay sonra yükseltilir) Çeyiz parası alan kız çocuğun aylığının kesildiği tarihten itibaren iki yıl içerisinde yeniden hak sahibi olması halinde (evlendiği eşinin ölmesi veya boşanması v.b. ) bu kişilere, iki yıllık sürenin sonuna kadar gelir veya aylık bağlanmaz ancak sağlık sigortası hakları yönünden bu zaman zarfında prim ödemeksizin yaralanabilirler. Çeyiz parası ödenmesi halinde, maaş alan diğer hak sahiplerinin aylık veya gelirleri çeyiz parası verilen sürenin bitimini takip eden ödeme döneminden itibaren yeniden belirlenir. Erkek çocukların evlenme ödeneği (çeyiz parası) alma hakkı yoktur. Evlenme ödeneğinin ilk evlilikte alınması şartı yoktur. İlk evliliğinde almayanlar, eşinden ayrıldıktan sonra yetim aylığı alırken yeniden evlenmeleri halinde evlenme ödeneğinin (çeyiz parası) alabilirler
CENAZE ÖDENEĞİ
İş kazası veya meslek hastalığı sonucu veya sürekli iş göremezlik geliri, malûllük, vazife malûllüğü veya yaşlılık aylığı almakta iken veya kendisi için en az 360 gün malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortası primi bildirilmiş olup da ölen sigortalının hak sahiplerine Kurum Yönetim Kurulunca belirlenip Bakan tarafından onaylanan tarife üzerinden cenaze ödeneği ödenir. (2012 yılı için 363-TL) Cenaze ödeneği, sırasıyla sigortalının eşine, yoksa çocuklarına, o da yoksa ana babasına, o da yoksa kardeşlerine verilir. Cenaze ödeneğinin yukarıda sayılanlara ödenememesi ve sigortalının cenazesinin gerçek veya tüzel kişiler tarafından kaldırılması durumunda, üçüncü fıkrada belirtilen tutarı geçmemek üzere belgelere dayanan masraflar, masrafı yapan gerçek veya tüzel kişilere ödenir. 4-c sigortalılarından (Memurlar) ölenlerin hak sahiplerine kendi kurumları tarafından ilgili mevzuat gereği ölüm yardımı hariç cenaze gideri, cenaze nakil gideri ödeneği veya bu mahiyette bir ödemenin yapılması halinde Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından ölenin yakınlarına cenaze ödeneği yapılmaz.
Fahrettin Yüksek
fahrettinyuksek@hotmail.com
http://caykaragazetesi.com/makale_detay.php?article_id=1097
